ایهود اولمرت: جنگ غزه هیچ توجیهی ندارد درخواست نمایندگان آمریکا: برچیده شدن غنی‌سازی اورانیوم ایران عراقچی: پس از پاسخ ایران به پیشنهاد آمریکا، زمان و مکان دور بعدی مذاکرات تعیین می‌شود سخنگوی گردان‌های قسام: ارتش اسرائیل با عملیات‌های ویژه مواجه خواهد شد پزشکیان در گفت‌وگو با بن‌زاید: امیدواریم برکات عیدقربان زمینه‌ساز گسترش صلح و برچیده شدن جنگ از منطقه باشد دیدار نوه امام خمینی(ره) با خانواده شهید سیدحسن نصرالله در بیروت واکنش وزیر کشور به قتل الهه حسین‌نژاد | وضعیت حمل و نقل عمومی غیررسمی و اینترنتی بررسی می‌شود مجروح شدن بیش از ۱۰ صهیونیست در شمال غزه (۱۶ خرداد ۱۴۰۴) جزئیات جدید درباره اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی تأکید رئیس‌جمهور ایران و نخست‌وزیر ارمنستان بر تعمیق روابط دوجانبه روسیه به ایلان ماسک پناهندگی می‌دهد ترامپ درپی تنش با ایلان ماسک، خودروی تسلای قرمزرنگش را می‌فروشد ابراز خوش‌بینی مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخصوص مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا بازگشت رئیس مجلس و هیئت پارلمانی از اجلاس رؤسای مجالس کشور‌های عضو بریکس + فیلم حملات اخیر به اوکراین، پاسخی به «اقدامات تروریستی» کی‌یف ۸۰ هزار نفر در نماز عید قربان در مسجد الاقصی حضور یافتند (۱۶ خرداد ۱۴۰۴) هشدار عراقچی به سه کشور‌ اروپایی| ایران در برابر نقض حقوق خود، واکنشی قاطع نشان می‌دهد مقام ایرانی: آمریکایی‌ها می‌دانند ایران هرگز توقف غنی‌سازی را نمی‌پذیرد قالیباف برازیلیا را ترک کرد (۱۶ خرداد ۱۴۰۴) نامه‌ ایران به شورای امنیت پیرامون اتهامات آمریکا ایلان ماسک از استیضاح ترامپ حمایت کرد! روسیه انتقام گرفت| حمله گسترده به کی‌یف (۱۶ خرداد ۱۴۰۴) پزشکیان: مصرف برق در ایران به ازای هر متر مربع ساختمان ۶ برابر بیشتر از کشورهای مشابه است ایلان ماسک، ترامپ را به ارتباط با پرونده‌ قاچاق جنسی کودکان متهم کرد دبیرکل سازمان ملل: جامعه بین‌المللی باید برای راهکار دوکشوری در فلسطین، تلاش کند ارتش رژیم اسرائیل هشدار حمله و تخلیه ضاحیه جنوبی بیروت را صادر کرد (۱۵ خرداد ۱۴۰۴) گفت‌وگوی تلفنی رؤسای جمهور ایران و ترکمنستان به‌مناسبت عید قربان (۱۵ خرداد ۱۴۰۴) شکایت ایران از ادعا‌های بی‌اساس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
سرخط خبرها

سیاست خارجی و تنگناهای اقتصادی

  • کد خبر: ۳۳۳۹۸
  • ۱۸ تير ۱۳۹۹ - ۱۲:۴۱
سیاست خارجی و تنگناهای اقتصادی
علیرضا طوسی‌رضوانی‌ - مدرس دانشگاه و کارشناس سیاسی
سیاست خارجی مجموعه اصول، اهداف، خط‌مشی‌ها، گرایش‌ها و راهبرد‌هایی است که هر دولت در رابطه با دولت‌ها و دیگر بازیگران بین‌المللی به‌منظور دستیابی به‌حداکثر منافع ملی با توجه به‌حداقل هزینه‌ها و دفع ضرر‌های احتمالی به‌کار می‌برد. طراحی و تدوین سیاست خارجی با اتکا به مؤلفه‌ها و متغیر‌های متعددی، چون مبانی فکری نظام سیاسی، ماهیت نظام بین‌الملل، نحوه نگرش هیئت‌حاکمه، توانایی‌ها و امکانات کشور، نیاز‌های عینی جامعه، موقعیت جغرافیایی و فرهنگ سیاسی جامعه پایه‌ریزی می‌شود. مسلما توجه به مؤلفه‌های یادشده و درک و شناخت صحیح از آن‌ها، در طراحی و اجرای سیاست خارجی امری حیاتی تلقی می‌شود و در مقابل، غفلت از هر کدام، نتایج زیان‌باری به‌همراه خواهد داشت.
