افزایش هزینه‌ها، پخت نان را گران کرده است، اما مردم هم نگران سفره‌هایشان هستند.
به گزارش شهرآرانیوز؛ نان هنوز در مشهد افزایش قیمت نداشته است. البته تا زمان تهیه این گزارش. قرار بود تا دیروز اصلاح قیمت نان بر روی دستگاه‌های نانینو اعمال شود، اما با وجود تغییر قیمت در تهران و برخی دیگر از مراکز استان‌ها، به گفته رئیس اتحادیه نانوایان مشهد تغییر نرخ نان هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
علی‌اکبر کوه‌پیکر می‌گوید: احتمالا این موضوع به‌زودی تعیین تکلیف می‌شود. نانوایان دیگر توان ندارند و بسیار متضرر می‌شوند. هزینه تمام‌شده تولید نان افزایش پیدا کرده از بیمه و حقوق تا دیگر مواردی مانند اجاره و سایر هزینه‌ها. باوجوداین همان حداقل افزایشی که قرار بود، هنوز اعمال نشده است. از چند هفته گذشته نانوایان در سراسر کشور از جمله مشهد نسبت به ثابت ماندن قیمت نان در مقابل افزایش هزینه‌های تولید، پرداخت‌نشدن یارانه، گرانی مواد اولیه و چالش‌های نانینو اعتراض داشتند.
نانوایان مدعی ضرر‌های چند ده میلیونی شدند و اتحادیه نانوایان از انجام آنالیز قیمت و ارسال آن به استانداری خبر داد. سکه افزایش قیمت نان دو رو دارد. از یک‌سو نان قوت غالب مردم است و باید در کنار کیفیت مناسب، قیمت منصفانه‌ای هم داشته باشد؛ از سوی دیگر نمی‌توان گلایه‌های نانوایان را نادیده گرفت. حالا با داغ‌شدن خبر اصلاح قیمت نان، بار دیگر به‌سراغ تعدادی از نانوایان رفته‌ایم تا از آخرین وضعیت درآمد و هزینه آنها سؤال کنیم.
چرا اعتراض؟
چرا نانوایان به قیمت نان معترض‌اند؟ این سؤال را از فعالان این حوزه پرسیدیم و پاسخ‌هایی شنیدیم که نه فقط این روزها، بلکه طی سال‌های اخیر بار‌ها از زبان آنها شنیده و منتشر شده است. آنها از تورم می‌گویند، از نامتوازن بودن دخل و خرج، از مشکلات «نانینو» و دشواری دریافت یارانه از دولت. خواسته شان چیست؟ همسان سازی نرخ نان با هزینه‌های واقعی تولید. (موضوع تغییر یا حذف «نانینو» فعلا در این گزارش مطرح نمی‌شود.)
نانوایان از افزایش پنج برابری بیمه می‌گویند. پیش از این نانوایی‌هایی که کمتر از پنج کارگر داشتند شامل معافیت در حق بیمه بودند، اما اکنون این معافیت حذف شده است. به غیر از این موضوع، آنها به افزایش ۳۲ درصدی حقوق و دستمزد کارگران ماهر، افزایش هزینه حمل، صعود قیمت اجاره و... اشاره دارند.
کیفیت نان فدا می‌شود
بررسی‌های میدانی و گفت‌و‌گو با فعالان حوزه نان نشان می‌دهد که وقتی درآمد ماهانه با هزینه‌ها هم خوانی نداشته باشد، نانوایان ناچار می‌شوند از بسیاری هزینه‌ها بکاهند: حذف یا کاهش دستمزد کارگر ماهر، کم کردن هزینه‌های جانبی و در نتیجه افت کیفیت نان.
شاطری، خمیرگیری و نان درآوری هر کدام یک تخصص است و نیاز به کارگر ماهر دارد. مهارت در این کار باعث می‌شود کیفیت نان افزایش یابد و دورریز نان کم شود. یکی از نانوایان می‌گوید که وقتی کارگر ماهر است، حتی تعداد نان پخت شده از هر کیسه آرد افزایش می‌یابد، اما دیگر کارگر ماهر حاضر نیست با این دستمزد‌ها کنار تنور بایستد و کار کند، همین موضوع باعث شده که کیفیت نان کاهش یابد. همچنین فعالان این حوزه از تعدیل نیرو و کاهش تعداد کارگران می‌گویند.
وقتی آرد خارج می‌شود
در برخی موارد نیز اختلاف فاحش قیمت آرد یارانه‌ای (هر کیسه ۴۸هزار تومان) و آرد بازار آزاد (بیش از یک میلیون تومان) عده‌ای را به سمت تخلف و فروش خارج از شبکه سوق می‌دهد. هرچند نمی‌توان این موضوع را به همه نانوایی‌ها تعمیم داد، اما فعالان این حوزه از آردفروشی برخی از همکارانش می‌گویند و مدعی هستند وقتی حرف از ناترازی چند ده میلیونی هزینه و درآمد می‌شود، هر کس به طریقی برای جبران این ناترازی عمل می‌کند که متأسفانه در برخی موارد فروش آرد خارج از شبکه، یکی از این موارد است.
