کپسول‌های سرگردان گاز در حاشیه شهر مشهد

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ اگرچه نزدیک به چهار دهه از ورود انشعاب گاز شهری به خانه‌ها، ساختمان‌ها و مجموعه‌های شهر مشهد می‌گذرد، هنوز هم افرادی به‌ویژه در حاشیه شهر و کنار جاده‌ها، اقدام به فروش کپسول گاز یا پرکردن آن می‌کنند؛ عاملی که خطرات فراوان به همراه دارد و با یک غفلت می‌تواند جان عده‌ای بی‌گناه را به آسانی بگیرد. اینکه افرادی به سودای درآمد بیشتر اقدام به فروش غیرمجاز کپسول‌های گاز می‌کنند، تخلف است، اما آنچه از پیامک شهروندان و پیگیری‌های ما به نظر می‌آید، این است که این بخش متولی مشخصی ندارد یا بهتر است بگوییم بین پاس‌کاری و نابسامانی چنددستگاه و سازمان متولی، فرصت خوبی مهیا شده برای کاسبی تعدادی خاص و آنچه بی‌نتیجه مانده، شکایت مردم است.

یکی از چند پیامک رسیده، اعتراض‌های مردمی به‌طور مشخص به مغازه‌ای در خیابان طبرسی ۲۳ است که در‌کنار ابزارفروشی‌اش اقدام به پرکردن کپسول‌های گاز می‌کند. یکی از خوانندگان نوشته: مدتی است از بوی گاز آسایش نداریم. وقتی کامیون، ۲۰ عدد کپسول بوتان را در خیابان خالی می‌کند و می‌رود، ما می‌مانیم و بوی گازی که کلافه‌مان می‌کند. همه دردسرمان هم مربوط به یکی‌دو مغازه در همین خیابان است.

شهروند دیگری از اهالی همین محله با اعتراض به اینکه «صدای ما به هیچ مسئولی نمی‌رسد» می‌گوید: متأسفانه پیگیری همسایه‌ها تا امروز به جایی نرسیده‌است. آتش‌نشانی می‌گوید به شهرداری مربوط است، شهرداری می‌گوید از نیروی انتظامی پیگیری کنید و نیروی انتظامی می‌گوید جزو وظایف اداره اماکن است. مسئله ما این است فروش و پرکردن گاز در منطقه مسکونی شبیه کارگذاشتن یک بمب ساعتی است. مسئولان همیشه بعد از اتفاق به‌دنبال مقصر می‌گردند که فایده‌ای به حال جان‌باختگان ندارد.

پیگیری‌های ما برای پیداکردن متولی رسیدگی به چنین مواردی از شهرداری منطقه‌۴ شروع شد و مخاطب ما احمد قربان‌زاده بود که به‌عنوان معاون فنی و اجرایی شهرداری منطقه، هم از کپسول پرکنی در مغازه مذکور خبر داشت و هم از دیگر مراکز غیرمجاز که البته به گفته او، بقیه یا اخطار گرفته یا پلمب شده‌اند؛ «در‌مجموع ۹ مکان غیرمجاز پیک‌نیک‌پرکنی در منطقه فعال بودند که ۶ مرکز جمع‌‎‌آوری و دو مرکز هم به‌دلیل ادامه تخلف و بی‌توجهی به اخطار‌ها پلمب شدند.»

او درباره مغازه‌ای که در طبرسی ۲۳ همچنان به کار خود ادامه می‌دهد، می‌گوید: به مالک اخطار دادیم که تا ۴۸ ساعت، مدارک قانونی خود را درباره فروش گاز ارائه کند و پس از آن اقدام قانونی انجام خواهد شد. البته پس از اخطار و در مراجعه‌های بعدی مشاهده کردیم کپسول‌ها از جلو مغازه جمع شده‌اند.
روز گذشته بار دیگر با قربان‌زاده تماس گرفتیم که بدانیم پس از گذشت مهلت مقرر، برخورد با مالک چگونه بوده است. او اطمینان داد که فرد متخلف قرار است امروز برای ارائه تعهد محضری مبنی‌بر عرضه‌نکردن گاز در محل مغازه‌اش مراجعه کند.