به‌طورکلی شناخت صحیح از ماهیت نظام بین‌الملل و اینکه چه منطق و گفتمانی بر فضای جهانی حاکم است، بسیار مهم است. بر این اساس، نادیده‌انگاشتن تغییر و تحولات نظام بین‌الملل و تفاوت گفتمان‌ها، لغزشی فاحش در سیاست خارجی محسوب می‌شود. همچنین در طراحی سیاست خارجی، همه مؤلفه‌ها و متغیر‌های آن را باید با هم و در کنار هم در نظر گرفت. توجه به برخی و غفلت از برخی دیگر، خطایی راهبردی و آسیبی است که همواره در کمین مسئولان و طراحان سیاست خارجی بوده است؛ به‌ویژه غفلت مسئولان از دو عامل «نیاز‌های عینی جامعه» و «توانایی‌ها و امکانات کشور» در اولویت‌بندی مؤلفه‌های سیاست خارجی، رویدادی شایع و رایج است که پیامد‌های ناگواری را به دولت‌ها تحمیل کرده است.
سیاست خارجی در کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست. اگر با رویکردی انتقادی و آسیب‌شناسانه آن را ارزیابی کنیم، خواهیم دید که گاهی در طراحی سیاست خارجی و نحوه اجرای آن، به نیاز‌های واقعی جامعه و میزان توان و امکانات کشور در قیاس با سایر مؤلفه‌ها، توجه کمتری می‌شود. منظور از نیاز‌های واقعی، نیاز‌های اقتصادی و معیشتی جامعه و مراد از امکانات و توانایی‌ها، بضاعت و توان بالفعل کشور در مقابله با چالش‌ها و بحران‌های داخلی و خارجی است.
کشور ما درگیر مشکلات و تنگنا‌های اقتصادی کم‌سابقه‌ای است و بدون شک، عوامل خارجی و بیرونی سهم د‌رخورتوجهی در تشدید آن بحران‌ها داشته‌اند. به‌سبب تنش‌های موجود در روابط خارجی و مسئله تحریم‌ها، تجارت خارجی برای ما بسیار پرهزینه و حتی ناممکن شده است. مسدودشدن راه‌های ارتباط مستقیم با بازار‌های مالی جهان و تحریم‌های بانکی موجب شده است بازگشت منابع ارزی ناشی از صادرات به کشور، در عمل مختل شود. هزینه‌های نقل و انتقال منابع مالی، از اعداد تک‌رقمی به رقم بی‌سابقه ۳۵ درصد رسیده است.
همچنین بحران ارزی کنونی، مستقیما متأثر از تنش‌ها و بحران‌های موجود در روابط خارجی است. واضح است که محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و مسائلی، چون قرارگرفتن در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف تأثیر منفی بر منابع ارزی کشور داشته است. طبیعی است که در چنین شرایطی، تأمین ارز و مدیریت منابع ارزی برای بانک مرکزی دشوار شود و این در حالی است که ایران منابع ارزی قابل توجهی در کشورهایی، چون چین، کره‌جنوبی، امارات متحده عربی و... دارد و همین محدودیت‌ها و موانع، امکان ورود این منابع به کشور را دشوار کرده است. تداوم این شرایط، مسلما به گسترده‌ترشدن دامنه بحران اقتصادی منجر خواهد شد و احتمال تعمیق و تشدید بحران‌های اجتماعی و حتی امنیتی و سیاسی را افزایش خواهد داد.
به‌بیان دیگر، اگر از منظر نقش و تأثیر سیاست‌خارجی بر اوضاع اقتصادی به مسئله بنگریم، می‌توان گفت که در طراحی سیاست‌خارجی، توجه ما به دو مؤلفه «نیاز‌های عینی جامعه» و «امکانات و توانایی‌های کشور» کاهش یافته است؛ بنابراین لازم است قابلیت انعطاف‌پذیری سیاست‌خارجی و دیپلماسی را با توجه بیشتر به دو عامل یادشده ارتقا دهیم؛ اقدامی که مستلزم تجدیدنظر در نحوه طراحی سیاست‌خارجی، تعیین اهداف راهبردی و روش‌های دیپلماسی است.
قطعا منظور از تجدیدنظر در اینجا عقب‌نشینی یا انصراف از اصول و آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی نیست؛ بلکه مقصود، پرهیز از هزینه‌های غیرضروری و رفتار‌های هیجانی در سیاست‌خارجی و همچنین تعاون و هم‌گرایی بیشتر با نظام بین‌المللی به‌قصد اجتناب از انزوای سیاسی و اقتصادی است. این اقدام ضروری و بایسته می‌تواند به‌میزان قابل ملاحظه‌ای از تنگنا‌ها و فشار‌های اقتصادی بکاهد و به نظام سیاسی و مردم فرصت تجدید قوا بدهد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->