آزمونی جدید برای خانواده تئاتر مشهد

شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ انتخابات انجمن هنر‌های نمایشی خراسان رضوی بعد از چندین سال بلاتکلیفی سرانجام قرار است در دهه اول تیرماه برگزار شود تا بالاخره هنرمندان هنر‌های نمایشی استان پشتوانه‌ای برای فعالیت هایشان پیدا کنند و بتوانند با حرکت‌های جمعی در جهت رشد و شکوفایی هرچه بیشتر تئاتر گام بردارند.

البته باتوجه به فاصله گرفتن هنرمندان از همدیگر در سال‌های گذشته و ناامیدی‌ای که به دلیل ضعف‌های انجمن در دوره گذشته ایجاد شده است، اعضای هیئت مدیره جدید انجمن کار سختی را برای گردهم آوردن هنرمندان پیش رو خواهند داشت، ولی بی شک اگر افرادی پرتلاش و توانمند انتخاب شوند، می‌توانند این شور و نشاط را دوباره به اهالی تئاتر برگردانند. ما در این گزارش با دو هنرمند تئاتر شهرمان درباره اهمیت تشکیل انجمن هنر‌های نمایشی و کار‌های مؤثری که این تشکل می‌تواند انجام دهد، صحبت کرده ایم. همچنین سراغ جلیل سروری، معاون هنری اداره کل فرهنگ وارشاد استان، رفته ایم و از او درباره روند برگزاری انتخابات پرسیده ایم.

قدم اول، اعتمادسازی است

محمد جهانپا، کارگردان و بازیگر تئاتر، اولین وظیفه انجمن هنر‌های نمایشی را اعتمادسازی می‌داند و دراین باره می‌گوید: هیئت مدیره باید تلاش کند تا اعتماد ازبین رفته نسبت به جایگاه و تأثیرگذاری انجمن را دوباره به جامعه تئاتر برگرداند.

او همچنین معتقد است انجمن باید انضباط و بودجه بندی مالی را در اولویت کارهایش قرار دهد. به گفته این هنرمند، در همه دوره‌های گذشته هیچ وقت در انجمن انضباط مالی دقیقی وجود نداشته است تا برای مثال به اعضا گزارش ارائه شود که انجمن هنر‌های نمایشی کشور چه میزان بودجه‌ای را برای انجمن استان در نظر گرفته است یا اینکه انجمن برای تأمین بودجه توانسته است تفاهم نامه‌هایی را با ادارات و ارگان‌های مختلف امضا کند یا نه.

جهانپا در ادامه صحبت هایش از اهمیت شکل گیری یک انجمن قوی می‌گوید: انجمنی که با رأی مستقیم هنرمندان انتخاب شود، یک جنبه حقوقی محکم در بدنه اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی پیدا می‌کند و می‌تواند در همه شئون نمایشی استان و مشهد به عنوان تصمیم گیرنده اصلی وارد عمل شود.

این هنرمند بر ضرورت تعامل انجمن با اداره کل ارشاد استان و سازمان‌های مختلف ازجمله شهرداری تأکید می‌کند. او معتقد است این تعاملات می‌تواند به انجمن کمک کند تا قدم‌های بلند تری را برای اعتلای تئاتر مشهد و استان بردارد.

جهانپا یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش روی انجمن را نداشتن سالن می‌داند و معتقد است مدیریت مجموعه تئاتر شهر باید به انجمن برگردد. این هنرمند یادآور می‌شود: با تغییراتی که در قوانین صورت گرفته است، انجمن نمایش می‌تواند در مناقصه شرکت کند و بعد از برنده شدن، مدیریت سالن را برعهده بگیرد. سپس این تشکل درآمدی را که از اجاره دادن سالن کسب می‌کند، می‌تواند با یک برنامه ریزی درست در جهت کمک به اعتلا و پیشرفت تئاتر شهر هزینه کند. البته که این درآمد برای تولید اثر کفایت نمی‌کند، ولی می‌تواند برای برگزاری رویداد‌های آموزشی و علمی و کارگاه‌های درجه یک با حضور استادان صاحب نام کشور هزینه شود.

به نظر او خراسان رضوی و مشهد در حوزه اجرا و فرم نمایش به شدت قوی هستند، با وجود این از لحاظ علمی و آکادمیک وضعیت مطلوبی ندارند. ازاین رو، انجمن باید به فضای آموزشی استان خط دهی کند و ساحت علمی و هنری را ارتقا دهد.
تشکیل کارگروه‌های کارگردانان، نویسندگان و طراحان ذیل انجمن هنر‌های نمایشی استان یکی از موارد دیگری است که جهانپا بر ضرورتش تأکید می‌کند. به نظر او این کارگروه‌ها می‌توانند به عنوان بازو‌های اجرایی انجمن، اتفاقات مختلف را پیگیری کنند.

