تحقیقات جدید: آلزایمر ممکن است یک بیماری مغزی نباشد
پیگیری درمان بیماری آلزایمر به یکی از رقابتی‌ترین و مناقشه‌برانگیزترین تلاش‌های علمی تبدیل شده است، به‌طوری‌که در سال‌های اخیر چندین جنجال مهم در این زمینه رخ داده است.
شهرآرانیوز؛ در جولای ۲۰۲۲، مجله Science گزارش داد که یکی از مقالات کلیدی منتشرشده در سال ۲۰۰۶ در نشریه معتبر Nature که نوعی پروتئین مغزی به نام بتا-آمیلوئید را به‌عنوان عامل بیماری آلزایمر معرفی کرده بود، ممکن است بر اساس داده‌های جعلی تهیه شده باشد.
یک سال پیش از آن، در ژوئن ۲۰۲۱، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) دارویی به نام آدوکانوماب (یک پادتن هدف‌گیری‌کننده بتا-آمیلوئید) را به‌عنوان درمان آلزایمر تأیید کرد؛ با وجود اینکه داده‌های پشتیبان این دارو ناقص و متناقض بودند.
برخی پزشکان معتقدند این دارو هرگز نباید تأیید می‌شد، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که باید به آن فرصت داده شود.
با وجود میلیون‌ها نفری که به درمان مؤثر نیاز دارند، چرا دانشمندان هنوز در یافتن درمانی برای یکی از مهم‌ترین بیماری‌های عصر حاضر سرگردان‌اند؟
رهایی از چرخه باطل بتا-آمیلوئید
سال‌هاست که دانشمندان تلاش کرده‌اند تا با جلوگیری از تشکیل توده‌های پروتئینی مخرب بتا-آمیلوئید در مغز، درمانی برای آلزایمر بیابند.
در واقع، می‌توان گفت ما دانشمندان در یک رکود فکری گرفتار شده‌ایم و تقریباً به‌طور انحصاری روی این مسیر تمرکز کرده‌ایم، در حالی که دیگر فرضیه‌ها را نادیده گرفته‌ایم.
متأسفانه، این تمرکز شدید بر توده‌های غیرطبیعی پروتئین هنوز منجر به کشف دارو یا درمان مفیدی نشده است. نیاز به نگرش تازه‌ای فراتر از توده‌های پروتئینی اکنون به یکی از اولویت‌های اصلی علوم مغز تبدیل شده است.
آزمایشگاه مؤسسه مغز کرمبیل در دانشگاه تورنتو، در حال توسعه نظریه‌ای جدید درباره آلزایمر است.
براساس تحقیقات ۳۰ ساله این آزمایشگاه، دیگر آلزایمر را عمدتاً بیماری مغز نمی‌دانیم. در عوض، آلزایمر اساساً یک اختلال در سیستم ایمنی مغز است.
سیستم ایمنی مغز
سیستم ایمنی — که در هر اندامی از بدن وجود دارد — مجموعه‌ای از سلول‌ها و مولکول‌هاست که برای ترمیم آسیب‌ها و مقابله با عوامل بیگانه با یکدیگر همکاری می‌کنند.
زمانی که فردی زمین می‌خورد، سیستم ایمنی به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. در هنگام عفونت ویروسی یا باکتریایی، سیستم ایمنی برای مقابله وارد عمل می‌شود.
همین فرآیند‌ها در مغز نیز وجود دارند. وقتی آسیبی به سر وارد می‌شود، سیستم ایمنی مغز فعال می‌شود. اگر باکتری به مغز راه یابد، سیستم ایمنی برای مقابله تلاش می‌کند.
آلزایمر، یک بیماری خودایمنی
تحقیقات جدید معتقدند بتا-آمیلوئید یک پروتئین غیرطبیعی نیست، بلکه مولکولی طبیعی است که بخشی از سیستم ایمنی مغز محسوب می‌شود و حضور آن عادی است.
