نجمه موسوی کاهانی - آسایشگاه معلولان ذهنی بیسرپرست شهید بهشتی در خیابان هنرستان از مؤسساتی است که نهتنها در شهر مشهد، بلکه در تمام کشور شناخته شده است و نیاز به معرفی ندارد. اما نکته جالبی که هر چند وقت یکبار رسانهها را بر این میدارد که به آنجا سری بزنند، فعالیتهای مداوم این مجموعه و افزایش فضا و خدماتی است که به این کودکان ارائه میدهد. البته این نکته ناگفته نماند که این مجموعه علاوهبر کودکان معلول ذهنی، از کودکان بیسرپرست بدون معلولیت نیز نگهداری میکند که در مؤسسه خیریه بوستان شکوه مهر این خدمات ارائه میشود. با محمد هادی اشرافی بجستانی، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره مؤسسه خیریه بوستان شکوه مهر، برای آشنایی با امکاناتی که در این مجموعه ارائه میشود همصحبت شدیم.
اشرافی با اشاره به اینکه مؤسسه خیریه بوستان شکوه مهر یک مؤسسه ویژه و غیرانتفاعی است، بیان کرد: مؤسسات خیریه معمولاً در یکی از مسائل توانبخشی یا اجتماعی فعالیت میکنند، اما این مؤسسه در همه مسائل توانبخشی و اجتماعی فعالیت میکند. ما غیرانتفاعی هستیم به این معنا که وجوهات جمع شده و مایملکی که برای کودکان بیسرپرست تهیه میشود اگر زمانی مؤسسه منحل شود، به هیچ فردی متعلق نیست و همگی در اختیار سازمان بهزیستی قرار میگیرد تا برای گروه هدف که همان کودکان بیسرپرست هستند، استفاده شود.
وی تقسیمبندی بچهها را بر مبنای بهره هوشی و استعداد آنها دانسته و بیان کرد: در مؤسسه از دو سال تا ۸۰ سال داریم. البته ۸۰ ساله ما کمتوان ذهنی و بیسرپرست است. ما در اینجا فرد کمتوان ذهنی داریم درحدی که زندگی نباتی دارد، غذای او پوره است. همچنین کودک بیسرپرست نابغه هم داریم که در یکسال یک مقطع تحصیلی را تمام میکند. کودک بیسرپرستی هم داشتهایم که در عرض چهار سال وارد دانشگاه شده است. در بحث معلولان سه بخش داریم. معلولان شدید در آسایشگاه مهر پناهندگان ضامن آهو حضور دارند. با اینکه این عزیزان کمتوان ذهنی شدید هستند و زندگی آنها نباتی است، اما در آنجا هم برای این بچهها برنامههای آموزشی در نظر گرفتهایم تا آنها را از روی تخت بلند کنیم. آسایشگاه شهید بهشتی محل نگهداری بچههای متوسط ماست. از نظر بهره هوشی ضامن آهو بچههایی با بهره هوشی زیر ۲۵ درصد هستند. شهید بهشتی دو مقطع دارد، هم تربیتپذیر و هم آموزشپذیر. تربیتپذیر بین ۲۵ تا ۴۰ درصد است و آموزشپذیر از ۴۰ تا ۵۵ درصد بهره هوشی است.
مدیر این مجموعه با تأکید بر اینکه بچهها در اینجا آموزشهای تربیتی و خودیاری مثل روش پوشیدن لباس، کفش، آداب غذاخوردن و آداب اجتماعی را فرامیگیرند ادامه داد: آموزشپذیرها علاوهبر مسائل تربیتی از کلاسهای آموزش فنیوحرفهای نیز استفاده میکنند. کلاسهای معرق، منبت، شیشهکاری، نقوش برجسته، اسکاچ، سیم ظرفشویی، سفالگری، پرورش گل و گیاه و . . . از جمله کلاسهای ماست. در راستای افزایش سطح آموزشها ما تنها مؤسسهای هستیم که دانشگاهی هم با عنوان شکوه مهر تأسیس کردهایم.
وی ادامه داد: بچههای خفیف که مرزی هستند و بالای ۵۵ درصد بهره هوشی دارند در خانه پناهگاهی ما ساکن هستند. تعداد آنها ۱۷ نفر است و از مدارس استفاده میکنند. درس میخوانند و در ساعتهای غیرکلاسی هم کارشناسان علوم تربیتی روی این بچهها کار میکنند. این تقسیمبندیای که انجام دادهایم کشوری و بینالمللی است و به این منظور نیست که بچهای که تربیتپذیر است همیشه در همین دسته قرار خواهد داشت. اگر روی بچههای کمتوان ذهنی کار کنیم پیشرفت میکنند و به درجه بالاتر راه مییابند.
اشرافی افزود: در مؤسسه نمونههایی داریم که ارتقا پیدا کردهاند و در داخل و خارج از مجموعه مشغول به کار شدهاند. ازدواج کردهاند و حتی بچههای سالم هم به دنیا آوردهاند. البته قبل ازدواج روی این بچهها آزمایشها و مشاورههای ژنتیکی انجام میشود. در مراکز ما بهطور شبانهروزی در بحث معلولان ۷۵ نفر در ضامن آهو هستند. ۱۷۰ نفر در شهید بهشتی و ۱۷ نفر هم بچههای خفیف هستند. یک تعداد معلول هم داریم که خارج از مراکز از آنها نگهداری میکنیم. در حال حاضر ما ۱۵۰۰ معلول در خانوادههای تحت حمایت مؤسسه داریم.