برای شهید داوود شیخیان، فرمانده پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاه پاسداران | مدافع غیور آسمان چگونه گناه به‌واسطه توبه به حسنه تبدیل می‌شود؟ دشمنی در لباس اندیشه‌ورزی | مؤلفه‌شناسی پژوهش‌های شیعه‌شناسان یهودی روایت شهرآرانیوز از تجربه‌های شنیدنی خادمان شهر مشهد که به‌زودی رهسپار نجف می‌شوند | ساده، خالص، صادق مشهد میزبان برپایی سفره حضرت رقیه(س) برگزاری مراسم چهلم شهدای جنگ ۱۲ روزه با رویکردی جدید اگر گذرنامه زیارتی تا ۵ روز صادر نشد چه کار کنیم؟ ۸۵۰ نوع نیت واقف در کشور ثبت شده است تولیت آستان قدس رضوی: خون شهدا زمینه سقوط اسرائیل را فراهم می‌کند مهلت ارسال آثار به چهاردهمین سوگواره ملی «مَحرمِ مُحَرم» تمدید شد عبدالرضا هلالی: رسالت امروز هیئات، حمایت از مردم مظلوم غزه است روضه‌های خانگی تقویت می‌شود همایش جهانی سه ساله‌های حسینی برگزار می‌شود آمار ثبت نام اربعین ۱۴۰۴ میلیونی شد | کوچکترین زائر ۱۲ روزه است شهادت جواد کریم‌کُشته، فرمانده پایگاه مقاومت بسیج در زاهدان (۶ مرداد ۱۴۰۴) ظرفیت گسترده اسکان متعلق به امامزادگان در شهر کربلا در ایام اربعین ۱۴۰۴ ایجاد «شهر خدماتی» در کاظمین برای زائران اربعین خبرنگار افتخاری نماز باشید | آغاز پویش «نماز اول وقت در طریق‌الحسین» اعمال روز سوم ماه صفر چیست؟ + نماز و دعای مختص این روز امام باقر(ع) چگونه پیام کربلا را از میدان نبرد به میدان علم منتقل کردند؟
سرخط خبرها

آیا واقعه عاشورا یک تصمیم آنی بود؟

  • کد خبر: ۳۴۳۵۰۵
  • ۱۶ تير ۱۴۰۴ - ۱۴:۱۲
آیا واقعه عاشورا یک تصمیم آنی بود؟
پژوهشگر و استاد تاریخ اسلام گفت: واقعه عاشورا یک تصمیم آنی و چندروزه از سوی حاکمی مستبد مانند یزید نبود، بلکه محصول تحولاتی بود که طی چند دهه شکل گرفت.

به گزارش شهرآرانیوز، غلامرضا ظریفیان در سلسله «نشست‌های عاشورا و امروز ما» در مراسم شام غریبان، تأکید کرد: واقعه عاشورا یک تصمیم آنی و چندروزه از سوی حاکمی مستبد مانند یزید نبود، بلکه محصول تحولاتی بود که طی چند دهه شکل گرفته بود.

وی ادامه داد: یزید برای عبیدالله بن زیاد حکمی صادر کرد که اگر حسین (ع) را بکشی، شخص محترمی هستی، اما اگر نکشی، همان فرد بی‌مقدار و بی‌اصل و نسب گذشته خواهی بود.

پیامبری اهل گفت‌و‌گو

این استاد دانشگاه با رویکردی جامعه‌شناختی در مورد واقعه عاشورا افزود: از نظر جامعه‌شناسی سیاسی، عاشورا محصول کنشگران سیاسی آن عصر بود؛ جامعه‌ای که پیش از هجرت پیامبر (ص) به مدینه، متکی به اصالت قدرت، خشونت و نظام قبیله‌ای بود. این جامعه به‌تدریج دستخوش تحول شد و پس از فتح مکه، مناسبات جدیدی بر کل جزیرة‌العرب حاکم شد که نظام پیرسالار، عمودی و از بالا به پایین را به نظامی افقی و مبتنی بر رضایت عموم مردم، اعم از مسلمان، اهل کتاب و حتی مشرکان، تبدیل کرد.

وی یادآور شد: پیامبر (ص) طی ۱۰سال حدود ۴۰ قرارداد با مردم منعقد کرد و اقدامات خود را بر اساس توافق و رضایت دوسویه تنظیم کرد، زیرا خداوند به رسول اکرم (ص) فرمود: «إِنَّمَا أَنتَ مُذَکِّرٌ لَّسْتَ عَلَیْهِم بِمُصَیْطِرٍ» (تو فقط تذکردهنده‌ای و بر آنان سیطره‌ای نداری).