اهل تعامل باشند

جهانپا به هنرمندان تئاتر توصیه می‌کند که از تکرار گذشته‌ها بپرهیزند و از اتفاقات نابهنجاری که برای انجمن نمایش رقم خورده است، درس بگیرند تا در کنار هم بتوانند چراغ راهی برای جوانان جویای نامی باشند که امروز خیلی پرشتاب‌تر و توانمندتر وارد بدنه تئاتر شهرمان می‌شوند.

او در ادامه درباره ترکیب اعضای هیئت مدیره انجمن نمایش استان می‌گوید: در هیئت مدیره انجمن باید افرادی از بدنه خود تئاتر که اهل تعامل با مدیران شهری نیز هستند، حضور داشته باشند. کسی که ساعت ۱۲ ظهر زمان تعطیل شدن ادارات، تازه از خواب بیدار می‌شود، نباید در انجمن جایی داشته باشد. همچنین اعضای هیئت مدیره نباید غر بزنند و منتظر باشند تا کسی برای آن‌ها لقمه بگیرد؛ چون در دنیای امروز برای نتیجه گرفتن باید خودمان وارد میدان شویم و فقط با برنامه و پشتکار پیش برویم.

این هنرمند ادامه می‌دهد: من فکر می‌کنم اگر قرار است پیشکسوتی به هیئت مدیره انجمن راه پیدا کند، باید خوش نام باشد تا به واسطه کسوت و نامش بتواند ارتباطات ما را آسان کند. همچنین ما برای انجام کار‌های اجرایی در انجمن به نیروی جوان پای کار نیاز داریم. ازاین رو، به نظر من باید انجمن نمایشی متشکل از جریان‌های فکری و جریان‌های اجرایی باشد، چون اگر این تعامل ایجاد نشود، باز انجمن به بیراهه می‌رود.

از جهانپا نظرش را درباره قرارگرفتن نمایندگان اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی و انجمن هنر‌های نمایشی کشور در کنار پنج عضو هیئت مدیره انجمن استان می‌پرسیم که پاسخ می‌دهد: اگر این اتفاق هم رخ دهد، در رأی گیری‌ها بیشترین سهم مال نمایندگان هنرمندان است، پس فکر نمی‌کنم انجمن فضای دولتی به خودش بگیرد. از سوی دیگر، به نظر من باید به حضور نماینده مدیرکل و نماینده انجمن هنر‌های نمایشی کشور در انجمن به چشم فرصت نگاه کرد؛ چون آن‌ها می‌توانند انجام بسیاری از کار‌ها را آسان و به بدنه انجمن نمایش کمک کنند.

این هنرمند آن انجمن نمایشی را خوب می‌داند که در همه شئون در کنار هنرمندانش باشد. ازاین رو، در پایان صحبت هایش از کسانی که برای حضور در هیئت مدیره انجمن هنر‌های نمایشی استان کاندیدا شده اند، درخواست می‌کند که اگر برنامه‌ای ندارند و فقط قرار است سالی یک بار جشنواره تئاتر استانی را برگزار کنند، کناره گیری کنند.

همدل کردن خانواده تئاتر

رضا حسینی، پیشکسوت تئاتر مشهد، هنر نمایش را هنری جمعی معرفی می‌کند که برای موفقیت به یک همت جمعی نیاز دارد. او همچنین به سهیم بودن مسئولان، هنرمندان، تماشاگران و مطبوعات و رسانه‌ها در موفقیت و پویایی تئاتر اشاره و تأکید می‌کند که اگر هرکدام از این ارکان نباشند، چرخه موفقیت ناقص می‌شود.

به نظر حسینی، انجمن نمایش به بخشی از هویت تئاتر شهرستان تبدیل و در فرهنگ جامعه نهادینه شده است. ازاین رو، اتفاقات چند سال گذشته هم نتوانسته است آن را به طور کامل از بین ببرد، فقط شاید در برهه‌ای فعالیتش کم رنگ شده باشد که الان دوباره می‌خواهد احیا شود تا بتواند مثل گذشته عاملی برای کنارهم قرارگرفتن خانواده تئاتر باشد.

این هنرمند حیات دوباره انجمن را در گرو انتخاب یک هیئت مدیره خوش فکر و خوش انرژی می‌داند؛ هیئت مدیره‌ای که بتواند ضمن اعتلا و اعتباربخشیدن دوباره به تئاتر، در جهت برگزاری جشنواره ها، همایش ها، کارگاه‌های آموزشی و ایجاد تعامل میان هنرمندان استان با سایر هنرمندان کشور گام بردارد.

