تروریست‌ها چه رؤیایی در سر دارند؟ | مرور ۳ کتاب درباره ترور و تروریسم در ایران معاصر
ترور در ایران ما نیز متأسفانه همچنان شایع است و قربانی می‌گیرد. باری، یکی از کار‌های مفیدی که در راستای مقابله با این تفکر می‌توان انجام داد، مطالعه آن است.
به گزارش شهرآرانیوز؛ در طول تاریخ، ترور شخصیت‌های سیاسی همیشه یکی از گزینه‌های اصلی مخالفان ایشان بوده است. ترور در ایران ما نیز متأسفانه همچنان شایع است و قربانی می‌گیرد. باری، یکی از کار‌های مفیدی که در راستای مقابله با این تفکر می‌توان انجام داد، مطالعه آن است. ازهمین‌رو، امروز قصد داریم سه کتاب درباب ترور و تروریسم در ایران معاصر را مرور کنیم. این آثار که «تبار ترور (بررسی کارنامه تروریستی بخش ویژه نظامی سازمان مجاهدین خلق)» (محمدصادق کوشکی)، «گروه فرقان» (علی کردی) و «مرزبان (زندگی‌نامه شهید قرنی)» (آناهیتا حسین‌زاده و حسن چراغلو) نام دارند، از محصولات مرکز اسناد انقلاب اسلامی هستند.
تبار ترور: سازمانی منحصر‌به‌فرد و همچنان ناشناخته
«سازمان مجاهدین خلق ایران» ازجمله تشکل‌هایی است که به‌واسطه ویژگی‌های خاص خود در طول عمر نزدیک به چهل‌ساله‌اش، به‌تناوب، کانون توجه پژوهشگران قرار گرفته است، اما به‌رغم این امر، چنان هاله‌ای از ابهام گذشته و امروز این سازمان را فراگرفته است که کمترپژوهشگری می‌تواند آن را با شفافیت و دقت توصیف و بررسی کند و به‌عنوان بخشی از تاریخ معاصر کشور مطالعه نماید.
بررسی و مطالعه این گروه، علاوه بر بعد تاریخی آن، از جنبه‌ای دیگر نیز ضروری می‌نماید و آن نقش چشمگیر این سازمان در مخالفت با نظام جمهوری اسلامی و عناد با ارزش‌ها و تفکرات حاکم بر آن است. سازمان مجاهدین خلق ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، تغییرات عظیمی را در همه عرصه‌ها شاهد بوده، اما در یک عرصه مواضع خود را ثابت و مستحکم نگاه داشته است و آن چیزی جز ضدیت با حکومت اسلامی و نهاد ولایت فقیه نیست. ازاین‌روست که به‌منظور مقابله با تهدیدات متنوع نشئت‌گرفته از این گروه، شناخت دقیق آن در اولویت قرار می‌گیرد.
تحقیق حاضر تلاشی است برای پاسخگویی به این اولویت، و ازآنجاکه شناخت تاریخی سازمان مقدمه‌ای است بر دیگرابعاد شناخت (شناخت جامعه‌شناسانه، روان‌شناسانه، مدیریت نیرو‌ها و...)، بررسی پیشینه سازمان و به‌خصوص پرداختن به ابعاد و جنبه‌های ناگفته آن، وجهه همت نویسنده کتاب قرار گرفته است. درباره موضوع تحقیق حاضر («سازمان مجاهدین خلق ایران»)، کمتر پژوهشی را می‌توان یافت که به‌صورت همه‌جانبه و به‌دور‌از قضاوت‌های احساسی به رشته تحریر درآمده باشد. همین امر وظیفه این نوشتار را سنگین‌تر و کار را بر آن دشوارتر می‌سازد.
