برگزاری دادگاه جنجالی «موبایل موسوی»، با ۱۲۷ شاکی | شکات خواستار اشد مجازات (۱۳ مهر ۱۴۰۴) مرحله چهارم وام قرض‌الحسنه بازنشستگان تأمین اجتماعی واریز شد (۱۳ مهر ۱۴۰۴) خبر خوب برای سالمندان محله قاسم‌آباد مشهد | اجرای آزمایشی طرح ملی «سلام» در مشهد از هفته آینده ۶۵ درصد مخازن سد‌های کشور خالی است (۱۳ مهر ۱۴۰۴) کشف لاشه ۵۴ فک خزری از ابتدای سال تاکنون (۱۳ مهر ۱۴۰۴) صبحانه چه نانی بخوریم؟ | این افراد برای صبحانه عسل و سیاهدانه نخورند هشدار درباره پاییز سخت آبی در مشهد | قرارگاه پایش آب برای مقابله با بحران کم‌آبی فعال شد برگزارکنندگان قهوه‌پارتی کیش دستگیر شدند + جزئیات (۱۳ مهر ۱۴۰۴) ۱۰۰ فقره کلاهبرداری توسط ۲ فروشنده سیار در مشهد شروع بارورسازی ابر‌ها از شمال غرب ایران مشق طولانی ممنوع | تکالیف در خانه باید مهارت‌محور باشد شینا انصاری: موضوعات محیط زیستی نباید تحت تأثیر تحریم‌ها قرار گیرد هزینه کاروان عمره دانشگاهیان اعلام شد + جزئیات نحوه اعزام رئیس سازمان نوسازی مدارس: هنوز از استاندارد‌های عدالت اجتماعی فاصله داریم | ساخت ۱۲ هزار کلاس درس برای سال تحصیلی جاری تقویت مهارت خوش‌نویسی در مدارس با تدوین محتواهای جدید دستگیری ادمین بزرگ‌ترین کانال تلگرامی رمزارز‌های جعلی (۱۳ مهر ۱۴۰۴) وضعیت ریاست دانشگاه آزاد فردا (۱۴ مهر ۱۴۰۴) تعیین تکلیف می‌شود هشدار! وجود یک بیماری خطرناک در برخی مناطق کشور | جزئیات برنامه وزارت بهداشت برای ریشه‌کنی آن نقش مؤثر فلفل سبز در سلامت قلب و عروق گزارشی از چالش‌های سرویس مدارس با گذشت ۱۲ روز از آغاز سال تحصیلی | مِهر در گرو سرویس! تکذیب استفاده از هورمون برای پرورش مرغ در خراسان رضوی + فیلم ثبت‌نام بیست‌ویکمین دوره عمره دانشگاهیان آغاز شد (۱۳ مهر ۱۴۰۴) + ظرفیت کاروان خودکفایی در تولید واکسن‌های انسانی و دامی با تلاش محققان مؤسسه رازی شرق کشور پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (یکشنبه، ۱۳ مهر ۱۴۰۴) | دمای مشهد امشب به ۸ درجه می‌رسد  استانداران، متولی اصلی پیگیری امور تجاری و بازرگانی باشند | حمایت از راه‌حل‌های محلی، یک ضرورت حیاتی مدیریت عرضه شیرخشک در مشهد با اصلاح سهمیه‌بندی ۲۱ استان بی‌بارش در سال آبی جدید | استان‌های شمالی باران خوبی را تجربه کردند اهدای اعضای بدن جوان ۲۱ساله اهل تربت‌حیدریه، زندگی‌بخش بیماران نیازمند شد (۱۳ مهر ۱۴۰۴) کرونا، در صدر بیماری‌های تنفسی پاییز امسال | واکسن آنفلوانزا چند درصد اثربخشی دارد؟
سرخط خبرها

از انفجار چاه‌ها تا فروپاشی سفره‌ها

  • کد خبر: ۳۵۸۰۳۳
  • ۲۲ شهريور ۱۴۰۴ - ۱۳:۲۶
از انفجار چاه‌ها تا فروپاشی سفره‌ها
پدیده فرونشست زمین به ویژه در خراسان رضوی و دشت مشهد، در دهه‌های گذشته نه تنها به عنوان یک زنگ خطر محیط زیستی، بلکه به عنوان معضلی تهدیدکننده برای توسعه پایدار، امنیت غذایی و حفظ زیرساخت‌های حیاتی، خودنمایی کرده است.