حسینی همچنین تأکید می‌کند که احیای انجمن، همین که بتواند خانواده تئاتر را دوباره همدل کند، اتفاق بسیار مهمی محسوب می‌شود. به گفته او اگر انجمن مستقلی شکل بگیرد، هنرمندان تئاتر دوباره حامی و پشتوانه‌ای برای حل مشکلاتشان پیدا می‌کنند. او انجمن را به عنوان رابطی میان هنرمندان و مسئولان معرفی می‌کند و می‌گوید: برخی مسائل و مشکلات مانند مشکلات مربوط به تأسیس و سالن‌های نمایش را نمی‌توان به صورت فردی پیگیری کرد و ما برای پیگیری این مسائل نیازمند حرکت‌های جمعی هستیم که انجمن می‌تواند بسترش را فراهم کند. حسینی یادآور می‌شود: این وظیفه انجمن است که فضا را برای ارائه کار‌های هنرمندان آماده کند. درواقع انجمن باید در خط مقدم باشد و مشکلات هنرمندان را رفع ورجوع کند؛ اتفاقی که بسیار می‌تواند به پویایی و تحرک و نشاط تئاتر کمک کند.

این هنرمند نقش انجمن را در رونق اقتصاد تئاتر بسیار مؤثر می‌داند، البته به شرط آنکه هیئت مدیره آن متشکل از افرادی دارای تخصص و تعهد باشد که از قدرت اجرایی هم برخوردار باشند.
حسینی همچنین باور دارد که انجمن می‌تواند اعتبارات تخصیص یافته از تهران را با برنامه ریزی درست برای پیشرفت تئاتر استان هزینه و میان همه گروه‌ها تقسیم کند.
به گفته او انجمن نمایش فعال، هم از نظر اقتصادی هم زیرساختی در جهت احیای تئاتر به معنی اینکه همه سالن‌ها فعال باشند و هنرمندان به پویایی برسند، کارساز خواهد بود.

بازویی توانمند برای اداره فرهنگ وارشاد

حسینی در بخش دیگری از صحبت هایش درباره تأثیر انجمن بر نحوه برگزاری جشنواره تئاتر استان نیز می‌گوید: وقتی به جای یک نفر، اعضای هیئت مدیره انجمن برگزاری جشنواره را برعهده بگیرند، اتفاقات متفاوتی رقم می‌خورد. برای مثال اگر به سال‌هایی که انجمن هنر‌های نمایشی امور تئاتر مشهد و استان را در دست داشت، نگاه کنیم، می‌بینیم آن زمان جشنواره‌های موفق تری برگزار می‌شد و تعداد آثاری که از شهرمان به جشنواره‌های کشوری راه پیدا می‌کردند، بسیار بیشتر بود. همچنین در آن دوران همکاری ارگان‌های مختلف با اهالی تئاتر بسیار گسترده‌تر بود و اتفاقات بهتری رقم می‌خورد.

او همچنین یادآور می‌شود: انجمن بازویی توانمند برای اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان نیز هست که می‌تواند خیال مسئولان را از تئاتر و فعالیت هایش راحت کند؛ چون آن‌ها می‌بینند که یک گروه قدرتمند و بااندیشه روی کار است که تئاتر را پیش می‌برد.

حسینی در ادامه صحبت هایش با اشاره به پوست انداختن تئاتر استان در سال‌های گذشته می‌گوید: الان بیشتر نمایش‌هایی که از ابتدای سال روی صحنه رفته اند، توسط کارگردانان و نویسندگان جوان تولید شده اند، یعنی نسل جدید در شهرمان فعالیتش را شروع کرده است. ازاین رو، هیئت مدیره‌ای که روی کار می‌آید، باید نگاهش بیشتر به نسل جوان معطوف باشد و راه را برای فعالیت آن‌ها هموارتر کند، چون آن‌ها پشتوانه تئاتر هستند و قرار است جریان تئاتر را در سال‌های آینده در دست بگیرند.

او همچنین شرایط هیئت مدیره جدید را برای کارکردن نسبت به گذشته سخت‌تر می‌داند و درباره آن می‌گوید: در انتخابات قبلی انجمن نمایش کار را از هیئت مدیره قبل تحویل می‌گرفت و فعالیتش را شروع می‌کرد، ولی الان چند سالی است که جریان انجمن مسکوت مانده و احیایش نسبت به دوره‌های قبل سخت‌تر شده است. ازاین رو، هیئت مدیره باید جلسات مداوم داشته باشد تا اول انجمن را به وضع گذشته بازگرداند، سپس فعالیت‌های جدیدش را شروع کند. درواقع من معتقدم هیئت مدیره جدید باید دوبرابر انرژی بگذارد.