وقتی آسیبی به مغز وارد می‌شود یا باکتری‌ها به آن نفوذ می‌کنند، بتا-آمیلوئید یکی از عوامل کلیدی در پاسخ ایمنی مغز است؛ و اینجاست که مشکل آغاز می‌شود.
به دلیل شباهت زیاد بین چربی‌های موجود در غشای باکتری‌ها و غشای سلول‌های مغزی، بتا-آمیلوئید نمی‌تواند تفاوت این دو را تشخیص دهد و به‌اشتباه به سلول‌های مغزی حمله می‌کند.
این موضوع منجر به یک روند مزمن و پیشرونده از دست رفتن عملکرد سلول‌های مغزی می‌شود که در نهایت به زوال عقل منتهی می‌شود – و همه اینها به دلیل آن است که سیستم ایمنی بدن نمی‌تواند تفاوت بین باکتری و سلول‌های مغز را تشخیص دهد.
وقتی آلزایمر را به‌عنوان یک حمله نادرست سیستم ایمنی مغز به خودش در نظر بگیریم، این بیماری شکل یک بیماری خودایمنی به خود می‌گیرد.
بیماری‌های خودایمنی متعددی مانند آرتریت روماتوئید وجود دارند که در آنها آنتی‌بادی‌های خودی نقش اساسی دارند و برای آنها درمان‌هایی بر پایه استروئید مؤثر است. اما این درمان‌ها برای آلزایمر جواب نمی‌دهند.
مغز عضوی بسیار خاص و منحصر‌به‌فرد است که پیچیده‌ترین ساختار شناخته‌شده در جهان محسوب می‌شود.
در مدل جدید، بتا-آمیلوئید به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند، اما متأسفانه نقش محوری نیز در فرآیند خودایمنی دارد که ممکن است منجر به بیماری شود.
اگرچه دارو‌های رایج بیماری‌های خودایمنی در آلزایمر کارآمد نیستند، اما ما باور داریم که هدف قرار دادن مسیر‌های تنظیم‌کننده ایمنی در مغز می‌تواند راهی برای درمان مؤثر این بیماری فراهم کند.
نظریه‌های دیگر درباره بیماری آلزایمر
در کنار این نظریه خودایمنی، نظریه‌های نو و متنوع دیگری نیز در حال ظهور هستند. برخی دانشمندان معتقدند که آلزایمر ممکن است بیماری ساختار‌های کوچکی به نام میتوکندری باشد – نیروگاه‌های سلولی مغز.
میتوکندری‌ها اکسیژن و گلوکز را به انرژی لازم برای فکر کردن و یادآوری تبدیل می‌کنند.
برخی دیگر معتقدند که منشأ بیماری عفونت مغزی خاصی است، که در آن باکتری‌های دهان متهم اصلی هستند. گروهی دیگر نیز سوءمدیریت فلزات در مغز مانند روی، مس یا آهن را عامل ایجاد بیماری می‌دانند.
مشاهده این نگاه‌های تازه به این بیماری دیرینه خوشحال‌کننده است. در حال حاضر، بیش از ۵۰ میلیون نفر در جهان با زوال عقل زندگی می‌کنند و هر سه ثانیه، یک نفر دیگر به آن مبتلا می‌شود.
افراد مبتلا به آلزایمر اغلب نمی‌توانند فرزندان یا حتی همسر پنجاه‌ساله خود را به یاد بیاورند.
آلزایمر یک بحران بهداشت عمومی است که به ایده‌های نو و رویکرد‌های خلاقانه نیاز دارد.
برای سلامت مردم و خانواده‌هایی که با زوال عقل زندگی می‌کنند، و برای تأثیر اقتصادی و اجتماعی فزاینده این بیماری بر سیستم درمانی که همین حالا هم تحت فشار است، باید درک بهتری از آلزایمر، علل آن و راه‌های درمانی آن داشته باشیم — تا بتوانیم بهتر به بیماران و خانواده‌هایشان کمک کنیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
