یک جامعه‌شناس گفت: همواره در هر جامعه‌ای هرچقدر هم جامعه‌پذیری قوی باشد، عده‌ای جامعه‌پذیر نمی‌شوند و یا طبق هنجار رفتار نمی‌کنند و این وظیفه حاکمیت است که به نمایندگی از جامعه جلوی این افراد را با قوه قهریه بگیرد، اما در زمینه ویروس کرونا، حاکمیت از قوه قهریه استفاده نکرد.
به گزارش شهرآرانیوز، حامد بخشی در خصوص پیامدهای اجتماعی مثبت و منفی ویروس کرونا اظهار کرد: از منظر اجتماعی و در گام اول کرونا موجب پیامدهایی شده که ما آنها را منفی قلمداد می‌کنیم؛ اینکه بعضی از سخنرانان مذهبی هم ابراز نگرانی کردند عمدتا ناظر به جنبه‌های ضد اجتماعی این ویروس است.
وی افزود: این ویروس در قدم اول یک شرایط ضد اجتماعی را ایجاد کرده است؛ یعنی کرونا یک ویروس ضد اجتماعی است زیرا هر گردهم آمدن و تعامل اجتماعی به صورت سنتی همچون تعاملات گرم و چهره به چهره را محدود کرده که به دنبال آن مجبور به ممنوعیت آنها هستیم.
این جامعه‌شناس بیان کرد: می‌دانیم که سنگ بنای یک جامعه مبتنی بر تعاملات اجتماعی است، اما کرونا این تعاملات ما چه در حوزه آداب و مناسک اعم از آداب نماز جمعه و مراسم مذهبی و چه در حوزه اجتماعات غیر دینی مانند سینما، تفریحات، تئاتر،کنسرت، ورزش‌های همگانی و ... را به میزان زیادی محدود کرده است. همچنین در حوزه تعاملات نیز آداب و مناسکی که سبب گرمی تعاملات می‌شود مانند دست دادن، روبوسی و کنار یکدیگرنشستن به نوعی توسط ویروس کرونا محدود شده است.
وی خاطرنشان کرد: ما انتظار داریم که در صورت طولانی شدن حضور این ویروس بسیاری از این آداب حتی پس از اتمام کرونا نیز کمرنگ شود؛ مگر اینکه اقداماتی جهت احیاء مجدد آن مانند پویش‌های «دست دهیم»و «همدیگر را در آغوش بکشیم» و امثال آن ایجاد شود که اجرایی شدن آن بعید هم نیست تا مجددا جامعه صدمات ناشی از این ویروس که شامل تضعیف انسجام اجتماعی و پیوستگی اجتماعی شده را بازیابی کند.
پیامدهای اجتماعی مثبت کرونا
بخشی تصریح کرد: از سوی دیگر این ویروس دارای پیامدهای مثبت اجتماعی است که منجر به تقویت تعاملات اجتماعی غیرتماسی شده است.اگرچه در حال حاضر مجموع تعاملات اجتماعی مجازی و فیزیکی کم شده، اما انتظار داریم پس از کرونا این نوع از تعاملات تقویت شود؛ مثلا بسیاری از افرادی که در گذشته به دلیل مسائل سنی و عدم سواد رسانه‌ای و ارتباطی از فضای مجازی استفاده نمی‌کردند هم اینک برای ایجاد تعاملات در این دوره ناچار به استفاده از آن هستند.
وی اضافه کرد: کرونا ما را مجبور کرده است تا از رسانه‌های مجازی برای تعاملات اجتماعی استفاده کنیم که این سبب اضافه تعاملاتی می‌شود که حجم آن بعدها به نفع ما خواهد بود و پیوستگی اجتماعی را تقویت خواهد کرد؛ مثلا فرد مسنی که در خانه است و هیچ زمان حاضر نبوده از طریق گوشی تماس تصویری برقرار کند، امروز بنابه شرایط ناچار به استفاده شده و طبیعتا به علت یادگیری این روش بعدها نیز از آن استفاده خواهد کرد.
بخشی گفت: الان دانشگاه‌ها و مدارس ناچار شدند از شیوه آنلاین و برخط برای آموزش استفاده کنند که این موضوع عالی است و می‌توانیم آن را بعد از اتمام ویروس کرونا هم ادامه دهیم؛ بسیاری از معلمینی که حاضر نبودند سراغ این روش بروند، الان به ناچار از آن استفاده و با دانش آموزان ارتباط برقرار می‌کنند. طبیعتا این روش بعد از کرونا نیز ادامه خواهد داشت؛ زیرا یک بار سختی آن را چشیده‌ایم و الان به سهل و آسان بودن و افزایش بهره‌وری آن پی برده‌ایم. این موارد پیامد مثبت کروناست که بعد از اتمام آن، خود را نشان خواهد داد.
در دروران پساکرونا تعاملات اجتماعی قوی‌تر و سازگارتر با محیط اجتماعی متراکم ماست
این جامعه‌شناس عنوان می‌کند: کرونا سبب می‌شود در دوره پسا کرونا، تعاملات اجتماعی قوی‌تر و سازگارتر با محیط اجتماعی متراکم ما شود. ما روز به روز محیط اجتماعی متراکم‌تری را تجربه می‌کنیم و تراکم جمعیت در حال افزایش است؛ بنابراین ما به ناچار باید به میزان زیادی به جهت کاهش بیماری و ترافیک، تعاملات فیزیکی غیرضروری خود را کاهش دهیم.