برگزاری انتخابات در دهه اول تیرماه

در ادامه به سراغ جلیل سروری، معاون هنری اداره کل فرهنگ وارشاد خراسان رضوی، می‌رویم تا درباره نحوه برگزاری انتخابات انجمن هنر‌های نمایشی استان توضیحات بیشتری به ما ارائه کند. او می‌گوید در شش ماهی که مسئولیت معاونت هنری را برعهده گرفته، یکی از موضوعاتی را که در دستورکارش قرار داده، برگزاری انتخابات انجمن‌های هنری مختلف بوده است.

سروری با اشاره به تفاوت‌هایی که در نحوه شکل گیری انجمن‌ها ایجاد شده است، می‌گوید: در این دوره انجمن‌ها در قالب مؤسسه چندمنظوره فرهنگی هنری ثبت می‌شوند و شکل می‌گیرند. درواقع یک هیئت مؤسس وظیفه ثبت را برعهده دارد و کار‌ها را تا مرحله انتخابات هیئت مدیره پیش می‌برد. ما نیز در قدم اول قرار است در دهه اول تیرماه انتخابات انجمن هنر‌های نمایشی را برگزار کنیم، سپس انتخابات انجمن هنر‌های تجسمی را منتشر می‌کنیم و بعد از آن به سراغ تشکیل انجمن موسیقی می‌رویم. همچنین در نظر داریم برای اولین بار انجمن آموزشگاه‌های آزاد هنری خراسان رضوی را نیز راه اندازی کنیم.

معاون هنری اداره کل فرهنگ وارشاد استان درباره انتخابات انجمن هنر‌های نمایش یادآور می‌شود: پیش از آمدن من به معاونت هنری، اقدامات خوبی برای برگزاری انتخابات انجمن نمایش صورت گرفته بود. درواقع مرحله اعلام فراخوان، عضوگیری و ثبت نام کاندیدا‌ها انجام شده بود، اما از آنجایی که نکات مبهمی نسبت به اساسنامه و شیوه اجرایی انتخابات وجود داشت، انتخابات مسکوت مانده بود. ازاین رو، ما با وزارتخانه مکاتباتی انجام دادیم و درنهایت هم توانستیم نکات مبهم را حل کنیم.

سروری همچنین از بررسی چندمرحله‌ای شرایط کسانی که برای حضور در هیئت مدیره انجمن کاندیدا شده اند، خبر می‌دهد و می‌گوید که اسامی افراد واجد شرایط در روز‌های آینده اعلام می‌شود تا هنرمندان از میان آن‌ها اعضای هیئت مدیره را انتخاب کنند.

به گفته او، پس از بررسی‌های انجام شده، انتخابات انجمن هنر‌های نمایشی استان همچون دوره‌های گذشته به صورت حضوری برگزار می‌شود. همچنین در مجمع عمومی یک شورای موقت برای برگزاری انتخابات شکل می‌گیرد که ریاست آن برعهده نماینده مدیرکل فرهنگ وارشاد استان است. مسن‌ترین عضو حاضر در جلسه نیز نایب رئیس و کم سن‌ترین عضو حاضر در جلسه هم به عنوان دبیر تعیین می‌شود.

معاون هنری اداره کل فرهنگ وارشاد استان با اشاره به حضور نماینده انجمن هنر‌های نمایشی کشور در مجمع عمومی به عنوان ناظر انتخابات، می‌گوید: انتخابات که برگزار شد، دیگر هیئت مؤسس و دیگر افراد نمی‌توانند هیچ گونه تصرف و ادعایی نسبت به انجمن داشته باشند.
به گفته او، در انتخابات پنج نفر به عنوان اعضای هیئت مدیره و دو نفر علی البدل انتخاب می‌شوند و یک نفر به عنوان بازرس برگزیده می‌شود.

سروری همچنین می‌گوید در کنار پنج عضو هیئت مدیره، یک نفر به عنوان نماینده مدیرکل و یک نفر به عنوان نماینده انجمن هنر‌های نمایشی کشور حضور خواهد داشت تا امور اجرایی انجمن را پیگیری کنند.

معاون هنری اداره کل فرهنگ وارشاد استان ابراز امیدواری می‌کند بعد از وقفه ایجادشده، انتخابات انجمن‌های مختلف هنری هرچه زودتر برگزار و کار‌های اجرایی به خود هنرمندان واگذار شود تا به این ترتیب، شاهد رونق گرفتن و بهترشدن کمیت و کیفیت هنر‌های مختلف در استان باشیم.

در ادامه حتما بخوانید انتخابات هیئت‌مدیره انجمن هنر‌های نمایشی خراسان‌رضوی بالاخره برگزار می‌شود