«ادب»؛ بهترین ارث و هدیه برای فرزندان
پیامبر خدا (ص) فرموده‌اند: «ما وَرَّثَ والِدٌ ولدَا خیرا مِن أدب حسن: هیچ پدری، چیزی بهتر از ادب نیکو برای فرزندش به ارث نگذاشته است».
مردم، ادب و انسان باادب را دوست دارند. در اخلاق اسلامی ادب جایگاه بلندی دارد و از ارزش‌های عالی دینی است. در آموزه‌های اخلاقی اهل‌بیت (ع) بر ادب‌آموزی سفارش بسیار شده است. پدر و مادر‌ها وظیفه دارند فرزندان خویش را باادب بارآورند و آراستگی به ادب، از حقوق فرزندان بر پدر و مادر است. پیامبر خدا (ص) فرموده‌اند: «ما وَرَّثَ والِدٌ ولدَا خیرا مِن أدب حسن: هیچ پدری، چیزی بهتر از ادب نیکو برای فرزندش به ارث نگذاشته است». (کنزل‌العمال فی‌سنن الاقوال‌والافعال، ج۱۶، ص۴۶۰، حدیث ۴۵۴۳۵)
ارث، مال یا حقی است که با مرگ شخص به وارثان او تعلق می‌گیرد. ارث تمام اموال، عنوان‌ها، بدهی‌ها، طلب‌ها، حقوق و وظایف شخص پس از مرگ است که به شخص دیگری انتقال می‌یابد.
بهترین ارث انسان برای فرزند چیست؟
پیامبر خدا بهترین میراث پدر برای فرزندان را «ادب حسن» دانسته‌اند. درمیان همه چیز‌هایی که از انسان‌ها به فرزندان ارث می‌رسد، تربیت نیکو والاترین آنهاست. در این حدیث نبوی به‌صورت انحصاری، ادب بهترین ارث شناخته شده است و هیچ چیزی از هیچ پدری، بهتر از ادب به فرزند نرسیده است.
ادب چیست؟
ادب مجموعه دانستنی‌هایی است که انسان را از خطا و لغزش بازمی‌دارد. ادب با استفاده از وحی و عقل و تفکر به‌دست می‌آید و انسان را در برخوردها، از ناهنجاری‌ها مصون نگه می‌دارد و موجب عزت او می‌شود.
ادب نوعی رفتار خاص و سنجیده با افراد پیرامون خویش است. این رفتار از تربیت پدید می‌آید و به نحوه سخن گفتن، راه رفتن، معاشرت، نگاه، درخواست، سؤال، جواب، خوردن، آشامیدن و نوشتن مربوط می‌شود. ادب هنری آموختنی است و انسان می‌تواند آن را کسب کند و باادب شود. به حکم این حدیث نبوی، ادب قیمتی‌ترین سرمایه و میراث حیات آدمی و حتی بالاتر از ثروت و سرمایه‌های مادی است. در برخوردها چیزی به زیبایی و جذابیت ادب نمی‌رسد.
باید آن را آموخت و به‌کار بست تا روابطی سالم و احترام‌آمیز و پایدار میان افراد جامعه حاکم شود. همه انسان‌ها از افراد مؤدب خوششان می‌آید و به او نگاه مثبت دارند. خود ادب کردن، برای هر انسانی لازم است، اما پدر و مادر هم وظیفه دارند آموزش‌های لازم برای باادب شدن را به فرزندان خویش بدهند و آنان را تربیت کنند و باادب بار آورند.
ادب زیباترین و بالاترین و بهترین ارث پدر و مادر برای فرزندان است. وقتی پدری، فرزندش را با ادب نیک و اسلامی تربیت کند، در زمان حیات و پس از مرگ پدر، همواره مردم از پدر ستایش و برای او طلب مغفرت می‌کنند و بر او درود می‌فرستند. پیامبر خدا (ص) در حدیث اخلاقی دیگری فرموده‌اند: «مَا نَحَلَ وَالِدٌ وَلَداً نُحْلاً أَفْضَلَ مِنْ أَدَبٍ حَسَنٍ: هیچ پدری، هدیه‌ای برتر از ادب نیک به فرزندش نبخشیده است». (مستدرک‌الوسائل، ج۱۵، ص۱۶۵ * جامع احادیث‌الشیعه، ج۲۶، ص۸۵ * سنن ترمذی، ج۴، ص۳۳۸).
در حدیث اول، واژه «خیر» و در این حدیث واژه «افضل» برای ادب به‌کار رفته است و هر دو برتری و ارزشمندی ادب را نشان می‌دهد، بنابراین ادب بالاترین ارث و بهترین بخشش پدر به فرزند است.
پیامبر خدا (ص) در حدیثی دیگر فرموده‌اند: «حق الوَلَدِ عَلی والِدِه اَنْ یُحسِنَ ادَبَهُ: حق فرزند بر پدرش این است که ادب او را نیکو کند و به‌نیکی تربیت کند». (مستدرک‌الوسائل، ج۱۵، ص۱۲۸، حدیث ۱۷۷۴۸ * کنزالعمال، ج۱۶، ص۴۱۷).
به‌حکم این حدیث، پدر مسئولیت ادب‌آموزی و تربیت فرزند را برعهده دارد. این حق فرزند بر پدر اوست. اگر پدر، فرزند را باادب بار آورد، بهترین ارث و بهترین هدیه را به فرزندش داده است. پیامبر (ص) و امامان (ع) خود را به بهترین ادب آراسته کرده‌اند و بهترین آموزگاران ادب و الگو‌های ویژه و بی‌نظیر برای ادب‌آموزی هستند. سیره و حدیث معصومین (ع) نیز بااعتبارترین و مطمئن‌ترین منبع ادب‌شناسی است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
