با محله خواجه‌ربیع بیشتر آشنا شوید
فیضی - شاید هر روز نام چند محله را بشنویم بی‌آنکه بدانیم چرا به این نام‌ها معروف شده‌اند. البته نام‌گذاری‌ها از گذشته‌های دور بر اساس محورهای مختلفی صورت می‌گرفت که منطقه ما نیز از این قاعده مستثنا نیست. نام‌گذاری می‌تواند با محوریت مشاهیر، تأسیسات و تجهیزات شهری و دیگر موارد باشد. به هر طریق این نام‌گذاری‌ها در نگاه اول باید متناسب با خلقیات، آداب و رسوم و نظرات شهروندان ساکن در محلات باشد. مگر اینکه معابر و میادین تازه‌تأسیس بوده و بافت مسکونی پیرامون آن شکل نگرفته باشد. امروز تصمیم داریم با محله خواجه ربیع آشنا شویم.
دلیل نام‌گذاری محله خواجه ربیع که یکی از محلات قدیمی مشهد است؛ وجود آرامگاه خواجه ربیع در این محله است. این محله از شمال به محله مهرمادر، از جنوب به محله بلال، از شرق به سیس‌آباد و از غرب به محله بهمن متصل است. به جز آرامگاه خواجه ربیع، گلزار شهدای باغ خواجه ربیع، مسجد الرسول(ص) و مجتمع فرهنگی امام خمینی(ره) از مراکز مهم محله هستند. یکی از کمبودهای این محله بازارهای تجاری است که با راه‌اندازی بازار سیارروزهای دوشنبه تا اندازه‌ای برطرف شده است.
وجه تسمیه
ربیع ابن حثیم مشهور به خواجه‌ربیع از طایفه بنی اسد و ساکن کوفه از زمره زهاد هشت‌گانه صدر اسلام و تابعین ( کسانی که صحابه پیامبر را درک کرده‌اند ) و همچنین از یاران و سروران حضرت علی(ع) بوده است. وی ضمن ارادت به حضرت علی(ع) ظاهرا از خویشان معاویه بن ابوسفیان بود. بنابراین در سال‌های پایانی امامت حضرت علی( ع ) و بروز اختلاف میان او و معاویه، به قصد انزوا و دوری از نزاع طرفین عراق را به قصد ایران و خراسان ترک کرده است. او در سال‌های پایانی عمر ساکن شهر نوغان ( مرکز ولایت توس در آن زمان ) شده است.
نهایت در سال 63 قمری یا به روایتی ضعیف در سال 61 درگذشته و در یک فرسنگی شمال نوغان که اینک مزار اوست، مدفون شده است. جد قاجارها ( فتحعلی خان ) نیز که در
سال 1139 قمری توسط نادرشاه افشار کشته شده زیرگنبد مقبره خواجه ربیع مدفون است. بدین سبب در دوره قاجاریه توجه ویژه‌ای به این مزار شد. با توجه به زمان در گذشت خواجه، وی از زمره قدیمی‌ترین رجال مدفون در پیرامون شهر کنونی است. مدفن او در 14قرن گذشته همواره محلی شناخته شده و محترم و زیارتگاه عام مسلمانان شامل شیعه و سنی بوده است.
سال ساخت و مؤسس
اساس بنای فعلی مقبره خواجه ربیع همان است که در سال‌های 1026 تا 1031 قمری به امر شاه عباس و با سرپرستی یکی از سادات رضوی مشهد به نام « میرزا الغ » احداث شده است. دو کتیبه با تاریخ‌های 1026 و 1031 قمری در داخل گنبد و ساقه خارجی آن به خط علیرضا عباسی سال‌های احداث و تزیین بنا را نشان می‌دهند.
سازمان متولی اثر
روستایی که باغ آرامگاه خواجه ربیع در آن واقع شده « حسین آباد خواجه ربیع » نام دارد و از جمله موقوفات مزار خواجه است. اداره باغ و مزار خواجه ربیع در قرن اخیر به آستان قدس رضوی تعلق گرفته، در حالی که پیش از آن متولی خاصه نداشته است. این مجموعه در تاریخ 15/10/1310 توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده و شماره ثبت آن 142 است.
در باغ دوم این آرامگاه مقبره سربازان کشته شده ایرانی در جنگ میان دولت عمان و شورشی‌ها وجود دارد. مشاهیری هم چون دکتر حسین امینی یکی از ادبا و شاعران برجسته مشهدی، دکتر حسین خلیلی یزدی از چهره‌های ماندگار پزشکی، حاج علی اکبر توسل باقری بنیان‌گذار و صاحب شرکت اتوبوس‌رانی اتو توکل نیز در همین مجموعه مدفون شده‌اند.
کتابخانه امام خمینی (ره)
این کتابخانه سال 1379 هم‌زمان با ۲۲بهمن سالروز پیروزی انقلاب و میلاد حضرت مهدی(عج) در مجاورت آرامگاه خواجه ربیع افتتاح شد.
مجتمع فرهنگی امام خمینی(ره) از 2مؤسسه فرهنگی آستان قدس رضوی یعنی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد و همچنین مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی به صورت مستقل از یکدیگر تشکیل شده است. این کتابخانه حدود 37هزار نسخه کتاب چاپی و حدود ۲۰عنوان نشریه برای دانش‌آموزان مقاطع راهنمایی، دبیرستان و پیش دانشگاهی فراهم کرده و در اختیار آن‌ها قرار داده است. اکنون تعداد اعضای فعال این کتابخانه حدود ۱۸هزار نفر است. کتابخانه امام خمینی(ره) دارای بخش‌های مختلف از جمله تالار مطالعه قفسه باز، تالار مرجع، تالار مطبوعات، واحد امانت کتاب، واحد اینترنت، واحد منابع دیداری و شنیداری ویژه پسران و دختران است. این کتابخانه همه روزه به جز ایام تعطیل از 7:30 تا ۱۹ و ایام تعطیل از ساعت ۹ تا ۱۹ به روی مخاطبان باز است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
