شهرسازی، تنها امری کالبدی نیست که صرفا به چیدمان ساختمانها و خیابانها محدود شود؛ بلکه تلاشی برای فراهمکردن سکونتگاههایی است که مأمن آرامش و رضایت ساکنان باشد.
در واقع، شهرسازان با بهکارگیری دانش در وجوه مختلف، راهکارهایی برای هماهنگی هرچهبیشتر و تعامل انسان با محیط پیرامون مییابند. با بررسی اقلیم، جمعیت، اقتصاد و فرهنگ هر منطقه، طرحهای راهبردی برای توسعه شهری ارائه میدهند که به بهبود کارایی و پایداری شهرها منجر شود.
شعار امسال روز جهانی شهرسازی که در سال۱۹۴۹ با هدف افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت برنامهریزی شهری، ترویج تفکر شهرسازانه میان مردم و مسئولان و تقویت همکاریهای بینالمللی در حوزه توسعه پایدار شهری بنیانگذاری شد، «با برنامهریزی، میتوانیم» است. طرح این شعار، فرصتی مجدد برای یادآوری اهمیت برنامهریزی در توسعه شهری است که امکان ساخت شهرهای انسانمحور، کارآمد و پاسخگو به نیازهای انسانی را فراهم کرده است. یادآوری این نکته که شهرها با رشد فزاینده و پیچیدگی روزافزون، دیگر نمیتوانند با رویکردهای سنتی و بخشینگرانه اداره شوند.
شهرها باید نهتنها به عنوان مکانهای زندگی، بلکه به عنوان مراکز خلاقیت، فرهنگ و تعامل اجتماعی در نظر گرفته شوند و لازم است که ساختارهای موجود برای نسلهای آینده با تفکری نوین بازنگری شوند.
همچنین، این روز به عنوان فرصتی برای همکاری میان دولتها، بخش خصوصی و جوامع محلی برای ایجاد برنامههای مؤثر درراستای بهبود کیفیت زندگی شهروندان و توسعه پایدار آنها محسوب میشود. چالشها و فرصتها در شهرسازی بهطورمداوم در حال تغییر است. با توجه به تغییرات اقلیمی، بحران مسکن، رشد بیرویه جمعیت شهری و مسائل اقتصادی و اجتماعی، طراحی و برنامهریزی شهری باید بهگونهای انجام شود که علاوه بر نیازهای حال، به نیازهای نسلهای آینده نیز پاسخ دهد و برهمینمبنا، نیاز به برنامهریزی دقیق و پایدار بیشازپیش احساس میشود.
در اینراستا برنامهریزان موظفاند که برنامهها و اسناد توسعه شهری را به جای تمرکز بر تکبخشیها، بر هدف مشترک بهرهوری اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست قرار دهند. این رویکرد تضمین میکند که شهرها نهتنها برای زندگی امروز، بلکه برای مواجهه با چالشهای آتی، چون تغییرات اقلیمی و بحرانهای زیستمحیطی، چالشهای اقتصادی و تبعات اجتماعی تابآور و پایدار بمانند.
همکاران ما در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری مشهد نیز در یک مسیر تکاملی نزدیک به دو دهه در تلاشاند تا با اتکا به تجارب پیشین، مسیرهای تحولی آیندهنگرانهای را در تمامی حوزهها رقم بزنند. این معاونت با دردستورکارقراردادن سیاستهای مهمی ازجمله بازآفرینی پایدار شهری، تهیه طرحهای محرک توسعه، تهیه طرحهای کاملا مشارکتی، تزریق فعالیت در بافتهای ناکارآمد، عدالتبخشی و توسعه متوازن از طریق ضوابط و اسناد یکپارچه شهری، تهیه طرحهای کیفی همچون «پیشخان زیارت» و «سیما و منظر شهری»، تهیه چکلیستهای مناسبسازی محیط، تهیه طرحهای بافتهای ناهمگون و تهیه طرحهای مشارکتی خارجکردن اراضی نامتجانس از درون پهنههای شهری و تبدیل آنها به محیطهای سکونتی و خدماتی پویا، تجهیز شهر به زیرساختهای هوشمند و الکترونیک و خودکار، آموزشهای همگانی از سنین پایه تا بزرگسال و اصلاح ساختار عملکردی و تشکیلاتی، تلاش کرده است با جریان جهانی همراستا شود تا مشهدالرضا (ع) به عنوان یکی از کلانشهرهای پیشتاز ارائه خدمات برجسته شهرسازی و برنامهریزی شهری در سطح ملی و فراملی مطرح شود.