عراقچی: سانتریفیوژ‌های پیشرفته ایرانی وارد مدار می‌شوند المیادین مدعی موافقت تل‌آویو با توافق آتش‌بس در لبنان شد عراقچی: وحشی‌گری رژیم صهیونیستی، جهان را در برابر آزمونی جدی قرار داده است حمله هوایی رژیم صهیونیستی به حمص سوریه (۶ آذر ۱۴۰۳) پزشکیان: با هدایت صحیح منابع می‌توان کمبود پزشک در مناطق محروم را جبران کرد بازگشت بی سر و صدای سفیر آلمان به محل کارش در تهران (۶ آذر ۱۴۰۳) ده‌ها هزار صهیونیست از سرزمین‌های اشغالی پا به فرار گذاشتند رسانه‌های صهیونیستی: آتش‌بس از صبح فردا اجرایی می‌شود (۶ آذر ۱۴۰۳) واکنش حماس به جنایت تازه رژیم صهیونیستی | شمار شهدای غزه به ۴۴ هزار و ۲۴۹ نفر رسید حمله صهیونیست‌ها به آوارگان فلسطینی ۱۱ شهید و ده‌ها زخمی برجای گذاشت (۶ آذر ۱۴۰۳) پرشکیان: محور طرح اجرای عدالت در نظام آموزشی، مدارس دولتی است وزیر جنگ رژیم صهیونیستی با ادامه حملات به لبنان موافقت کرد بارزانی: روابط ما با ایران و ترکیه عادی است عملیات شهادت طلبانه در الخلیل | دو صهیونیست زخمی شدند (۶ آذر ۱۴۰۳) حملات شدید رژیم صهیونیستی به جنوب بیروت + فیلم (۶ آذر ۱۴۰۳) دولت لبنان فردا برای تصویب توافق آتش‌بس تشکیل جلسه می‌دهد مجمع تشخیص مصلحت، طرح ساماندهی کارکنان دولت را رد کرد (۶ آذر ۱۴۰۳) طالبان در یک قدمی حذف از فهرست سازمان‌های تروریستی در روسیه وزیر خارجه لبنان: امیدواریم آتش‌بس منجر به مذاکره با تل‌آویو برای تعیین مرز‌ها شود دیدار رئیس جمهور با اعضای شورای مرکزی خانه احزاب | به تعهداتم با مردم پایبند می‌مانم صهیونیست‌ها از آمادگی اسرائیل برای تأیید آتش‌بس با حزب‌الله خبر دادند وزیر خارجه روسیه: اوکراین و غرب برای اجرای توطئه‌هایشان با تروریست‌ها همکاری دارند فرمانده نیروی دریایی ارتش: در آبراهه‌های خطرناک، مقتدرانه حضور داریم سرلشکر باقری: جمهوری اسلامی ایران هیچگاه تعرض به خاک خود را بر نمی‌تابد پزشکیان در بازدیدی سرزده، به ستاد وزارت بهداشت رفت (۶ آذر ۱۴۰۳) ۲۰۰ امضا در پارلمان عراق برای اخراج نیرو‌های آمریکایی جمع‌آوری شد کمیسیون تلفیق رقم پاداش پایان خدمت کارکنان دولت در سال ۱۴۰۴ را اعلام کرد هیچ مشکلی در پرداخت یارانه وجود ندارد | راه‌اندازی مجموعه ای از سانتریفیوژهای جدید
سرخط خبرها

سیاست خارجی و تنگناهای اقتصادی

  • کد خبر: ۳۳۳۹۸
  • ۱۸ تير ۱۳۹۹ - ۱۲:۴۱
سیاست خارجی و تنگناهای اقتصادی
علیرضا طوسی‌رضوانی‌ - مدرس دانشگاه و کارشناس سیاسی
سیاست خارجی مجموعه اصول، اهداف، خط‌مشی‌ها، گرایش‌ها و راهبرد‌هایی است که هر دولت در رابطه با دولت‌ها و دیگر بازیگران بین‌المللی به‌منظور دستیابی به‌حداکثر منافع ملی با توجه به‌حداقل هزینه‌ها و دفع ضرر‌های احتمالی به‌کار می‌برد. طراحی و تدوین سیاست خارجی با اتکا به مؤلفه‌ها و متغیر‌های متعددی، چون مبانی فکری نظام سیاسی، ماهیت نظام بین‌الملل، نحوه نگرش هیئت‌حاکمه، توانایی‌ها و امکانات کشور، نیاز‌های عینی جامعه، موقعیت جغرافیایی و فرهنگ سیاسی جامعه پایه‌ریزی می‌شود. مسلما توجه به مؤلفه‌های یادشده و درک و شناخت صحیح از آن‌ها، در طراحی و اجرای سیاست خارجی امری حیاتی تلقی می‌شود و در مقابل، غفلت از هر کدام، نتایج زیان‌باری به‌همراه خواهد داشت.
