مقام موسیقی «معراج‌نامه» خراسان در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شد
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی گفت: مقام موسیقی خراسانی «معراج‌نامه» به شماره ۳۰۹۰ و به تاریخ ۱۴۰۴/۴/۱۹ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ملی کشور ثبت و به استان ابلاغ شد.
به گزارش شهرآرانیوز، سیدجواد موسوی، امروز (یکشنبه، ۲۳ شهریورماه ۱۴۰۴) با اعلام این خبر افزود: موسیقی مقامی خراسان، یکی از بارزترین و قدیمی‌ترین نوا‌های موسیقی اصیل ایرانی و بخش مهمی از هویت میراث فرهنگی ناملموس خطه خراسان محسوب می‌شود.
محمود طغرایی، رئیس اداره ثبت آثار و حرائم تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی نیز گفت: این موسیقی سنتی از دیرباز و در بین مناطق و اقوام مختلف خراسانی، به‌صورت مقام‌ها یا قالب‌های شکل‌یافته مشخص، نواخته و به همان شکل شنیداری به نسل‌ها، پی‌درپی، منتقل می‌شود.
او تصریح کرد: نام‌گذاری هر مقام یا قالب موسیقی در این ساختار، بر اساس تفسیر یا برداشت مفهومی از ماهیت صدا‌هایی است که هریک از ساز‌ها و نوا‌ها در آن قالب، ایجاد می‌کند. عمده مقام‌های موسیقی در خراسان، از مفاهیم بلند عرفانی، سرچشمه گرفته و گویای نگرش‌های معرفتی و عاشقانه به آفرینش و آفریدگار است تا جایی که خداوند باری تعالی، زیبایی مطلق و فلسفه زندگی، حرکت معنوی به سوی آن است.
رئیس اداره ثبت آثار و حرائم تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی بیان کرد: «معراج‌نامه» یکی از مقام‌های معرفتی موسیقیایی است که در ستایش حضرت رسول(ص) و عروج ایشان به معراج، نواخته شده و نوا‌های آن با اشعار گوناگون و مرتبط با این سفر ملکوتی، سرایش می‌شود.
طغرایی تصریح کرد: شناسایی، مستندسازی و ثبت ملی میراث فرهنگی ناملموس، زمینه معرفی، ترویج و انتقال بین‌نسلی این عناصر را مهیا خواهد نمود و به آشنایی مناسب‌تر آحاد جامعه با این جلوه‌های ارزشمند فرهنگی و پیشینه آن‌ها کمک می‌کند.
استاد مجتبی خان‌قیطاقی، پژوهشگر برجسته موسیقی مقامی کشور نیز در مورد چیستی و چگونگی این مقام گفت: «مقام معراج‌نامه» نام یکی از مشهورترین مقام‌های سازی و آوازی موسیقی شرق خراسان است.
خان‌قیطاقی افزود: این مقام و آهنگ روایتگر رویکرد معرفتی و عاشقانه به اهل‌بیت و پیامبر اسلام (ص) و نشانه‌ای از باورمندی مردم و هنرمندان این خطه از خراسان بوده که به بهانه و با آواز و نقل زیبای منظوم از داستان معراج پیغمبر اسلام (ص) است.
او اظهار کرد: مقام معراج‌نامه سراسر توصیف، ذکر و یاد خداوند است و توصیفی نمادین از سیر و سلوک هنرمند و مردم این منطقه را در باور‌های مذهبی و زندگی فرهنگی و آیینی آن‌ها در خود نقل می‌کند. این مقام فلسفه‌ای توصیفی و عرفانی به خود گرفته که نزد مردم شرق خراسان از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است.
او افزود: این مقام به صورت سازی و آوازی روایت می‌شود که عمدتاً توسط استادان دوتارنواز شرق خراسان اجرا می‌شود. هرکدام از هنرمندان دوتارنواز باید توان بالای اجرای این مقام را داشته باشند که نوعی سیر و سلوک و نگاه معرفتی آن‌ها را در اندیشه، دریافته‌ها و شیوه بندگی آنان نشان می‌دهد.
خان‌قیطاقی گفت: این مقام هم شعر قدیم و هم شعر جدید دارد که شیخ رسول حسینی حدود دهه پنجاه آن را سروده است که با مطلع زیر آغاز می‌شود و یک شعر تصنیف‌شده براساس این مقام دارد:
محمد یا حبیب‌الله مبارک باد و آن معراج
تویی از حق رسول‌الله مبارک باد و آن معراج
رسول‌المرسلین هستی امام‌المتقین هستی
شفیع‌المذنبین هستی مبارک باد و آن معراج
به نزدت جبرئیل آمد، بُراق نازنین آورد
به تو سلطان دین آورد مبارک باد و آن معراج
همین که رفت پیغمبر، براق ایستاده بود بر در
شدی راکب به آن سرور مبارک باد و آن معراج
شب تاریک ظلمانی، شدی چون ماه تابانی
همی رفتی به جولانی مبارک باد و آن معراج
نظر کردی سوی بالا، سلام آمد از آن الله
برایت یا رسول‌الله مبارک باد و آن معراج
خداوند گفت که چون دیدم به رحمت هم پسندیدم
گناه جمله بخشیدم مبارک باد و آن معراج
استان خراسان رضوی با ثبت ملی ۲۳۰ عنصر میراث فرهنگی ناملموس در فهرست آثار ملی، بیشترین عناصر ثبت ملی استانی را دارد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
