واقعیت در لفافه معنویت

محبی | شهرآرانیوز؛ ناامیدی، ترس، غم، خشونت، جنگ و بسیاری مضامین دیگر، همگی، در زمره مفاهیم حساسی قرار می‌گیرند که توضیح مفهوم آن‌ها برای کودکان در قالب روایت و قصه چهارچوب‌ها و ظرایف مخصوص به خودش را دارد. هرچند این اصل کلی را در بیان تمام مفاهیم برای مخاطبان کم سن و سال باید در نظر داشت، به نظر می‌رسد که نوشتن و گفتن از اتفاقات خشونت آمیز و وضعیت‌هایی بحرانی،  چون جنگ وسواس بیشتری می‌طلبد. اما وسواس در چه زمینه‌ای و با رعایت چه نکاتی؟

ما این سؤال را، یعنی همین را که چنین مضامینی را با چه لحن و چه کلامی باید برای کودکان نقل کرد، از منیره هاشمی، یکی از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان شهرمان، در میان گذاشتیم. او معتقد است که چنین مضامینی را باید در لفافه‌ای از امیدواری و آگاهی و معنویت پیچید و بعد عرضه کرد، کاری که -باز هم به قول او- البته بسیار سخت است و بسیار ساده. شرح کامل صحبت‌های این نویسنده را می‌توانید در ادامه بخوانید.

حساب شده، آرام، امیدوار

هرچقدر سن وسال مخاطب کمتر باشد، باید در القای مفاهیمی مانند ترس و مضامین نگران کننده محتاطانه‌تر عمل کرد. درواقع، نباید این مفاهیم را وارد دنیای داستان بچه‌ها کنیم؛ تا حد امکان، باید از مفاهیم امیدوارکننده‌ای مثل استقامت، شجاعت، مقاومت و روحیه میهن پرستی به آن‌ها بگوییم. اگر قرار است از مفاهیم صریح تری مثل آسیب‌های جنگ سخن بگوییم و بنویسیم، باید بسیار حساب شده و آرام باشد، مخصوصا اگر در لحظه درگیر این قضیه باشیم و در موقعیت کنونی با این اتفاقات روبه رو باشیم. مهم است این انتقال مفاهیم طوری صورت بگیرد که بچه‌ها نترسند و در عین حال تا حدودی از وضعیت موجود آگاه شوند.

کاری است سهل و ممتنع، هم سخت است و هم آسان، مخصوصا برای بچه‌هایی که سن کمتری دارند. هر کلمه باری دارد؛ باید از بیان کلمه‌هایی که در آن‌ها خشونت وجود دارد و ترس را به بچه‌ها القا می‌کنند خودداری شود. واقعیت باید در لفافه امیدواری گفته شود؛ مثلا، به بچه‌ها بگوییم درست است که این شرایط وجود دارد و این اتفاق رخ داده است، اما ما باید امیدوار باشیم، چون کشور ما سربازانی دارد که همیشه مواظب ما هستند. 

در ادامه حتما بخوانید درباره جنگ، به کودکانتان این جملات را نگویید!

در قدم بعد، باید بحث معنویت را پررنگ کنیم: باید بگوییم ما خدا را داریم و نیروی خدا بالاتر و قوی‌تر از هر قدرت دیگری است. ذکر‌ها و دعا‌هایی را که ساده ترند هم می‌توانیم به آن‌ها یاد بدهیم. به هر حال، بچه‌ها از این طرف و آن طرف خبر‌هایی می‌شنوند، تلویزیون روشن است و پدرمادر‌ها صحبت می‌کنند. پررنگ کردن معنویت در چنین شرایطی به بچه‌ها آرامش درونی می‌دهد. این قبیل مفاهیم را هم می‌توانیم در داستان هایمان بیاوریم. 

جز این، باید نقش سربازان وطن و نیرو‌های نظامی را پررنگ کنیم تا بچه‌ها بدانند هستند کسانی که مواظب ما هستند، و بیاموزند که ما هم باید مثل آن‌ها قوی باشیم. در کنار روایت قصه ها، می‌توانیم از ابزار‌های دیگری مثل نقاشی و تصویرگری و حتی واردکردن بازی‌ها و اسباب بازی‌ها به داستان هم استفاده کنیم تا موضوع و مفهوم موردنظر بهتر برای بچه‌ها جا بیفتد.