به‌طورکلی شناخت صحیح از ماهیت نظام بین‌الملل و اینکه چه منطق و گفتمانی بر فضای جهانی حاکم است، بسیار مهم است. بر این اساس، نادیده‌انگاشتن تغییر و تحولات نظام بین‌الملل و تفاوت گفتمان‌ها، لغزشی فاحش در سیاست خارجی محسوب می‌شود. همچنین در طراحی سیاست خارجی، همه مؤلفه‌ها و متغیر‌های آن را باید با هم و در کنار هم در نظر گرفت. توجه به برخی و غفلت از برخی دیگر، خطایی راهبردی و آسیبی است که همواره در کمین مسئولان و طراحان سیاست خارجی بوده است؛ به‌ویژه غفلت مسئولان از دو عامل «نیاز‌های عینی جامعه» و «توانایی‌ها و امکانات کشور» در اولویت‌بندی مؤلفه‌های سیاست خارجی، رویدادی شایع و رایج است که پیامد‌های ناگواری را به دولت‌ها تحمیل کرده است.
سیاست خارجی در کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست. اگر با رویکردی انتقادی و آسیب‌شناسانه آن را ارزیابی کنیم، خواهیم دید که گاهی در طراحی سیاست خارجی و نحوه اجرای آن، به نیاز‌های واقعی جامعه و میزان توان و امکانات کشور در قیاس با سایر مؤلفه‌ها، توجه کمتری می‌شود. منظور از نیاز‌های واقعی، نیاز‌های اقتصادی و معیشتی جامعه و مراد از امکانات و توانایی‌ها، بضاعت و توان بالفعل کشور در مقابله با چالش‌ها و بحران‌های داخلی و خارجی است.
کشور ما درگیر مشکلات و تنگنا‌های اقتصادی کم‌سابقه‌ای است و بدون شک، عوامل خارجی و بیرونی سهم د‌رخورتوجهی در تشدید آن بحران‌ها داشته‌اند. به‌سبب تنش‌های موجود در روابط خارجی و مسئله تحریم‌ها، تجارت خارجی برای ما بسیار پرهزینه و حتی ناممکن شده است. مسدودشدن راه‌های ارتباط مستقیم با بازار‌های مالی جهان و تحریم‌های بانکی موجب شده است بازگشت منابع ارزی ناشی از صادرات به کشور، در عمل مختل شود. هزینه‌های نقل و انتقال منابع مالی، از اعداد تک‌رقمی به رقم بی‌سابقه ۳۵ درصد رسیده است.
همچنین بحران ارزی کنونی، مستقیما متأثر از تنش‌ها و بحران‌های موجود در روابط خارجی است. واضح است که محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و مسائلی، چون قرارگرفتن در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف تأثیر منفی بر منابع ارزی کشور داشته است. طبیعی است که در چنین شرایطی، تأمین ارز و مدیریت منابع ارزی برای بانک مرکزی دشوار شود و این در حالی است که ایران منابع ارزی قابل توجهی در کشورهایی، چون چین، کره‌جنوبی، امارات متحده عربی و... دارد و همین محدودیت‌ها و موانع، امکان ورود این منابع به کشور را دشوار کرده است. تداوم این شرایط، مسلما به گسترده‌ترشدن دامنه بحران اقتصادی منجر خواهد شد و احتمال تعمیق و تشدید بحران‌های اجتماعی و حتی امنیتی و سیاسی را افزایش خواهد داد.
به‌بیان دیگر، اگر از منظر نقش و تأثیر سیاست‌خارجی بر اوضاع اقتصادی به مسئله بنگریم، می‌توان گفت که در طراحی سیاست‌خارجی، توجه ما به دو مؤلفه «نیاز‌های عینی جامعه» و «امکانات و توانایی‌های کشور» کاهش یافته است؛ بنابراین لازم است قابلیت انعطاف‌پذیری سیاست‌خارجی و دیپلماسی را با توجه بیشتر به دو عامل یادشده ارتقا دهیم؛ اقدامی که مستلزم تجدیدنظر در نحوه طراحی سیاست‌خارجی، تعیین اهداف راهبردی و روش‌های دیپلماسی است.
قطعا منظور از تجدیدنظر در اینجا عقب‌نشینی یا انصراف از اصول و آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی نیست؛ بلکه مقصود، پرهیز از هزینه‌های غیرضروری و رفتار‌های هیجانی در سیاست‌خارجی و همچنین تعاون و هم‌گرایی بیشتر با نظام بین‌المللی به‌قصد اجتناب از انزوای سیاسی و اقتصادی است. این اقدام ضروری و بایسته می‌تواند به‌میزان قابل ملاحظه‌ای از تنگنا‌ها و فشار‌های اقتصادی بکاهد و به نظام سیاسی و مردم فرصت تجدید قوا بدهد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->