نقش ماندگار روی بوم «بازار فرش» مشهد

به گزارش شهرآرانیوز؛ شهریورماه ۱۳۸۴ و در موج ثبت بنا‌ها و آثار تاریخی مشهد، تنها تکه باقی‌مانده از بازار دوره تیموری شهر که به بازار فرش معروف شده بود، وارد لیست آثار ملی ایران شد و به ثبت رسید. از حدود یکی‌دو ماه بعد از این ثبت تا سال ۱۳۹۸ پرونده مرمت این بازار که وضعیت نابسامانی داشت و سازمان آتش‌نشانی آن را در لیست مکان‌های بسیار‌ناایمن قرار داده بود، روی میز مدیران شهرداری و میراث باز بود، اما به‌دلیل اختلافات میان این دو نهاد، به هیچ نتیجه مشخصی نمی‌رسید، تا اینکه در این سال بالاخره توافق حاصل و فرایند مقدماتی مرمت و بهسازی بازار تاریخی فرش مشهد شروع شد.

دو سال بعد و در سال ۱۴۰۰ هم مرمت و بهسازی عملیاتی این بازار آغاز شد و درحالی‌که قرار بود تا پایان همان سال کار تمام شود، مشکلاتی مثل همراهی نکردن برخی از کسبه با شهرداری در ماجرای مرمت، کمبود مصالح سنتی و نبود نیروی کار ماهر در مرمت بار‌ها و بار‌ها بهره‌برداری از این بازار قدیمی را به تأخیر انداخت. اما شهرداری منطقه ثامن در ماه‌های اخیر همه مشکلات پیش‌روی این پروژه مهم شهری را رفع کرد و سرعت ساخت‌وساز و مرمت بازار فرش مشهد حالا بیشتر از قبل شده و به پیشرفت بالای ۸۰‌درصدی رسیده است.

مرمت به سبک و سیاق دوره قاجاری بازار

شهردار منطقه ثامن در گفت‌و‌گو با شهرآرا با بیان اینکه مرمت و بهسازی بازار فرش از حدود سه‌چهار سال پیش آغاز شده است، توضیح داد: قدمت این بازار به دوره تیموری می‌رسد و براساس اسناد موجود، آخرین‌بار در دوره قاجار بازسازی شده است و پس از ارزیابی‌هایی که در سال‌های مختلف انجام شد، بازار فرش مشهد به‌دلیل برخی مسائل و مشکلات مثل احتمال ریختن تیر‌های چوبی سقف، آتش‌سوزی و... به‌عنوان مکانی پرخطر شناسایی شد. با‌توجه‌به اهمیت حفظ این بازار تاریخی، پروژه مرمت و بهسازی این بازار هویتی شهر آغاز شد.

حسین عبدا... زاده با اشاره به جزئیات آغاز مرمت بازار فرش مشهد از حدود چهار سال پیش توضیح داد: فرایند مرمت بازار از سال ۱۳۹۸ به‌صورت رسمی شروع شد و در شهریور‌ماه ۱۳۹۹، طرح مرمتی بازار که توسط دانشگاه خیام تهیه شده بود، به تصویب شورای فنی اداره‌کل میراث‌فرهنگی رسید و کار اجرایی مرمت بازار تاریخی فرش مشهد کلید خورد.

در این مرمت سقف شیروانی بازار و تیر‌های چوبی و معارض‌های بدنه بازار جمع آوری و رفع شد، کف بازار پس از بررسی‌های اسنادی و تاریخی به همان سبک و سیاق گذشته آجر‌فرش شد، بدنه بازار فرش و حجره‌ها و سردر بازار به‌صورت سنتی نماچینی و در و پنجره چوبی برای مغازه‌ها اجرا شد و در مجموع بازار فرش مشهد به همان سبک و سیاق دوره قاجاری خودش مرمت و احیا و بهسازی شد.

در ادامه حتما بخوانید شهردار منطقه ثامن مشهد: مرمت فاز اول بازار فرش تا عید به اتمام می‌رسد

هزینه ۷۴ میلیارد‌تومانی و پیشرفت ۸۰‌درصدی

وی ادامه داد: کار مرمت بازار فرش مشهد در قالب دو فاز و سه قرارداد مختلف در حال اجراست و تا امروز برای بهسازی و احیای این بازار در فاز اول چیزی نزدیک به ۷۴‌میلیارد تومان هزینه شده و کار به پیشرفت ۸۰‌درصدی رسیده است و به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد.

شهردار منطقه ثامن در پاسخ به سؤالی درباره تأخیر‌های مکرر و تمام‌نشدن این پروژه بعد از پنج سال بیان کرد: در مرمت و بهسازی بازار فرش با معارضات و مشکلات زیادی رو‌به‌رو بودیم؛ این پروژه برخلاف دیگر پروژه‌های شهری محصور نبود و مجبور بودیم هم‌زمان با فعالیت کسبه و تردد مردم کار را پیش ببریم و در کنار آن مشکلاتی هم با برخی از مغازه‌داران در اجرای پروژه داشتیم که باعث تأخیر در بهره‌برداری از این پروژه هویتی شهر شد.

به این موارد باید محدودیت استادکار و نیرو‌های ماهر مرمت و مصالح با کیفیت سنتی را هم اضافه کرد که باعث به وجود آمدن تأخیر‌هایی شد و وقفه‌های ایجاد‌شده در تأمین اعتبار هم عامل دیگر طولانی شدن پروژه مرمت و بهسازی بازار فرش بود. اما برای سرعت گرفتن این پروژه مهم شهری از هیچ‌کاری دریغ نکردیم و همه مشکلاتی را که بر سر راه این پروژه بود حل‌و‌فصل کردیم تا دیگر شاهد تأخیر در آن نباشیم و اکنون گام‌های پایانی مرمت و بهسازی بازار فرش با سرعت بسیار مناسبی در حال انجام است.

آغاز فاز دوم؛ پیگیری برای شروع فاز سوم

اما اجرای فاز دوم و سوم پروژه مرمت بازار تاریخی فرش مشهد موضوع دیگری بود که عبدا... زاده درباره آن گفت: فاز دوم پروژه از سه‌راه میانه بازار تا گل‌دسته ۷۲‌تن درحال انجام است و فاز سوم مرمت بازار قرار است از انتهای بازار فرش آغاز و تا باب‌الهادی (ع) حرم‌مطهر‌رضوی ادامه داشته باشد. برای این مهم درحال هماهنگی‌هایی با آستان‌قدس برای آغاز کار هستیم.