بازی شیطانی

خداوند متعال در قرآن شریف، قماربازی را در‌کنار شراب‌خواری و بت‌پرستی، اعمال پلید و شیطانی معرفی می‌فرماید و مؤمنان را از این عوامل شیطانی پرهیز می‌دهد (سوره مائده، آیه‌۹۰) و همین پرهیزدهی خداوند از قمار و نتایج شوم آن، مبنای فقه و قانون برآمده از آن است.

ماده‌۷۹۵ قانون مجازات اسلامی، قماربازی با «هر وسیله‌ای» را ممنوع می‌داند و افرادی را که مرتکب جرم قماربازی می‌شوند، مستحق مجازات به میزان یک تا ۶ ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق می‌داند. همین ماده قانونی تأکید دارد د‌رصورت تجاهر به قماربازی، فرد قمارباز به هر دو مجازات مذکور (هم شلاق و هم حبس) محکوم می‌شود. تجاهر به قماربازی یعنی بی‌پروایی در علنی‌کردن این جرم از‌جمله آنچه در قماربازی‌های خیابانی و تبلیغات اینترنتی قمار اتفاق می‌افتد.

همچنین قانون مجازات اسلامی برای خریدار، حمل‌کننده یا نگهدارنده وسایل مخصوص قمار و قماربازی، هر‌کس که باشد، یک تا سه ماه حبس یا جریمه نقدی در‌نظر گرفته است. طبیعتا قانون برای دایر‌کردن قمارخانه یا دعوت مردم به این مراکز، مجازات‌های سنگین‌تری در‌نظر گرفته است که می‌تواند تا دوسال حبس باشد.
تکلیف وسایل قمار و درآمد‌های ناشی از آن چه می‌شود؟ طبق ماده‌۷۰۹ همه آن‌ها از بین می‌روند یا به‌عنوان جریمه ضبط می‌شوند و همه کسانی که در مراکز ارائه خدمات مرتبط با قماربازی فعالیت می‌کنند یا به دائرکننده این مراکز جرم کمک می‌کنند، معاون جرم محسوب می‌شوند و مجازاتی برابر مجازات مباشر (تأسیس‌کننده مرکز قماربازی) دارند. قانون، تعریف و تعیین مجازات برای مراکز قماربازی را محدود به قمارخانه‌های فیزیکی نکرده است و این مجازات‌ها، راه‌اندازی هر‌گونه محفل قمار و قماربازی به‌صورت فیزیکی یا در محیط مجازی را نیز شامل می‌شود.

درباره اینکه آیا صرف بازی با اسباب و وسایل قمار مشمول تعریف جرم قماربازی می‌شود یا نه، تفاوت‌هایی هم در نظر فق‌های ارجمند و هم حقوق‌دانان گرامی وجود دارد، اما ظاهر مواد قانون مجازات اسلامی نشان می‌دهد که منظور قانون‌گذار از قماربازی مبتنی‌بر قصد و نیت قمار‌کردن است و نه صرفا بازی‌کردن تفریحی با این ادوات (بدون قصد و انجام فعل قمار) و برای تحقق وجه مجرمانه این جرم، وجود هم سوء‌نیت عام و هم سوء‌نیت خاص مؤثر است، یعنی برای اینکه (فارغ از عقاب اخروی امر شوم قمار) قانون‌گذار به تجویز مجازات برای قماربازی بپردازد، لازم است که هم بازی‌کننده بداند که آنچه انجام می‌دهد قمار است و هم ضمن انجام بازی قمار، قصد مشارکت در برد و باخت و تحصیل مال طرف مقابل ازطریق قماربازی را داشته باشد.

باید یادآوری کرد که قمار و قماربازی به هر طریقی که از مصادیق تعریف آن در قانون مجازات اسلامی قرار بگیرند، جرم محسوب می‌شوند و با مجازات روبه‌رو خواهند بود؛ به‌ویژه باتوجه‌به رشد روزافزون پدیده شوم شرط‌بندی و قماربازی در فضای مجازی، علاوه‌بر پیش‌بینی مجازات این‌گونه جرایم در قالب قانون جرایم رایانه‌ای، کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، مصوبه‌ای را اختصاصا برای مقابله جدی با این شکل از قماربازی تصویب کرده است و دادستان محترم کل کشور نیز بخشنامه‌ای مهم را در‌این‌باره به دادستان‌های سراسر کشور ابلاغ کرده‌اند که طی آن، ارتکاب قمار با هر وسیله‌ای، ولو در فضای مجازی و سایت‌های قمار را حرام و جرم دانسته و بر مقابله جدی و قانونی بر این پدیده مجرمانه تأکید کرده‌اند.