راهکار چیست؟
مصطفی کشتگر، نانوا و کارشناس در این حوزه، می‌گوید می‌توان قیمت نان را بدون ضرر رساندن به نانوا ثابت نگاه داشت. او می‌گوید یکی از این راهکار‌ها خروج نانوایی‌ها از تک محصولی بودن است و ادامه می‌دهد: مثلا می‌توان به نانوا اجازه داد تا بخشی از آردی را که در اختیارش قرار می‌گیرد برای محصولات جانبی هزینه کند.
از جمله دیگر راهکار‌هایی که کشتگر به آن اشاره می‌کند تعیین نشدن نرخ برای نانوایان آزادپز، معافیت بخشی از حق بیمه، حمایت‌های دولتی در هزینه‌هایی مانند انرژی و مالیات است.
او با اشاره به اینکه پیش از این حمل آرد مستقیم برعهده کارخانه بود، اما حالا به شرکت‌های پخش سپرده شده که هزینه‌ای برای شرکت و هزینه‌ای برای راننده در نظر گرفته می‌شود. مدیریت این موارد می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کند.
البته راهکار‌های دیگری نیز وجود دارد که هم نانوایان از پیشه خود ناراضی نباشند و هم قوت غالب مردم دستخوش تغییرات منفی نگردد. از جمله این راهکار‌ها که در زمان‌های مختلف از سوی فعالان حوزه نان مطرح شده، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱ اصلاح نظام یارانه و توزیع آرد: شفاف سازی در تخصیص آرد یارانه‌ای و نظارت دقیق بر اجرای سهم بندی براساس شفافیت مصرف.
۲ تقویت تعاونی‌های نانوایی: ایجاد تعاونی‌های تولیدی و فروش مشترک برای کاهش هزینه‌های جانبی و افزایش قدرت چانه زنی در خرید مواد اولیه.
۳ ارتقای بهره وری و بهبود فرایندها: استفاده از فناوری‌های نوین در پخت (مانند تنور‌های بهینه شده) برای کاهش ضایعات انرژی و مواد اولیه.
۴ بازنگری در سهم بیمه کارفرما: مذاکره با سازمان تأمین اجتماعی برای تعدیل تدریجی حذف سهم دولت یا اعمال مشوق‌های مالیاتی در ازای افزایش کیفیت و تولید.
۵ تعیین دستمزد منصفانه کارگران: حمایت از آموزش و توانمندسازی کارگران ماهر و تعیین حداقل دستمزد منطقی براساس تورم و هزینه‌های زندگی.
۶ رصد و مقابله با تخلفات بازار آزاد: تشکیل کمیته‌های نظارتی مشترک اتحادیه و نهاد‌های دولتی برای جلوگیری از قاچاق و فروش خارج از شبکه آرد یارانه‌ای.
۷ ارتقای شفافیت و ارتباط با مصرف کننده: اطلاع رسانی مرتب درباره ترکیب قیمت نان و هزینه‌های تولید تا رسیدن به دست مصرف کننده.
با اجرای این راهکار‌ها می‌توان گامی مؤثر در حفظ تعادل میان حقوق مصرف کننده و معیشت نانوایان برداشت و کیفیت نان را در سبد غذایی مردم تضمین کرد.
آیا ضرر‌های چند ده میلیونی حقیقت دارد؟
سؤال اینجاست که میانگین هزینه تولید نان در سال ۱۴۰۴ چقدر است و آیا درآمد نانوایان، توان پوشش این هزینه‌ها را دارد؟ از فعالان این حوزه خواستیم آنالیز قیمتی خود را در اختیار «شهرآرا» قرار دهند. بر اساس ادعای فعالان این حوزه، اگر نانوایان بخواهند همه هزینه‌های تولید یک نان را اصولی انجام دهند باتوجه به افزایش هزینه‌ها در سال جدید و ثابت ماندن نرخ نان از سال گذشته، از ابتدای سال ۱۴۰۴ آنها هر ماه چند ده میلیون تومان ضرر می‌کنند.
البته به گفته آنها دخل و خرجشان پیش از این نیز جور نبود، اما حالا این موضوع بسیار چشمگیر و باعث شده که آنها دست به اعتراض بزنند. برخی از آنها به راهکار‌هایی از جمله تغییر نانوایی تنوری به ماشینی دست زدند. موضوعی که باعث شده فعالان حوزه نان هشدار دهند تا چند سال آینده دیگر خبری از نان تنوری نخواهد بود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