برای تحقیق درباره سازمان، چهار منبع اساسی متصور است که به‌ترتیب عبارت‌اند از: ۱- کتب و مقالاتی که خارج از چارچوب سازمان منتشر شده است؛ ۲- کتب و نشریات منتشرشده ازسوی سازمان؛ ۳- اعترافات اعضای بازداشت شده سازمان (قبل و بعد از انقلاب) و اسنادی که از درون سازمان کشف شده است؛ ۴- مصاحبه با بنیان‌گذاران، کادر‌ها و اعضای باسابقه سازمان. گفتنی است که اطلاعات به‌دست‌آمده از گروه اخیر، به‌دلایلی چند، نمی‌تواند خالی از پیش‌داوری و دخالت احساسات باشد.
بنا بر این مقدمات، با حذف منبع چهارم و ترکیب اطلاعات منابع ردیف اول تا سوم، سعی شده است خارج از هرگونه داوری، به توصیف دقیق تاریخ و تحولات سازمان پرداخته شود و در مسائلی که منابع سه‌گانه فوق اطلاعات متضاد یا متناقضی ارائه کرده‌اند، موارد اختلاف جمع‌آوری و ارائه شود. این نوشتار از دو بخش مجزا تشکیل شده است: بخش نخست به تاریخچه سازمان در مقطع قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا مقطع ورود به فاز مسلحانه می‌پردازد؛ بخش دوم نیز به بررسی عملکرد تروریستی سازمان و توصیف پیامد‌های آن اختصاص یافته است.
گروه فرقان: نتیجه تفسیر مادی و انقلابی از قرآن
در فضای سیاسی قبل و البته پس از انقلاب اسلامی، گروه «فرقان» به‌رهبری اکبر گودرزی، از مصادیق بارز قرائت‌های عجیب‌وغریب از اسلام بود. گودرزی فعالیت‌های مذهبی خود را در مساجد جنوب تهران آغاز کرد و در سال۱۳۵۵ به مسجد «خمسه» قلهک راه یافت. او در این مساجد شروع به جذب نیرو کرد و تأثیر بسزایی بر افکار و اندیشه‌های جوانان و نوجوانان این مساجد گذاشت.
اکبر گودرزی به ترجمه و تفسیر آیات قرآنی اقدام می‌کرد، اما از روایات اهل‌بیت (ع) کمترین استفاده‌ای در تفسیر نمی‌کرد. درواقع، او روش نوینی در تفسیر براساس سلیقه شخصی ارائه داد. وی که به‌شدت از شریعتی و نیز بنیان‌گذاران اولیه سازمان مجاهدین خلق ایران تأثیر گرفته بود، تلاش می‌کرد تا تفسیری مادی و انقلابی از قرآن و اصول اعتقادی اسلام ارائه دهد و این برداشت‌ها را به نام «ایدئولوژی توحیدی» به هوادارانش عرضه می‌کرد.
گروه فرقان پس از پیروزی انقلاب اسلامی مشی بسیار رادیکال و تندی علیه انقلاب اتخاذ کرد. اوج دشمنی‌های فرقان با انقلاب اسلامی در ترور شخصیت‌های اسلامی و انقلابی تجلی یافت. در رویکرد تروریستی گروه فرقان، افرادی، چون مرتضی مطهری و محمد مفتح به شهادت رسیدند و شخصیت‌هایی، چون اکبر هاشمی‌رفسنجانی مجروح شدند. شخصیت‌های دیگری، چون سیدمحمد بهشتی و محمدجواد باهنر نیز در فهرست ترور فرقان قرار داشتند.
سرانجام، با یک سلسله‌عملیات‌های اطلاعاتی، حدود هفتاد نفر در خانه‌های تیمی فرقان شناسایی شدند و اکبر گودرزی در هجدهم دی۱۳۵۸ دستگیر شد. پس از بازجویی و محاکمه اعضای گروه فرقان که تا آن‌زمان حدود بیست ترور انجام داده بودند، اکبر گودرزی و پنج تن دیگر از سران این گروه، در تاریخ سوم خرداد۱۳۵۹ اعدام شدند و چند تن دیگر نیز به طرق دیگری محکوم گشتند.