شرکت پخش فراورده‌های نفتی به نظر می‌رسد باید متولی اصلی ارائه و کنترل این مراکز عرضه باشد، اما در کمال تعجب، مسئول روابط عمومی آن اعلام می‌کند که در اینجا تنها متولی فروش محصولات هستند و نظارت بر ارائه و فروش برعهده بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت (صمت) است؛ موضوعی که بخشعلی بیاتی، رئیس اداره بازرسی و کشف کالای قاچاق سازمان صمت استان، آن را رد می‌کند و مسئولیت سازمان خود را تنها نظارت بر قیمت کالا و خدمات عرضه‌شده می‌داند.

 

او دراین‌باره می‌گوید: ماجرا این است که بخش‌های مختلف به‌اصطلاح پیک‌نیک‌پرکنی‌ها یا مراکز غیرمجاز عرضه کپسول‌های گاز زیرنظر چند دستگاه مختلف است و به همین دلیل همچنان به کار خود مشغول‌اند. متولی اصلی و اول آن هم شرکت پخش فراورده‌های نفتی است که محصول را در‌اختیار متقاضی قرار می‌دهد.

بیاتی در پاسخ به این سؤال که نقش سازمان صمت دراین حوزه چیست، توضیح می‌دهد: ما درباره کم‌فروشی و گران‌فروشی بر کار این مراکز نظارت می‌کنیم؛ زیرا بیشترشان دچار مشکل هستند. مراکز عرضه کپسول باید در فضایی به وسعت ۶۰۰ مترمربع اقدام به فروش کنند، در حالی‌که هیچ‌کدام از مراکز عرضه کنونی چنین شرایطی ندارند و همین موضوع، خطر جانی و مالی برای اهالی منطقه به همراه دارد.

«امکان حذف کامل این مراکز وجود ندارد، اما مشکل اصلی تعداد اندک آن در شهر است.» این جمله را هم رئیس اداره بازرسی و کشف کالای قاچاق سازمان صمت اضافه و تأکید می‌کند: در شهری مانند مشهد با جمعیت ۳ میلیون و ۵۰۰ هزارنفری، تنها مراکز اندکی برای عرضه وجود دارد که لازم است شرکت فراورده‌های نفتی فکری به حال افزایش آن کند. از طرف دیگر، زائران و مسافران هم متقاضی پرکردن پیک‌نیک هستند و همه حاضر نیستند به دو یا سه مرکزی که وجود دارد، مراجعه کنند.

بیاتی در‌نهایت پیشنهاد می‌کند در برخی مناطق شهر همچون مناطق نزدیک به ییلاقات که متقاضی بیشتری دارد، مراکز استاندارد با رعایت نکات ایمنی برپا شود.
این پیشنهاد اگرچه خوب است، همچنان پاسخی برای سؤال اصلی نیست؛ چه کسی متولی رسیدگی به چنین مواردی است و شکایت‌های مردم تا کی باید بی‌جواب بماند و مراکز غیرمجاز به‌صورت علنی یا درخفا اقدام به پرکردن کپسول‌هایی کنند که نه فضای کافی برایش دارند و نه تخصصی در این کار؟

فصل زمستان، زمان افزایش مصرف گاز شهری است. برهمین مبنا میزان مصرف مشترکان و میزان گازرسانی در شهر مشهد و روستا‌های اطراف را از مسئولان استانی جویا شدیم.

سیدرضا غفاریان، رئیس بهره‌برداری گاز شهرستان‌های شرکت گاز خراسان‌رضوی، در ابتدا به جذب یک‌میلیون و ۲۸۲‌هزار و ۴۴۱‌مشترک شهری و روستایی در مشهد اشاره می‌کند که برای خدمات‌دهی به آن‌ها تاکنون، ۹ هزار و ۲۲۴ کیلومتر شبکه گازرسانی اجرا شده که ۴۳۷۴‌کیلومتر آن، شهری و ۴۸۵۰ کیلومتر شبکه روستایی است. به گفته او شهر‌های رضویه، ملک‌آباد و مشهد در حوزه شهری مشهد مقدس به‌صورت صددرصد به شبکه سراسری گاز کشور متصل هستند.