بخشی مطرح کرد: در این شرایط بیمه تامین اجتماعی اعلام کرده بدون مراجعه حضوری بیمه افراد سه ماه تمدید خواهد شد؛ در صورتی که این کار قبل از کروناهم ممکن بود؛ یعنی ما یکسری مراجعات حضوری غیرضروری در گذشته داشته‌ایم که تا ویروسی همچون کرونا ما را ناچار نکرده بود، آن را حذف نمی‌کردیم. همچنین بانک‌ها نیز بسیاری از کارهایی که نیاز به مراجعه حضوری دارد را حذف کرده که به نظرم پیامد اجتماعی خوبی در آینده خواهد داشت و مسائل ترافیکی ما که بیشتر ناشی از رفت وآمد غیرضروری‌ای است که سازمان‌های دولتی و خصوصی به مردم تحمیل کرده‌بودند، رفع خواهد شد.
وی ادامه داد: همچنین مردم به خرید اینترنتی عادت خواهند کرد و پس از کرونا نیز از آن استفاده خواهند کرد و خواهند دید که چقدر راحت است. این مسائل پس از کرونا تجربه خواهند شد و تعاملات و تراکنش‌ها مبتنی بر استفاده از سانه‌های دیجیتال و مجازی بسیار تسهیل خواهد شد.
چرا برخی از مردم کرونا را جدی نمی‌گیرند؟
بخشی در خصوص اینکه چرا برخی از مردم ویروس کرونا و توصیه‌ها را جدی نمی‌گیرند، اظهار کرد: ما به شدت نیازمندیم که در این شرایط یک وحدت سخن و کلمه و در مجموع یک سخن واحدی از طرف تمامی گروه‌های مرجع اجتماعی داشته باشیم. آدم‌های مختلف جامعه بر حسب اینکه در چه طبقه و موقعیت اجتماعی قرار دارند، گروه مرجع متفاوتی دارند و ممکن است گروه مرجع آنان ستارگان قوتبال، سینما، سلبریتی‌ها وگروه‌های مذهبی باشند. این گروه‌ها تاثیر ویژه‌ای برای افراد دارند و مردم معمولا از گروه مرجع خود تبعیت می‌کنند و توقع داریم در این شرایط این گروه‌ها فعال بوده و پیامی واحد به مردم بدهند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در حال حاضر سلبریتی‌های سینمایی و رسانه‌های ما به میزان زیادی با آنچه وزارت بهداشت و پزشکی مدرن می‌گوید، همراه هستند اما در حوزه دینی نیازمند همراهی و فعالیت بیشتر گروه‌های مرجع دینی هستیم. ما نیاز داریم به صورت قدرتمند، صریح و شفاف، ستاد ائمه جماعت مساجد به مردم اعلام کنند که در خانه بمانند. همچنین ما نیازمند فتوای موقعیت‌مدار نسبت به شرایط کنونی هستیم، نیازمند فتواهای به روزی هستیم که به عنوان مثال در مورد اینکه بیرون رفتن در این شرایط که موجب تقویت شیوع ویروس و صدمه جانی می‌شود چه حکمی دارد.
بخشی تصریح کرد: همواره در هر جامعه هرچقدر هم در جامعه‌پذیری قوی باشد، عده‌ای جامعه‌پذیر نمی‌شوند و یا طبق هنجار رفتار نمی‌کنند و این وظیفه حاکمیت است که به نمایندگی از جامعه جلوی این افراد را با قوه قهریه بگیرد که چنین چیزی ندیدیم.
این جامعه‌شناس مطرح کرد: مساله کرونا که به یک مساله جدی و با تلفات جدی تبدیل شده و وظیفه کنترل آن ابتدا به وزارت بهداشت و سپس به رییس جمهور واگذار شد، اما ما نمی‌دانیم که در حال حاضر رئیس جمهور چگونه به این موضوع ورود کرده و نقش وزارت بهداشت و اطلاعات در این میان چقدر است. همچنین صداوسیما نیز چندان به جدیت موضوع پی نبرده و در واقع به همین دلیل است که برخی از مردم هم آن را جدی نگرفتند.
بخشی گفت: وزارت بهداشت نتوانسته رویه‌های مرجع را متقاعد کند تا تکرارکننده توصیه‌های وزارت بهداشت باشند و نهاد جامعه‌پذیری نتوانسته همه گروه‌های مرجع را بسیج کند. ما نیاز داریم سلبریتی‌های ورزشی هم به این موضوع ورود کنند؛ زیرا گروه‌های مرجع افراد با یکدیگر تفاوت دارد.
وی در ادامه با ابراز این عقیده که جدیت در حاکمیت و ورود گروه‌های مرجع به موضوع ضروری است گفت: ما عادت کردیم که در صورتی که کوچکترین مساله را دولت جدی بگیرد، سریعا وارد قوه قهریه شود، اما تاکنون این اقدام صورت نگرفته و دوم اینکه گروه‌های مرجع اجتماعی همگی باید وارد شوند و ما سخن واحدی در این راستا نمی‌شنویم.
منبع: ایسنا
