به گزارش شهرآرانیوز؛ «گرد و غبار» چند سالی است که به درد مشترک بیشتر استانهای کشور تبدیل شده است؛ دردی که بیشتر از اینکه تبعات و پیامدهای آن بر سلامت جسم و روح مردم آزاردهنده باشد، نبود درمان مشخص یا اقدام مؤثر و محسوسی از سوی مسئولان مرتبط، آن را به کلاف سردرگمی تبدیل کرده است که دیگر خیلی از روزها نوک پیکان شاخص کیفیت هوا روی رنگ نارنجی، یعنی ناسالم برای گروههای حساس یا حتی قرمز به معنای ناسالم برای تمامی گروهها میرسد. مشهد، روز گذشته مانند بسیاری از روزهای سپری شده در شرایط ناسالم قرار داشت.
یکی از موضوعاتی که هر بار پس از اینکه خراسان رضوی و البته شهر درگیر ریزگردها میشود، مورد سؤال است، منشأ ورود این گردوغبارهاست که گاهی خارجی و گاهی داخلی بیان میشود، حال طبق گفته معاون فنی ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی، مهم است که بدانیم باد مؤثر غالب از کدام سمت این منشأها رخ داده است. اکنون دو طرح در سرخس و خواف برای کاهش ورود گردوغبار در دستورکار است.
معاون فنی ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی، آلودگی هوا و ریزگردها را دو موضوع مجزا از هم دانست و افزود: آلودگی هوا بیشتر مرتبط با دود خودروها، کارخانهها و... است که محیطزیست در این زمینه کار میکند، اما در حوزه ریزگردها، هم محیطزیست و هم منابع طبیعی ورود دارند.
محمد زرگران در گفتوگو با خبرنگار روزنامه شهرآرا، با اشاره به اینکه برخلاف آلودگی هوا که بیشتر مربوط به شهرهاست، ریزگردها مرز نمیشناسند، ادامه داد: یعنی اگر در سرخس بد عمل کنیم، دودش به چشم مشهد هم میرود و اگر در ترکمنستان در این زمینه درست عمل نشود، در سرخس، مشهد، سبزوار و... اثرات آن را میبینیم.
او بیان کرد: در حوزه گردوغبار، باید آموزش، ترویج و مشارکت داشته باشیم؛ در غیر این صورت نهالکاری طبیعی یا مالچپاشی نقش مؤثری ایفا نمیکند. البته که در کنار نقش مردم باید مشارکت همه دستگاهها نیز در نظر گرفته شود.
زرگران با اشاره به طرحهایی که فعلا در دستورکار قرار دارد، گفت: در سرخس طرحی نوشتهایم به مساحت ۲۰۸ هزار هکتار که در آن زونهای مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، راه، راهآهن، آستان قدس و... تعریف شده است؛ حال اگر همه این گروهها دست به دست هم ندهند کاری از پیش نمیرود. به طور نمونه بیشتر اراضی در سرخس متعلق به آستان قدس است و منابع طبیعی هر کاری انجام دهد، عملا خیلی از گردوغبار و فرسایشها شاید از اراضی آستان باشد.
معاون فنی ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان اینکه برای طرح سرخس نیازمند ۱.۷ دهم همت بودجه هستیم که اعتبار آن باید از سمت همه دستگاهها تأمین شود، در خصوص زمانبندی اجرای این طرح، اضافه کرد: معمولا زمانبندی این طرحها پنج ساله است، اما اگر در بازه زمانی پنج تا دهساله نیز انجام دهیم، خوب است.
به گفته زرگران، شهرستانهای سرخس و خواف از بحرانیترین کانونهای فرسایش بادی استان است، بیان کرد: درخصوص مدیریت و کنترل بیابان و کاهش ریزگردها هر کاری در این کانونها انجام شود، در کل استان نتیجه آن دیده خواهد شد. در خواف نیز طرح ۱۴۰ هزار هکتاری در حال تهیه است که اعتبار آن تأمین شده و تا اواسط شهریورماه به پروژه تزریق میشود؛ اقدامات این طرح شامل نهالکاری، مالچپاشی، حفاظت قرق و کلاسهای ترویجی است که طراح براساس نیاز منطقه اقدامات را تعیین میکند.
او در پاسخ به این پرسش که آیا همگرایی در بین دستگاهها در خراسان رضوی برای حل مشکل ریزگردها وجود دارد یا خیر؟ بیان کرد: تمرکز اصلی بخش دولتی، استانداری است بنابراین نقش مهمی دارند و هرچه اقدامات جدیتر گرفته شود، دستگاهها نیز زیرنظر آن هستند. به طور نمونه فرمانداران اندکی از شهرستانها وجود دارند که بودجه بیابان را در جای دیگری هزینه میکنند؛ در صورتی که این موضوع اولویت استان است.
معاون فنی ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی افزود: بنابراین درخواستمان از استانداری این است که نقش آموزش و ارائه راهکار به فرمانداران را داشته باشند که دستکم موضوعات مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست را در جایگاه ویژهای بدانند تا شاهد کاهش معضل ورود گردوخاک به استان باشیم.
زرگران درخصوص اینکه گردوغبارهای استان بیشتر ناشی از منبع داخلی یا خارجی است؟ گفت: اکنون اثراتی از خشکسالی را شاهد هستیم که مربوط به امروز و دیروز هم نیست؛ اما درخصوص منشأ این گرد و غبار خیلی مهم است که بدانیم در همان زمان باد مؤثر غالب از کدام سمت است. تغییر اقلیم در اختیار ما نیست، اما عوامل انسانی را میتوان کاهش داد که این امر در انجام کارهای کوچکی آغاز میشود مانند اینکه هر فرد پس از خاموشکردن آتش از طبیعت خارج شود.
او تأثیرات اقدامات آموزشی در این حوزه را بهمراتب بهتر از برخوردهای قانونی دانست و اضافه کرد: در حال حاضر مساحت ۲.۴ دهم میلیون هکتار در ۹ منطقه و ۲۵ شهرستان تحت تأثیر فرسایش بادی است که از این میزان، یک میلیون و دو دهم هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی است که در سی نقطه بحرانی و ۲۳ شهرستان واقع شده است.
زرگران ضمن بیان درخواست از نمایندگان مجلس برای حمایت جدی در خصوص تأمین اعتبار طرحهای مرتبط با کاهش گردوغبار در استان، افزود: اولویت منابع طبیعی برای انجام اقدامات در این حوزه، سرخس، خواف، گناباد و سبزوار است که باید برای آن، هم اعتبار استانی و هم ملی دریافت کنیم.