او در ادامه این مطلب اضافه می‌کند که براساس آخرین آمار‌ها تعداد مشترکان در شهرستان مشهد از تعداد مشترکان ۲۵ شرکت گاز استانی در کشور بیشتر است و می‌گوید: علاوه‌بر‌آن همه‌ساله بالغ‌بر ۲۰‌میلیون زائر به این کلان‌شهر زیارتی سفر می‌کنند و به حجم مصرف اضافه می‌شود. با‌این حال سابقه پایداری و تأمین گاز روز‌های سرد طی سالیان گذشته، مهر تأییدی بر تلاش و کوشش کارکنان صنعت گاز برای خدمت‌رسانی مطلوب بوده‌است.

عملکرد گازرسانی در این سال‌ها نشان می‌دهد که ضریب بهره‌مندی روستایی مشهد ۹۷.۵ درصد است که با تکمیل و بهره‌برداری پروژه‌های در حال اجرا به ۹۹.۹ ارتقا خواهد یافت.
براساس آمار این مقام مسئول، شهرستان مشهد دارای ۳۴۸‌روستای واجد شرایط گازرسانی است که از این تعداد تاکنون ۳۳۰‌روستا گازدار شده‌اند و عملیات اجرایی گازرسانی به ۱۵‌روستای دیگر هم درحال اجراست.

غفاریان دراین‌باره و با تأکید بر مصوبه بند «ق» توضیح می‌دهد: روستا‌های بیش‌از ۲۰‌خانوار با سرانه ۱۲ میلیون تومان واجد شرایط بهره‌مندی از نعمت گاز هستند. مطابق این دستورالعمل ۳۴۸ روستای مشهد واجد شرایط شناخته می‌شوند. تاکنون ۳۳۰ روستای این شهرستان با جمعیتی معادل ۱۲۰ هزار خانوار گازدار شده‌اند و عملیات اجرایی در ۱۵ روستای دیگر هم با جمعیتی بالغ‌بر ۲ هزار و ۹۲۷ خانوار درحال اجراست.

غفاریان روستا‌های اقنج، نیزار، بالندر، عارفی، روغن‌گران، بشکی، احمدآباد، تبادکان، جغری، خور سفلی، خور علیا، خور وسطی، گوجگی بالا، گوش و هندل‌آباد را روستا‌های در‌حال گازرسانی شهرستان مشهد عنوان می‌کند و در جواب اینکه خدمات‌دهی به مناطق شهری و روستایی چه محدودیتی دارد توضیح می‌دهد: اجرای طرح‌های گازرسانی تابعی از رعایت قوانین و مقررات شهری و کشوری است و شرکت گاز هیچ محدودیتی برای ارائه خدمات به مناطق شهری و روستایی واجد شرایط در چارچوب قانون ندارد.

آن‌طور‌که او می‌گوید به شهروندان توصیه شده‌است با اخذ مجوز‌های لازم از دستگاه‌های متولی همچون بنیاد مسکن، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها برای ثبت درخواست توسعه شبکه یا نصب علمک در دفاتر پیشخوان دولت اقدام کنند.

نکته پایانی در گفته‌های غفاریان به شرایط شیوع بیماری کرونا و لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی برمی‌گردد که تأکید می‌کند: باتوجه‌به توصیه‌های بهداشتی کارشناسان درباره شیوع ویروس کرونا و تأکید بر کاهش تردد‌های غیرضروری در مکان‌های عمومی، امکان استفاده و بهره‌مندی از خدمات غیرحضوری شرکت گاز خراسان رضوی از‌طریق مراجعه به درگاه‌های اینترنتی www.egas.ir یا www.nigc-khrz.ir یاتماس با سامانه تلفنی ۱۸۹۴ فراهم است.