روی دیگر چمران

به مناسبت سالروز شهادت مصطفی چمران چندخطی برای ثبت در تاریخ نوشتم. در تاریخ مهندسی ایران و براساس آنچه از اسناد علمی تاریخ پلاسما و به‌ویژه حافظه مهندسان بزرگ دانشکده فنی دانشگاه تهران که هم‌زمان هم‌کلاسی‌های دکتر چمران و بزرگان دانشکده برق در دوره‌های بعدی بودند به دست می‌آید، ایشان نابغه‌ای بی‌بدیل بوده است. چمران علاوه بر نابغه بودن تکیه‌ای عظیم بر خداشناسی و در یک کلام «خدا» داشت که او را از دیگران متمایز می‌ساخت. شاهدم هر روز که می‌گذرد جوانان دانشجوی کشورمان و به‌ویژه آن‌ها که فنی‌تر هستند، بیشتر علاقه خود را به «مصطفی» ابراز می‌دارند و ارادتی وصف‌ناشدنی به چمران را در شکل‌های مختلف به منصه ظهور می‌رسانند. باورکردنی نیست جوانانی که چمران را ندیده‌اند عاشقانه او را دوست دارند و شاهد این مدعا سالن شهید چمران دانشکده فنی دانشگاه تهران است که هر بار و در مراسمی از «مصطفی چمران» نامی به میان می‌آید سالن نیز به لرزه درمی‌آید و این نیست مگر لطف خدا.
اما ویژگی خاصی که جوانان ما دوست دارند بیشتر و بیشتر درباره آن بشنوند و بخوانند بُعد علمی دکتر مصطفی چمران است.
چمران دانشمند:
در کشور ما دکتر چمران را بیشتر به عنوان یک سردار و یک چریک و یک رزم‌آور می‌شناسند، درحالی‌که در بیرون از این مرز‌ها و از روی نوشته‌های علمی و به‌ویژه رساله دکتری ایشان، چمران را یک دانشمند بی‌رقیب و حتی ۵۰ سال جلوتر از تاریخ می‌شناسند (اشاره به کاربرد‌های مگنترون و موضوع رساله دکتری ایشان). تز دکتری چمران درباره مگنترون با کاتد سرد است و امروز کم‌کم کاربرد‌های آن دارد صنعت گوشه و کنار جهان را فتح می‌کند، به‌طوری‌که سالیانه تولید «مَگنترون» دارد به رقم صد میلیون عدد می‌رسد که در نوع خود در ۵۰ سال گذشته اگر نگوییم بی‌نظیر حتما کم‌نظیر است.
اولین ایرانی عرصه فیوژن:
مصطفی چمران با تحقیقات چندین‌ساله این‌جانب، اولین ایرانی است که پا به عرصه «فیوژن و پلاسما-گداخت» گذاشته است و در همین راستا سال‌ها قبل جزوه‌ای کوچک برای دانشجویان دانشگاه‌های مهندسی تهیه شد که تا امروز از سوی دانشگاه‌ها، انجمن مفاخر ایران و... بیش از ۵۰ بار تجدیدچاپ شده است و بجاست که زیور این نوشتار باشد.
در انتها بر خود می‌دانم پیام این مقاله را به صورت زیر خلاصه کنم:
۱- اگرچه مردم و به‌ویژه جوانان کشورمان به سرداران شهید کشورمان ارادتی وصف‌ناشدنی دارند، ولی برای «دکتر چمران» جایگاه ویژه‌ای را در دلِ خود باز کرده‌اند که به دلیل جایگاه علمی ایشان است.
۲- دکتر چمران نه‌تن‌ها شاگرد برجسته دانشگاه تهران، بلکه شایسته‌ترین دکتر برق ایرانی در «پلاسما و گداخت» در دانشگاه بِرکلی (آمریکا) بوده‌اند.
۳- چمران دانشمندی بی‌ریا، بی‌آلایش و از همه مهم‌تر وطن‌پرستی مسلمان و خداشناس بوده‌اند (اشاره به پیام حضرت امام (ره) در خصوص شهید چمران).
۴- هنوز دانشمندان زنده دانشگاه برکلی و به‌ویژه جوان‌تر‌های آن دانشگاه و به‌خصوص آن‌ها که در مبحث «پلاسما و گداخت» کار می‌کنند، چمران را بعد از ۵۰ سال برجسته‌ترین، دانشمندترین و نابغه می‌دانند و حتی بزرگانی مثل پروفسور هارتمن (خالق عدد هارتمن) که هم‌کلاس و هم‌راستا با مصطفی بوده‌اند به او افتخار می‌کنند. در اثر همین یافته‌هاست که دانشجویان کشورمان انتظار دارند به بُعد علمی ایشان بیشتر پرداخته شود، چرا‌که نسل امروز ایران به دنبال نیاکان دانشمند خویش است و به بوعلی سینا، مولانا، خوارزمی، خواجه نصیرالدین طوسی، حافظ، ابوریحان، فردوسی، سعدی، زکریا رازی و... و دکتر مصطفی چمران می‌بالد و نام و نشان این بزرگان را در حافظه تاریخی خود نگه‌داشته است و می‌خواهد درباره او بیشتر بداند.