روایتی از بانوی باکرامت قم

روایت از حضرت معصومه (س) فراوان نیست. نه اینکه نباشد، در مقایسه با سایر حضرات معصومین (ع) و شخصیت‌های سرشناس تاریخ، حضرت معصومه (س) به اندازه خواهر باکرامت یک امام معصوم (ع) صاحب روایت نیستند. با این حال، آنهایی هم که باقی مانده، معتبر و متقن و متواتر است و اکنون به ما رسیده است، آن‌قدر عظمت دارند که برای تبیین جایگاه عظیم این کریمه گرامی کافی باشند.

از بین این روایت‌ها، ترجیح دارم در این فرصت مختصر به روایت حدیثی از امام صادق (ع) بپردازم. رئیس مذهب جعفری و شیخ‌الائمه (ع) که چند صباحی از روز شهادت این آقا می‌گذرد. در روایت از امام صادق (ع) نقل شده که زمانی جمعی از مردمان ری به محضر آقا مشرف شدند و حضرت در جمع این افراد فرمود: «اِنَّ لِلّهِ حَرَما وَ هُوَ مَکَّةُ وَ لِرَسُولِهِ حَرَما وَ هُوَ الْمَدینَةُ وَ لاِمیرِ الْمُؤمِنینَ حَرَما وَ هُوَ الکُوفَةُ وَ لَنا حَرَما وَ هُوَ قُم وَ سَتُدْفَنُ فی‌ها امْرَأةٌ مِنْ وُلْدى تُسَّمى فاطِمةُ مَنْ زارَها وَ جَبَتْ لَهُ الجَنَّةُ». معنای این روایت واقعاً فوق‌العاده است. رئیس مذهب جعفری می‌فرماید برای خدا حرمی است در مکه، برای رسول خدا (ص) حرمی است در مدینه و برای ما اهل‌بیت (ع) حرمی است که در قم است و بانویی در آن دفن خواهد شد که «فاطمه» نام می‌گیرد و هرکس او را زیارت کند، بهشت بر او واجب می‌شود.

حالا چرا آقا چرا به‌صراحت می‌فرمایند حرم خدا در مکه است؟ مگه نه این است که کل عالم محضر خداست و پروردگار متعال بر همه مخلوقات نظارت دارد؟ علاوه بر این، چرا آقا قم را حرم اهل بیت (ع) می‌دانند و توصیه به زیارت می‌کنند؟ پس کربلا و مشهد و نجف و کاظمین و سامرا چه می‌شود؟

در پاسخ به این سؤال، دو نکته مهم است. اول اینکه یادآوری کنم ما به‌خصوص در ایران عزیز امامزاده کم نداریم، اما فقط این حضرت معصومه (س) است که امام رضا (ع) برایشان زیارتنامه می‌نویسند و در آن می‌فرمایند «فَاِنَّ لَکِ عِندَالله شَأنًا مِنَ الشَّأن» یعنی برای تو نزد خدا درجه‌ای از شئون ما وجود دارد. بر همین اساس، هم به قرینه منطقی و تاریخی و هم به قرینه روایی، جایگاه حضرت معصومه (س) فراتر از یک امامزاده و نزدیک به اهل بیت (ع) است.

نکته دوم نیز آن است که به این روایت در منطق حدیث، «توصیه به عنایت» می‌گویند یعنی مشابه همان حکمی که می‌گوید اثبات یک چیز، غیر آن را انکار نمی‌کند. اینکه امام صادق (ع) تأکید به زیارت قم می‌کنند، به این معنا نیست که مشهد و کربلا نروید بلکه به این معناست که اگر مشهد و کربلا می‌روید، حتماً قم هم بروید. در روایت حضرت، قم حرم اهل بیت (ع) اطلاق شده تا بیانگر عظمت جایگاه بانوی باکرامت قم و مرتبه ارزنده‌ای باشد که این شهر مقدس به‌عنوان نقطه کانونی در نشر معارف تشیع دارد. از این جهت است که اگرچه حتی توصیه شده از بام خانه‌ای در مشهد، سلام رو به کربلا به دست حضرت سیدالشهدا (ع) می‌رسد، اما زیارت از نزدیک، مصداق توفیق مضاعف است و عنایت خاص دارد. به همین دلیل اگرچه می‌توانید دلبسته کریمه اهل‌بیت (س) باشید، اما زیارت قم، فضیلتی است که هرگز زایل نمی‌شود.