محمدناصر حقخواه | شهرآرانیوز؛ در هفته گذشته، یکی از تهیه کنندگان باسابقه سینما مصاحبهای انجام داد که زیاد در موج خبرهای فرهنگی دیده نشد. حرف اصلی او این بود که بسیاری از جشنوارههایی که کارگردانان و بازیگران ایرانی در آن موفق شده اند و این سالها خبر جایزه گرفتنشان را میشنویم و به اعتبار این جوایز در داخل کشور اعتبار کسب میکنند، جشنوارههای بسیار بی اهمیتی هستند. جشنوارههایی که در دنیا روی آن حساب نمیشود و خیلی از سینماگران جهانی نامشان را نمیدانند.
جدا از درست و غلط بودن اصل این حرف، یک نکته مهم و غیر قابل چشم پوشی در این مصاحبه، اهمیت و اعتبار مراسم و جشنوارههای نامدار و کسب موفقیت در آن است، مراسمی مثل اسکار و گلدن گلوب و جشنوارههایی مثل کن، برلین و ونیز. جشنواره فیلم ونیز، این روزها با حضور فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی با حواشی و اتفاقات خوبش در فضای مجازی خبرساز شده است.
پیش از این سینماگران ایرانی تاکنون با ۹۹ عنوان فیلم در ۳۳ دوره از ۷۵ دوره جشنواره فیلم ونیز حضور داشتهاند که ۷۴ فیلم محصول سینمای ایران و ۲۵ فیلم محصول دیگر کشورها بوده است. از ۷۴ فیلم محصول ایران،۶۶ فیلم از محصولات رسمی و دارای مجوز بوده و تنها ۸ فیلم بدون مجوز به جشنواره ونیز راه پیدا کردهاند. تا کنون نیز فیلم «باد ما را خواهد برد» ساخته کیارستمی توانسته است جایزه بزرگ هیات داوران و فیلم «دایره» ساخته جعفر پناهی توانسته است جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز را برای ایران به دست آورند.
«طلوع خورشید»
مجید مجیدی کارگردان مؤثر و مهمی در سینمای ایران است. کسی که علاوه بر تواناییهای فنی کارگردانی، هم در جشنوارههای داخلی و بین مسئولان فرهنگی و سینمایی ایران آدم پرنفوذ و مهمی است و هم چندین بار در جشنوارههای خارجی با فیلمهای مختلفش حضور داشته و آدم سرشناسی بین سینماگران خارجی است.
مجیدی اولین کارگردان ایرانی است که با فیلم «بچه هایآسمان» نامش در بین ۵ نامزد نهایی دریافت عنوان بهترین فیلم خارجیزبان اسکار قرار گرفت و در بین کارگردانان ایرانی با کسب ۴ سیمرغ، موفقترین فیلم ساز از این لحاظ محسوب میشود. فیلم خورشید، اما پس از دورهای درسکوت بودن و کم فروغ بودن مجیدمجیدی، بازگشت قوی او به سینمای ایران و البته تجدید موفقیتهای خارجی او محسوب میشود. خورشید در جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بهترین فیلم و بهترین فیلم نامه شد.
پذیرفته شدن خورشید در جشنواره ونیز هم پس از حدود یک دهه غیبت ایران در این جشنواره خبر مهمی بود که دوباره پس از چند ماه از جشنواره فجر، نام این فیلم را سر زبانها انداخت. نگاه اجتماعی با محوریت کودکان که دغدغه مجیدی در خیلی از فیلمهای او بوده است، در خورشید هم نقش اصلی را ایفا میکند. این بار مجیدی سراغ کودکان کار رفته و همراه با نیما جاویدی فیلم نامهای را با یک خط ساده، اما پرداخت عمیق نوشته است، نوجوانی به نام علی که از طرف یک مرد به دنبال یک زیرشلواری میرود. اما اهمیت فیلم بیشتر از طرح قصه و کارگردانی مجیدی و بازی بازیگران مهمی مثل علینصیریان و جواد عزتی و طناز طباطبایی، در حضور نوجوانانی است که واقعا کودک کار بودند و در این فیلم درخشیدند، درخششی که شروع حواشی و البته افتخارآفرینیهای فیلم در فضای مجازی است.
مجیدی چند روز پیش هم در نشست خبری فیلمش در جشنواره صحبتهایی داشت که انعکاس خوبی در فضای مجازی و رسانههای داخلی و خارجی ایجاد کرد: «اکنون ۴۰ سال است که تحت تحریمهای آمریکا هستیم و در شرایط کرونایی که یک درد مشترک جهانی است، عدم ورود دارو به ایران باعث ایجاد مشکلات بسیاری شده است.»
روح ا... و شمیلا
روح ا... زمانی و شمیلا شهمیرزاد که جزو بازیگران اصلی فیلم بودند، قرار بود همراه سایر عوامل فیلم به ونیز بروند، اما در آخرین لحظات معلوم شد که تست کرونای روح ا... زمانی مثبت است و تنها او نمیتواند به جشنواره برود. زمانی، اما در واکنشی جالب و از سر اعتمادبه نفس بالا گفت که «اگر ونیز نشد، به اسکار میروم!» این اعتمادبه نفس که به سبب بازی و استعداد خوب روح ا... و شمیلا به وجود آمد، در فرش قرمز و حضور الهام بخش شمیلا شهمیرزاد هم دیده شد.
شمیلا همراه با مجیدی برای دریافت جایزه روی سن رفتند و وقتی شمیلا پشت تریبون قرار گرفت، گفت: «من و امثال روحالله همه کودکیمان را در خیابان دستفروشی کردیم. من تا همین یک سال پیش دستفروشی میکردم. از آقای مجیدی و سینما ممنونم که رویاهای ما را به ما برگرداندند.»
۲ کودک کار دهه هشتادی که تا چند ماه پیش از اینکه دوربینهای مهمترین عکاسان سینمایی روی آنان زوم شود و قلم بهترین منتقدان برای آنان بچرخد، در خیابانها دست فروشی میکردند یا مشغول کارهای سختی بودند که خارج از توان و خلاف حقوق کودکان است. اما اهمیت حضور این کودکان فقط در این جملات شاعرانه و قیاسهای گذشته و حال آنان نبود. روح ا... گامی بلندتر از اینها هم برداشت و نشان داد که آرزویش برای حضور در اسکار، فقط آرزویی کودکانه نبوده است.
مارچلو و فانوس جادویی
شاید اگر چند ماه پیش به ما میگفتند که روزی در یک جمله نام روح ا... زمانی و مارچلو ماسترویانی را خواهید نوشت یا خواهید خواند، با لبخندی از ماجرا میگذشتیم، اما خبر خوب و عجیب این روزها این است که زمانی جایزه ماسترویانی را که هر سال به یک استعداد تازه و بازیگر نوظهور در عرصه سینما داده میشود، برده است! او در پیامی ویدئویی که برای جشنواره فرستاده بود، گفت: «من از دل بچههای کار بیرون آمدم و امیدوارم روزی در هیچ جای جهان هیچ کودک کاری وجود نداشته باشد.» جملاتی درخشان که علاوه بر نام او، نام ایران را در این روزهای سخت دوباره در بین توئیتهای خبرنگاران خارجی و پستهای اینستاگرامی صفحههای خارجی به نقل اصلی تبدیل کرده است. البته جایزه روح ا... یگانه موفقیت فیلم مجیدی نبوده است و خورشید در بخش جانبی جشنواره فیلم ونیز، جایزه فانوس جادو را هم برده است.