پدیده فرونشست زمین به ویژه در خراسان رضوی و دشت مشهد، در دهه‌های گذشته نه تنها به عنوان یک زنگ خطر محیط زیستی، بلکه به عنوان معضلی تهدیدکننده برای توسعه پایدار، امنیت غذایی و حفظ زیرساخت‌های حیاتی، خودنمایی کرده است. مطالعات آماری و داده‌های میدانی به وضوح نشان می‌دهد که عامل اصلی در گسترش این پدیده، برداشت بی رویه و غیرپایدار از منابع آب زیرزمینی است.

روند افزایش تعداد چاه‌های برداشت کننده طی نیم قرن اخیر گواهی روشن بر بی تدبیری ما در مدیریت منابع حیاتی آب است، به طوری که تعداد چاه‌های بهره برداری از آبخوان دشت مشهد از حدود ۱۰۰۰حلقه در سال۱۳۴۷، ظرف چهار دهه به نزدیک ۷هزار حلقه در سال۱۳۸۷ رسیده است. رشد افسارگسیخته تعداد چاه ها، عملا سبب شد میزان برداشت سالیانه آب از آبخوان‌های منطقه از ۴۶۰میلیون مترمکعب به تقریبا دوبرابر، یعنی ۸۵۰میلیون مترمکعب افزایش یابد، آن هم در شرایطی که ظرفیت تجدیدپذیر سفره‌های زیرزمینی تغییر نکرده بود.

بررسی داده‌های سال‌های اخیر (۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰) نشان می‌دهد که هرچند تعداد چاه‌ها با تلاشی اندک به حدود ۶ هزارحلقه کاهش یافته، کاهش محسوس برداشت سالانه آب، نه نشانه‌ای از بهبود مدیریت یا اصلاح الگوی مصرف، بلکه هشداری جدی درباره افت ظرفیت آبدهی آبخوان و کاهش جدی حجم ذخایر زیرجیرفتی است. نشست محسوس زمین، فروریزش خلل و فرج رسوبات و آسیب جبران ناپذیر به ساختار آبخوان، عملا موجب شده است در بسیاری از مناطق، با وجود تجهیزات و زیرساخت‌های موجود، دیگر امکانی برای برداشت وجود نداشته باشد.

این پدیده در مناطقی به افت سطح آب بیش از پنجاه متر منجر شده است که معنی دقیق آن، افزایش هزینه‌های تأمین آب، به هم خوردن تعادل‌های اکولوژیک، از دست رفتن کاربری اراضی کشاورزی، تهدید زیرساخت‌های شهری و درنهایت افزایش احتمال بروز ترک‌های سطحی و آسیب به بنا‌های تاریخی و معابر شهری است.

در چنین شرایطی، ادامه روند فعلی نه تنها جبران کننده پیامد‌های فرونشست نخواهد بود، بلکه شدت و گستره بحران را افزایش خواهد داد. امروز، بیش از هر زمان دیگری، ضرورت دارد بپذیریم منابع آب زیرزمینی نمی‌توانند بی پایان دراختیار باشند و تنها راه نجات از چرخه انفجار مصرف و ویرانی، بازاندیشی عمیق در مدل حکمرانی آب است.

اصلاح اساسی در مجوزدهی برداشت، استفاده از فناوری‌های نوین پایش سطح آب، هوشمندسازی شبکه‌های مدیریت آب، ارتقای بهره وری آبیاری کشاورزی، توسعه سامانه‌های بازچرخانی پساب و الزام به تدوین پیوست‌های زیست محیطی و زمین شناسی برای هر طرح توسعه‌ای، باید به ارکان سیاست گذاری استان بدل شود. همچنین به کارگیری سیاست صریح در ممنوعیت حفر چاه‌های جدید و جابه جایی چاه‌ها در دشت‌های بحرانی و تشویق جدی به مهاجرت صنایع آب بر به مناطقی با ظرفیت تجدیدشوندگی بیشتر، شرط بقای محیط و امنیت نسل‌های آینده خواهد بود.

 از نگاه زمین شناسی، مرمت آسیب‌های واردشده به سفره‌های آب زیرزمینی، گاه تا چند قرن ناممکن است و فرصت تاریخی ما برای ممانعت از گسترش این بحران، محدودتر از هر زمانی است. آینده، ثمره تصمیمات امروز ماست؛ باید کارنامه مدیریتمان را بازنویسی کنیم پیش از آنکه تبعات فرونشست، هویت و امنیت زیست بومی این سرزمین را برای همیشه تهدید کند.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->