تحقیق حاضر در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول به بررسی و شناخت مختصری از ایدئولوژی فرقان و ریشه‌های آن اختصاص دارد و دیدگاه امام‌خمینی (ره) را درباره گروه‌های التقاطی ارائه کرده است. بخش دوم به مراحل شکل‌گیری فرقان و فعالیت‌های آن در قبل و بعد از انقلاب اختصاص دارد. در بخش پایانی، برخی مواضع و دیدگاه‌های فرقان درباره موضوعاتی، چون برپایی نظام اسلامی و جنگ عراق با ایران بررسی شده است. اسناد مربوط نیز در ضمیمه کتاب آمده‌اند.
مرزبان: از ارتش شاهنشاهی تا ارتش انقلاب
سپهبد ولی‌ا... قرنی (۱ فروردین ۱۲۹۲ - ۳ اردیبهشت ۱۳۵۸) که سابقه حضور در ارتش شاهنشاهی را در کارنامه خود داشت و حتی به ریاست رکن دوم ارتش شاهنشاهی نیز رسید، با رژیم پهلوی رابطه خوبی نداشت و هیچ‌گاه خود را وابسته به این رژیم ندانست و بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای خدمت به مردم ایران و انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرد.
کتاب «مرزبان» زندگی قرنی را در سه دوره بررسی کرده است: دوره اول، با عنوان «آمال و آرزوها»، به بررسی دوران کودکی، نوجوانی و جوانی ولی‌ا... قرنی اختصاص دارد. در این بخش، نخستین تکاپو‌های سیاسی قرنی در دوران پهلوی دوم مورد بررسی قرار می‌گیرد و ارتباط‌های پنهانی او با گروه‌هایی، چون جمعیت ترقی‌خواهان، جمعیت آزادی، جامعه لیسانسه‌های دانشسرای عالی و... واکاوی می‌شود.
دوره دوم به بررسی زندگی و فعالیت‌های قرنی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ می‌پردازد. این دوران هم‌زمان با تثبیت دیکتاتوری محمدرضا پهلوی و ستیز با نظامیان میهن‌پرست است. در این بخش، به نخستین مواجهه‌های علنی قرنی با خودکامگی محمدرضا پهلوی و متعاقب آن بازداشت قرنی نیز اشاراتی شده است. در این بخش، نحوه لورفتن تشکیلات و فعالیت‌های قرنی نیز ذکر شده که حاوی نکات تاریخی بسیاری است.
دوره سوم، با عنوان «۴۳روز پرتنش»، روز‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن را روایت می‌کند و به بررسی فعالیت‌های قرنی از ۲۳بهمن۱۳۵۷ تا ۷ فروردین۱۳۵۸ اختصاص دارد. در این صفحات به دسیسه‌های ضدانقلاب در تخریب چهره شهیدقرنی که به استعفای وی از ریاست ستاد مشترک ارتش منجر شد، اشاره شده است. نحوه شهادت سپهبدقرنی به‌دست گروه فرقان و ویژگی‌های اخلاقی او نیز از دیگرعناوین این کتاب است.
در بخش دیگری از کتاب «مرزبان» نیز مصاحبه‌ها و گفت‌و‌گو‌هایی با برخی دوستان و نزدیکان سرلشکر قرنی منتشر شده است که از‌آن‌جمله می‌توان به خاطرات سرهنگ محمدعلی شریف‌النسب و مصاحبه با امیر سرتیپ دوم سیدعلی نباتی اشاره کرد. در صفحات پایانی این کتاب هم خاطراتی از اسفندیار بزرگمهر، رئیس اداره تبلیغات حاجعلی رزم‌آرا و فضل‌ا... زاهدی که طرح کودتای قرنی برضد شاه را لو داد، درباره این عملیات، و تصاویری از شهید قرنی ضمیمه شده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
