الهام اسماعیلی | سید جلیل بامشکی در گفتگو با شهرآرانیوز، به نقش پررنگ مشهد در میزبانی از زائرانی که بهصورت پیاده به این شهر سفر میکنند، اشاره کرد و افزود: در ایام خاص مذهبی مانند شهادت امامرضا(ع)، شاهد افزایش قابلتوجه تعداد زائرانی هستیم که بهصورت پیاده به مشهد مقدس مشرف میشوند. این روند در سالهای اخیر پررنگتر شده است.
وی همچنین درباره تغییرات اجتماعی و سبک زندگی در سالهای اخیر که میتواند بر سنت میزبانی تأثیر بگذارد، اظهار داشت: با توجه به تغییرات سبک زندگی در کشور و رواج زندگی آپارتمانی، شرایط مهماننوازی نیز تغییر کرده است. در گذشته، خانههای بزرگتر و سنتی امکان پذیرایی از تعداد بیشتری از زائران را فراهم میکردند، اما اکنون با کوچکترشدن خانهها و افزایش آپارتماننشینی، این امکان محدودتر شده است.
بامشکی تأکید کرد: باوجود این تغییرات، مردم مشهد و سایر مناطق با استفاده از موکبها و ارائه خدمات به زائران، تلاش میکنند تا این سنت دیرینه را زنده نگه دارند.
او افزود: در سالهای اخیر شاهد افزایش تعداد موکبها و فعالیتهای مرتبط با میزبانی زائران در مسیرهای منتهی به مشهد بودهایم. این موکبها نهتنها توسط مردم مشهد، بلکه توسط تشکلها و گروههایی از شهرستانهای مختلف نیز برپا میشوند. حتی افراد غیرمذهبی نیز در این فعالیتها مشارکت میکنند و این نشاندهنده گسترش فرهنگ میزبانی در میان اقشار مختلف جامعه است.
معاون زیارت و گردشگری سازمان فرهنگیاجتماعی شهرداری مشهد به بررسی وجود ضعفهای احتمالی در فرهنگ میزبانی پرداخت و گفت: نمیتوان این تغییرات را به عنوان ضعف تعبیر کرد، اما بدون شک تغییر سبک زندگی و شرایط جدید اجتماعی به نوعی این سنت را تحت تأثیر قرار داده است. برای مقابله با این چالشها و بهبود شرایط میزبانی، نیازمند برنامهریزی دقیق و اقدامات مؤثرتری هستیم تا بتوانیم این سنت دیرینه را به شکلی مناسب حفظ و تقویت کنیم.
وی با اشاره به ظرفیتهای مشهد در ایام مذهبی و چالشهای مدیریت این شهر در دورههای اوج حضور زائران، بیان کرد: با توجه به محبوبیت مشهد به عنوان یکی از مقاصد اصلی زیارت به ویژه در ایام خاص مذهبی، ما همواره تلاش کردهایم تا ظرفیتهای مسافرخانهها، مراکز اقامتی و سایر زیرساختهای موردنیاز زائران را افزایش دهیم. این اقدامات بهطور مستمر در حال بهبود است، هرچند هنوز در مقایسه با نیازهای روزافزون، چالشهایی وجود دارد.
بامشکی در ادامه، به اهمیت نقش تشکلهای مردمی و هیئتهای مذهبی در ارائه خدمات به زائران اشاره کرد و افزود: در بسیاری از این ایام، خود مردم و تشکلهای محلی با همکاری هیئتهای مذهبی به ارائه خدمات به زائران میپردازند. هرچند این خدمات به دلیل مردمیبودن، گاهی ممکن است استانداردهای مشابهی با خدمات رسمی نداشته باشد، اما تلاشها برای بهبود این شرایط همواره در جریان است.
وی همچنین به چالشهای مدیریت شهری در مواجهه با این حجم از زائران اشاره کرد و افزود: در سه سال اخیر، مدیریت شهری تلاش کرده است تا با اجرای برنامههای متنوع، از جمله افزایش ظرفیتهای اقامتی، ارتقای فرهنگ میزبانی، و بهبود زیرساختهای حمل و نقل، این چالشها را کاهش دهد. اما با این حال، هنوز هم برخی ضعفها احساس میشود و نیاز به اقدامات بیشتری داریم.
معاون زیارت و گردشگری سازمان فرهنگیاجتماعی شهرداری مشهد با تاکید بر اهمیت ارتقای فرهنگ میزبانی، بیان کرد: یکی از اولویتهای ما در مدیریت شهری، ارتقای فرهنگ میزبانی از زائران حضرت رضا (ع) است. در سالهای اخیر، ما برنامههای فرهنگی متعددی را اجرا کردهایم تا این فرهنگ در میان مردم تقویت شود. به عنوان مثال، سال گذشته پویشی راهاندازی شد که در آن بیش از ۱۵۰ مصداق از میزبانیهای برتر ثبت شد. حدود ۲۵ داستان کوتاه از این مصداقها جمعآوری و در قالب کتاب منتشر شد که با استقبال وزیر محترم ارشاد نیز مواجه شد.
وی افزود: امسال نیز برنامهریزیهایی برای برگزاری مسابقات و رویدادهای فرهنگی در ایام پایانی ماه صفر داریم. این اقدامات با هدف ترویج فرهنگ میزبانی و تقویت همبستگی اجتماعی در میان مردم مشهد و سایر زائران صورت میگیرد و امیدواریم که این تلاشها به بهبود شرایط و ارتقای سطح خدمات ارائهشده به زائران منجر شود.
بامشکی با اشاره به اقدامات گستردهای که در حوزه ترویج فرهنگ میزبانی و ارتقای زیرساختهای مرتبط با پذیرایی از زائران انجام شده است، گفت: در سالهای اخیر، تلاشهای زیادی صورت گرفته تا فرهنگ میزبانی از زائران به شکلی بهتر و گستردهتر در جامعه ترویج شود. یکی از این اقدامات، راهاندازی پویشی با هدف تقویت فرهنگ میزبانی بوده است. در این پویش، علاوه بر ارائه خدمات ملموس به زائران، تلاش کردهایم تا از طریق تولید محتواهای فرهنگی نظیر فیلمهای کوتاه، این فرهنگ را به شکلی مؤثرتر و پایدارتر در جامعه نهادینه کنیم.
وی در پایان گفت: این پویش به شکلی طراحی شده که بتواند در حوزههای مختلف از جمله اطلاعرسانی و پذیرایی از زائران مؤثر باشد. ما در این راستا به گروهها و افرادی که در زمینههای مختلف فرهنگی فعالیت میکنند، کمک کردهایم تا بتوانند به بهترین شکل ممکن این فرهنگ را ترویج دهند. برای مثال، دفترهایی برای اطلاعرسانی و راهنمایی زائران ایجاد شده که بهطور مستقیم با این پویش در ارتباط هستند.