نگاهی اجمالی بر تاریخچه هنر گرافیک در ایران و جهان به‌مناسبت روز جهانی گرافیست
«پدر گرافیک مدرن در جهان» ویلیام موریس است و از اواسط قرن نوزدهم طرح‌های بسیاری را تولید کرد که در بازار‌های مهمی مورد استفاده قرار می‌گرفت. مرتضی ممیز نیز «پدر گرافیک نوین ایران» لقب گرفته است.
به گزارش شهرآرانیوز، گرافیک و طراحی یکی از شاخه‌های حیاتی و مهم هنری است. در دنیای مدرن، این رشته در زمینه‌های مختلف به کار گرفته می‌شود. یکی از رویداد‌های بزرگ سالانه در زمینه طراحی و گرافیک، روز جهانی گرافیک است که در سراسر جهان به‌مناسبت آن، اقدامات و فعالیت‌های مختلفی صورت می‌گیرد. حال به‌مناسبت روز جهانی رشته گرافیک، ما به تاریخچه این رشته و ورود آن به ایران پرداختیم.
سرآغاز ارتباط بصری، پیش از تاریخ
اولین نشانه‌های مربوط به حضور انسان که در آفریقا پیدا شده قدمت ۲۰۰ هزارساله دارد. از اوایل دوران پارینه‌سنگی تا دوران نوسنگی، از انسانهای اولیه آفریقایی و اروپایی نقاشی‌هایی از جمله در غار معروف «لاسکو» در جنوب فرانسه به جا مانده است. احتمالاً رنگیزه‌ها با انگشت یا قلم ساخته‌شده از موی زبر یا ریشه گیاهان بر روی دیواره غار مالیده می‌شد. با توجه به معنایی که از هنر می‌دانیم، این آثار نه سرآغاز آن، بلکه شروع پیام‌رسانی بصری است.
اولین کتاب‌های گرافیکی در جهان
اولین کتاب‌های گرافیکی در قرن ششم تا نهم میلادی در کشورهایی چون، ایرلند، اسکاتلند و انگلیس منتشر شد؛ البته کشور‌های اسلامی دارای کهن‌ترین طرح‌های گرافیک و خطاطی بوده‌اند. طرح‌هایی که با مرکب سیاه روی کاغذ‌هایی از پوست آهن نوشته شده‌اند، از نمونه‌های قدیمی در زمینه «هنر گرافیک» محسوب می‌شوند.
تحولات گرافیک از قرن دوازدهم
«هنر گرافیک» یا به‌عبارتی «طرح‌های گرافیکی» از قرن دوازدهم تغییراتی پیدا کرد. در حقیقت، تحولات گسترده‌ای در طرح‌ها ایجاد شد.
نشانه‌های بازرگانی
هر نام، طرح، شکل و حرفی که از سوی تولید‌کننده از گذشته تا امروز استفاده می‌شد، نشان بازرگانی خاص داشته است؛ به عبارت دیگر یک نوع دارایی شخصی محسوب می‌شد که البته به ثبت هم رسیده بود. روند استفاده از نشانه‌های بازرگانی مرتباً تازه می‌شد و هر تولیدکننده‌ای نشان بازرگانی یا علامت بازرگانی را به ثبت می‌رساند. این روند در دوره معاصر با تغییرات و پیشرفت‌های چشمگیری روبه‌رو شد.
ابداع «گرافیک مدرن»
پدر گرافیک مدرن در جهان ویلیام موریس است و از اواسط قرن نوزدهم طرح‌های بسیاری را تولید کرد که در بازار‌های مهمی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در ایران نیز، مرتضی ممیز پدر گرافیک نوین لقب گرفته است.
روز جهانی «گرافیک»
روز جهانی گرافیک برابر با ۲۷ آوریل است که البته این روز برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ در حدود دو دهه پیش توسط انجمن جهانی طراحی گرافیک به عنوان روز جهانی این رشته نام‌گذاری شد.
درباره مرتضی ممیز، «پدر گرافیک ایران»
مرتضی ممیز در رشته نقاشی دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و بعد از گرفتن مدرک طراحی غرفه در فرانسه وارد ایران شد. به علت تلاش‌های بی‌وقفه ممیز، گرافیک ایران یک شکل جامع به خود گرفت. اکثر کسانی که در گرافیک فعالیت می‌کردند، همانند مرتضی ممیز در رشته نقاشی تحصیل کرده بودند و در زمینه طراحی تبلیغاتی کار می‌کردند، اما ممیز کسی بود که مفهوم جدیدی به رشته گرافیک داد و آثار زیادی را در این زمینه می‌بینیم.
ممیز پرداخت و تصویرسازی‌های دقیق در نقاشی را به سمت‌وسوی ساده‌سازی برد و حذف‌و‌اضافه‌ای را در زوایای تصویر انجام داد و تکنیک جدیدی را وارد گرافیک کرد. تفاوت ممیز با دیگرطراحان قبلی این بود که در طراحی کتاب خود از چاپ سیلک استفاده کرد و این باعث جریان‌سازی نوینی در تصویرسازی مجلات شد.
تأسیس سندیکای طراحی گرافیک و جهانی‌کردن گرافیک ایران
ممیز یک دیپلمات فرهنگی بود و برای رشته گرافیک ایران زحمت کشید. شاخص‌ترین کار او در گرافیک این است که او سعی کرد گرافیست‌ها را گرد هم بیاورد و «نهاد گرافیک ایران» را ایجاد کند که تا قبل از او وجود نداشت. مرتضی ممیز سندیکای طراحی گرافیک ایران را که «همان انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران» فعلی است، بنیان گذاشت. ممیز به واسطه این تأسیس، شروع به برگزاری رویداد‌هایی کرد که شاخص‌ترین آن دوسالانه‌های گرافیک بود که تا سال‌ها ادامه داشت و اکنون نیز تحت عنوان «سرو نقره‌ای» برگزار می‌شود.
ممیز گرافیک ایران را جهانی کرد؛ چراکه در بسیاری از جشنواره‌های دنیا گروه‌های گرافیستی را جمع کرد و آثار مختلفی را ارائه داد و درنهایت، ایران را به‌عنوان کشوری که گرافیک مدرن و حرفه‌ای دارد، به دنیا معرفی کرد.
منبع: کتاب تاریخ هنر
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
