نمازی با ارزش بی‌شمار | مروری بر آثار و برکات نماز جماعت

به گزارش شهرآرانیوز؛ انسان همیشه و ذاتا به‌دنبال این است که به کار و اعمالش ضریب بدهد و به قول معروف با یک تیر چند نشان بزند. وقتی پای معنویت و عبادت به میان می‌آید، این میل و خواسته فطری هم شعله‌ورتر می‌شود و می‌خواهیم برای مثال یک رکعت نماز و یک صلوات ما آثار و برکاتش چندین برابر شود. نمازجماعت یکی از پاسخ‌های مهم به این خواسته و عطش است و یک رکعت آن، چه کار‌ها نکرده و چه گره‌ها که باز نمی‌کند. برخی از این آثار را مرور کرده‌ایم.

برتری نماز جماعت بر نماز اول وقت

آموزه‌های دینی و روایی درباره نمازجماعت توصیه بسیار دارند و آن را تجلی وحدت مسلمانان و تشکل آنان در نوبت‌های متعدد روزانه می‌دانند. روایات برای تشویق به شرکت در نمازجماعت، ثواب و برکات خاصی را برای آن بیان کرده‌اند؛ مثل اینکه اگر تعداد نمازگزاران بیش از ۱۰نفر باشد، ثواب هر رکعت از نماز هریک از آنان قابل شمارش نیست. مستحب است صبر کنیم و نماز را به جماعت بخوانیم. نماز جماعت از نماز اول وقت که تنها خوانده شود، بهتر است و نیز نمازجماعت مختصر از نماز فرادای طولانی، برتر است.

اشارات قرآن درباره نمازجماعت

شرکت در نماز‌های جماعت، مستحب است و نسبت‌به آن خصوصا درباره کسی که همسایه مسجد است و کسی که صدای اذان مسجد را می‌شنود، بیشتر سفارش شده است (موسوی خمینی، روح‌ا...، توضیح‌المسائل، ص۱۸۹، م۱۳۹۹). در قرآن مستقیما به نمازجماعت اشاره نشده، اما فقیهان ذیل باب فضیلت نماز جماعت به آیه «وَ أَقیمُوا الصَّلاه وَ آتُوا الزَّکاه وَ ارْکعُوا مَعَ الرَّاکعین» (بقره، ۴۳) اشاره کرده‌اند (من‌لایحضره‌الفقیه، ج یک، ص۳۷۵). برخی مفسران نیز رکوع دسته‌جمعی در آیه مذکور را کنایه از نمازجماعت دانسته‌اند.

چرا جماعت؟

نماز جماعت حداقل با دو نفر یعنی امام و یک مأموم برپا می‌شود. امام رضا (ع) درباره علت تشریع نمازجماعت می‌فرمایند: «نماز جماعت بدان منظور قرار داده شد که اخلاص، توحید، اسلام و عبادت خداوند آشکار و ظاهر باشد» (عیون‌أخبارالرضا (ع)، ج۲، ص۱۰۹). در «علل‌الشرائع» نیز از امام‌صادق (ع) روایت شده است: «خدا نمازجماعت را برای این قرار داد تا کسانی که نماز می‌خوانند، از کسانی که نماز نمی‌خوانند، شناخته شوند و معلوم شود چه کسی اوقات نماز را حفظ و چه کسی آن را ضایع می‌کند». همچنین آمده است: «اگر نماز‌جماعت نبود، کسی نمی‌توانست درباره دیگری شهادت به خیر دهد».

فقط خدا پاداش آن را می‌داند

ثواب و فضیلت‌های نماز جماعت بسیار است. از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «هر چه تعداد حاضران در نماز جماعت بیشتر باشد، نزد خدا محبوب‌تر و پاداش آن بیشتر است: اگر مأموم یک نفر باشد، فضیلت نماز ۱۵۰برابر و اگر دو نفر باشند، ۶۰۰برابر است و چنانچه از ۹نفر فزون‌تر شوند، پاداش آن را جز خدا نمی‌داند» (بحارالانوار،۱۴۱۰ق، ج۸۵، ص۱۵). بنا بر تصریح روایات «یک نمازجماعت، از ۲۵نماز در غیرجماعت برتر است» (الکافی، ج۳، ص۳۷۳).

مُهر اجابت دعا

نمازجماعت دارای آثار فردی و اجتماعی بسیاری است؛ مثل استجابت دعا. پیامبر (ص) در این‌باره می‌فرمایند: «چون بنده خدا نماز را به جماعت گزارد و پس از آن حاجتی را از خدا بخواهد، خدای عزوجل از وی حیا می‌کند که پیش از روگرداندن او، حاجتش را برآورده نسازد» (إرشادالقلوب، ج یک، ص۱۸۳). از دیگر آثار نمازجماعت آن است که انسان را در پناه خدا قرار می‌دهد. امام‌صادق (ع) می‌فرمایند: «هرکه نماز صبح و عشا را به جماعت بخواند، او در پناه خدای عزوجل است» (همان، ص۱۸۴).

عامل حسن شهرت

علاوه بر این، نماز جماعت به انسان رفعت مقام می‌دهد؛ چنان‌که رسول خدا (ص) فرمودند: «ای علی! سه چیز موجب ترفیع مقام و درجه مؤمن است: ۱- وضوی کامل در هوای سرد، ۲- انتظار نماز بعد از نماز، ۳- شرکت مداوم در نماز‌های جماعت» (بحارالأنوار، ج۸۵، ص۱۰). به فرموده ایشان، شرکت در نمازجماعت به انسان حسن شهرت نیز می‌دهد: «هرکه نماز‌های پنجگانه را با جماعت بخواند، به او گمان هر خیر و نیکی را داشته باشید» (بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲).

در ادامه حتما بخوانید حکم شرعی نماز خواندن همسایه مسجد در منزل

آثار بی‌مثال

بنا بر روایات اهل‌بیت (ع)، دوری از نفاق، آمرزش گناهان، آسان شدن تحمل سختی‌های قیامت، ورود به بهشت و جلب خشنودی خدا و ملائکه نیز از آثار شرکت در نماز جماعت است. از رسول خدا (ص) روایت است: «هر گامی که نمازگزار به‌سوی مسجد بردارد، هزار حسنه برایش نوشته می‌شود، ۷۰هزار درجه دریافت می‌کند و اگر در این حال از دنیا برود، خدا ۷۰هزار فرشته را مأمور می‌کند تا در قبر، او را زیارت کنند و در تنهایی قبر، مونس او باشند تا زمانی که از قبرش برانگیخته شود» (بحارالانوار، ج۸۵، ص۴۳۴).

برخی مستحبات و مکروهات نمازجماعت

نما جماعت آداب، مستحبات و مکروهاتی دارد؛ حضور اهل تقوا و علم در صف اول، ایستادن مأموم در سمت راست امام‌جماعت، رعایت حال ضعیف‌ترین مأمومان و نیز طولانی نکردن نماز به وسیله امام جماعت و برخاستن مأمومان هنگام شنیدن قدقامت‌الصلاه، از مستحبات آن، و ایستادن مأموم در یک صف به‌تنهایی با وجود امکان ایستادن در دیگر صفوف، نماز نافله خواندن پس از قدقامت‌الصلوه و اقتدای حاضر به مسافر و بالعکس در نماز‌های چهاررکعتی، و نیز بلند گفتن ذکر‌های نماز توسط مأموم، جزو مکروهات آن است.