عکس‌های باخبر

حمید سلطان‌آبادیان |  در بسیاری از مواقع عکس‌ها خود زبان گویای اتفاقاتی هستند که گاهی درقالب کلمات و گزارش‌های متنی نمی‌گنجند. تاثیر یک گزارش تصویری از یک حادثه بر عامه‌ مردم -به‌خاطر ساختار دیداری عکس‌ها و اثرگذاری سریع آن- می‌تواند بسیار عمیق‌تر از بیان حادثه به وسیله گزارش در متن خبر باشد. مردم بادقت به عکس‌های روزنامه‌ها و نشریات نگاه می‌کنند و خبر و حادثه را در عکس‌ها جست‌وجو می‌کنند. همین نکات، وظیفه‌ خطیر یک ‌عکاس‌ خبری را برای اجرای ماموریت‌هایش نشان می‌دهد. اسماعیل عباسی، عکاس، مترجم و مدرس دانشگاه، در پیش‌گفتار کتاب فوتوژورنالیسم، نوشته‌ کنت‌ کوبر، اهمیت این نکته را این‌گونه بیان می‌کند: عکاس‌ خبری (فوتوژورنالیست) با دوربین گزارش می‌‌کند. کار او کاوش در خبرها و تهیه‌ گزارش درقالب تصویر است. امروزه عکاس‌ خبری باید مهارت گزارشگرِ جست‌وجوگر و اراده‌ خبرنگارِ درحال ماموریت را با قدرت تشخیصِ نویسنده‌ خبر درهم آمیزد. در عصر تصویر، فوتوژورنالیست در رقابت با تلویزیون باید بر تصویر، تاکید بیشتری کند.
از همین‌روست که ما امروز تصاویر بیشتری را در نشریات می‌بینیم و شاهد رقابت تنگاتنگِ آژانس‌های عکس و روزنامه‌ها برای به‌دست آوردن تصاویر بهتر هستیم. نیاز فزاینده به استفاده از عکس، فرصت‌های شغلی فراوانی را برای فتوژورنالیست‌ها- عکاسانی که می‌توانند راوی قصه‌های خود با دوربین باشند- ایجاد کرده است. عکس فقط ابزار کمکی خبر نیست یا به قصد تزیین و شکستن فضای سنگین و سیاه حروفِ چاپی، در نشریه گنجانده نمی‌شود؛ عکس خود به‌تنهایی ابزاری است برای گزارش موثر و موجز شرایط انسانی. عکاس‌ خبری عضو مکمل روزنامه‌نگار نیست؛ او خود به‌دنبال خبر می‌گردد و آن را تفسیر و گزارش می‌کند. عکاسان‌ خبری جزو نخستین کسانی هستند که هنگام وقوع حوادث و در شرایط اضطراری، وارد عمل می‌شوند. آن‌ها هنگام عکاسی از افراد خبرساز، باورها و اندیشه‌های خود را ثبت می‌کنند و همچون روزنامه‌نگاران، هنگام ثبت لحظه‌های خصوصی، شادمانی و اندوه شهروندان، با رعایت اصول اخلاقی روبه‌رو هستند. عکاسان خبری همچون روزنامه‌نگاران، گزارشگرانی هستند که به‌جای قلم از دوربین عکاسی استفاده می‌کنند.
ظرافت کار عکاسان خبری در این است که آن‌ها باید با عکس‌هایشان به مخاطبان و بینندگان کمک کنند تا داستان را خودشان کشف کنند و خودشان قاضیان صحنه شوند. عکس‌ها نباید جانب‌گرایانه باشد و فوتوژورنالیست باید در همه‌حال نگاه بی‌طرفانه خود را حفظ کند. این کار آسانی نیست و تنها چیزی که به عکاسِ خبری کمک می‌کند تا این موضوع را سرلوحه‌ کار خود قرار دهد، تجربه و هنر اوست. نکته مهم اینجاست که عکاسان‌ خبریِ حرفه‌ای برای کسب منفعت مالی یا شهرت، به آب‌وآتش نمی‌زنند و رسالت خود را انعکاس تصویری رویدادها و ثبت وقایع مستند به بهترین شکل می‌دانند، آن‌گونه که جیمز نچوی، عکاس آژانس مگنوم و برنده جایزه جهانی عکس مطبوعات، می‌گوید: «بدترین چیز این است که به‌عنوان یک عکاس خبری، از مصیبت فرد دیگری به‌دنبال سود و منفعت باشم.».