ظریفیان خاطرنشان کرد: پیامبر (ص) با وجود همه ویژگی‌های آسمانی‌اش، در موقعیت حکومتی، بشری همچون دیگران بود و مردم نیز میان نقش پیامبری و نقش حکومتی او تفکیک قائل بودند. دستورات آسمانی او را می‌پذیرفتند، اما در موضع حکومت، ممکن بود دستورات او را نقد و درباره آن گفت‌و‌گو کنند و پیامبر نیز گاهی مردم را اقناع می‌کرد و گاهی نقد آنان را می‌پذیرفت.

وی افزود: نتیجه این تحول آن بود که جامعه قبیله‌ای که پیش‌تر با قبایل دیگر دشمنی داشت، با همان قبایل برادر شد و خانه و سفره‌اش را با اعضای قبیله‌ای که روزی با آنها می‌جنگید، تقسیم کرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: البته در مدت ده‌ساله محدود حکومت پیامبر (ص)، این تحولات به‌طور کامل تثبیت نشد و پس از رحلت ایشان، جامعه در مواردی به ویژگی‌های پیش از اسلام بازگشت و نظام اجتماعی عصر جاهلیت تا حدی احیا شد.

ظریفیان تأکید کرد: پیامبر (ص) بر اساس نظر مردم و مشورت با آنان تصمیم می‌گرفت و حتی در مواردی مانند جنگ، برخلاف نظر خود و طبق رأی عمومی مردم عمل می‌کرد؛ چنان‌که در جنگ احد چنین کرد.

وی با اشاره به بخشش پیامبر (ص) در فتح مکه گفت: در آن واقعه، پیامبر بدترین دشمنان خود را که او را شکنجه کرده و عزیزانش را کشته بودند، بخشید تا دل‌ها را به دست آورد.

جامعه‌ای با انحرافات اصلاح ناپذیر

وی سپس به تحولات پس از وفات پیامبر (ص) پرداخت و اظهار داشت: پس از پیامبر (ص)، با آغاز فتوحات توسط خلفا، اصالت انسان که در دوره پیامبر شکل گرفته بود، مجدداً جای خود را به اصالت قدرت و ثروت داد. نتیجه این فتوحات، کسب قدرت و ثروت برای برخی افراد بود و پایگاه مردمی حکومت از میان رفت. به این ترتیب، روابط افقی دوباره به روابط سلطه‌گرانه از بالا به پایین تبدیل شد.

ظریفیان خاطرنشان کرد: در جریان فتوحات، از میان یازده لشگر، شش لشگر در اختیار بنی‌امیه بود و جامعه را تا آنجا به دوران جاهلیت بازگرداندند که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: نمی‌توان این جامعه را اصلاح کرد.

وی با اشاره به عملکرد امیرالمؤمنین (ع) گفت: او حتی یک مسجد هم نساخت، زیرا معتقد بود وظیفه حکومت، تأمین رفاه و امنیت مردم است تا آنها با اختیار خود دیندار شوند.

این استاد دانشگاه به گفتار معروف معاویه در آغاز حکومتش اشاره کرد و گفت: معاویه بر منبر رفت و به مردم گفت که با رضایت آنها به قدرت نرسیده بلکه با شمشیر خلافت را به دست آورده است.

او افزود: امنیت و رفاه مردم در گروی اطاعت از اوست و نه برای نماز و روزه، بلکه برای حکومت با آنان جنگیده است.

وی ادامه داد: البته معاویه ۲۰ سال حکومت خود را صرفاً با شمشیر اداره نکرد؛ بلکه مدرسه، حوزه علمیه و مسجد ساخت تا استبدادش، استبدادی دینی و مشروع جلوه کند و خدایی مطابق میل خود و بنی‌امیه بسازد.

ظریفیان تصریح کرد: معاویه علما را به خدمت گرفت و در ازای پول، خانه و زنان، از آنان مشروعیت گرفت تا قدرت خود را تثبیت کند.

وی در پایان گفت: او بخش بزرگی از اموال جامعه را تصاحب کرد تا پشتوانه قدرت خود سازد و در نهایت، تمامی تحولاتی را که پیامبر (ص) در جامعه ایجاد کرده بود، خنثی نمود؛ و این‌چنین، جامعه‌ای شکل گرفت که آمادگی کشتن سیدالشهدا (ع) را پیدا کرد.

منبع: ایرنا

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->