وفایینیا| صبح دیروز نشستی با هدف بررسی مسائل و مشکلات شرکتهای دانشبنیان و استارتآپها با حضور امیرحسین قاضیزاده هاشمی نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی و جمعی از فعالان اکوسیستم استارتآپی و دانشبنیان مشهد برگزار شد. در این نشست که اتاق بازرگانی خراسانرضوی میزبان آن بود، قاضیزاده به تبیین نگاه مجلس به توسعه اقتصاد دانشبنیان پرداخت و فعالان استارتآپی هم خلأهای قانونی موجود در حوزه کسبوکارهای دانشبنیان و نوپا را تشریح کردند.
اقتصاد دانشبنیان، جایگزینی برای درآمدهای نفتی
دبیر هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در این نشست با اشاره به پیشتاز بودن خراسانرضوی در زمینه شرکتهای دانشبنیان و فناور گفت: پتانسیل موجود در استان و کشور باید مورد توجه و حمایت قرار گیرد تا به شکوفایی بیشتر برسد. در سال گذشته با توجه به نوسانات زیاد اقتصادی و مشکلات پیش آمده در این زمینه، جلسات زیادی در مجلس با این موضوع برگزار شد. در ابتدای امسال بحثی در هیئت رئیسه مجلس برای ایجاد سیاستهای جدید اقتصادی و ایجاد ابزارهای تازه برای حفاظت از اقتصاد کشور صورت گرفت که در این موضوع شرکتهای دانشبنیان و فناور نقش عمدهای داشتند.
قاضیزاده هاشمی با بیان اینکه رویکرد مجلس به این موضوع استراتژیک است، به 2هدف کلی این سیاستها پرداخت و اظهار کرد: اولین هدف مجلس ایجاد جایگزینی برای نفت به عنوان مهمترین عامل ایجاد ارزش در اقتصاد کشور است. عمده درآمد ارزی کشور از نفت و مشتقات آن بهدست میآید که این موضوع یک تهدید اقتصادی است و برای رفع آن باید درآمدهای ارزی کشور را از سبد متنوعی از موارد مختلف تأمین کنیم. در این زمینه 10حوزه به عنوان جایگزینهای نفت تعیین شدهاند که یکی از مهمترین آنها حوزه اقتصاد دانشبنیان و فناورانه است. تجهیز و کمک به رشد استارتآپهای کشور با توجه به پیشرفته بودن اکوسیستم استارتآپی ما نسبت به کشورهای منطقه، میتواند تا حدود زیادی در توسعه اقتصادی این حوزه تأثیرگذار باشد.
نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی مسئله اشتغال نیروهای کار تحصیلکرده را دومین هدف کلی سیاستهای اقتصادی تازه مجلس نامید و در این زمینه افزود: در کشور نرخ بیکاری تحصیلکردگان دوبرابر بیکاری در میان غیرتحصیلکردگان است. افزایش تعداد شرکتهای دانشبنیان و استارتآپی با توجه به ماهیت این کسبوکارها، میتواند نقش مثبتی در اشتغال تحصیلکردگان ایفا کند. بناست در هفته پایانی مهرماه جلسهای علنی در مجلس برای رسیدگی به این مسائل داشته باشیم و در آن جلسه با جمعبندی موضوعات مختلف، قوانین مورد نیاز را تدوین یا اصلاح کنیم.
استارتآپها، عامل خودکفایی کشور
سیدمهدی مدنیبجستانی، رئیس انجمن شرکتهای دانشبنیان استان خراسانرضوی، با اشاره به توجه مجلس در سالهای اخیر به بحث نوآوری و شرکتهای دانشبنیان گفت: قرار گرفتن فعالیتهای استارتآپی و دانشبنیان در زمره اولویتهای اقتصادی کشور باعث میشود که با توسعه این بخشها، دیگر کسی به فکر تحریم کشور ما نیفتد، زیرا در بخشهای مختلف به خودکفایی میرسیم و تحریم عملا بیمعنا خواهد بود. برای رسیدن به این هدف باید ظرفیتهای ایجاد شده در این حوزه مانند پارکهای علم و فناوری بیشتر از قبل حمایت شود.
مدنی با اشاره به اقدامات خوب معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حمایت از استارتآپها و شرکتهای فناور گفت: با وجود این حمایتها، هنوز سیاستهای این معاونت در حوزه اجرا خیلی مورد توجه وزارتخانهها و سازمانهای دیگر دولتی قرار نمیگیرد. راهحل این است که این معاونت موقعیتی بالادستی برای این سازمانها پیدا کند تا سیاستها و برنامهریزیهای آن بیشتر از قبل در حوزههای اجرایی مؤثر واقع شود.
مشکلات قانونی پیش روی کسبوکارهای نوپا
رضا قنبری، رئیس پارک علم و فناوری خراسان با اشاره به مشخص نبودن قوانین کشور در حمایت از استارتآپها گفت: در پارکهای علم و فناوری در حمایت از استارتآپها با مشکلات قانونی روبهرو هستیم. نگاه سازمانهایی مانند دیوان محاسبات به مقوله پژوهش، پایاننامه محور و مناسب دانشگاهها تدوین شده است و برای فعالیتهای پارکهای علم و فناوری مناسب نیست. همین مسئله تا حدودی دست پارکها را در حمایت از شرکتهای فناور بسته است.
قنبری چندگانگی در متولیان را مشکل بعدی اکوسیستم استارتآپی عنوان کرد و افزود: براساس قوانین موجود، پارکهای علم و فناوری همزمان زیر نظر وزارت علوم و معاونت علمی رئیس جمهور هستند. به تازگی هم دستورالعملهایی برای قرارگرفتن استارتآپها زیر نظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد شده است. تعدد متولیان در این حوزه به موازیکاری و سیاستهای ناهماهنگ منجر شده است.
تمرکززدایی حمایتها از تهران
غلامرضا عباسزاده، رئیس مرکز نوآوری شهری هم در این نشست به وجود 3مرکز نوآوری در مشهد اشاره کرد و گفت: مراکز نوآوری از بخشهای تأثیرگذار در توسعه اکوسیستم استارتآپی و نوآور به حساب میآیند، اما متأسفانه هنوز از نظر قانونی با خلأهایی برای تشکیل اساسنامه این مراکز روبهرو هستیم. در کنار این موضوع، مراکز نوآوری و شتابدهندهها و استارتآپهای حاضر در آنها نیازمند حمایتهایی در زمینه بیمه و مالیات هستند.
تمرکز حمایتهای دولتی در تهران از دیگر انتقادات عباسزاده بود و در این زمینه اظهار کرد: متأسفانه بخش زیادی از سرمایه و حمایتهای موجود در تهران تجمیع شده است. در صورتی که با توجه به پتانسیلهای موجود در دیگر نقاط کشور از جمله مشهد، توزیع مناسب حمایتها میتواند در شکوفایی اکوسیستم استارتآپی کشور نقش چشمگیری داشته باشد.
استارتآپها جاسوس نیستند
محمد نجاتیان، مدیر شتابدهنده ایده با اشاره به اینکه در حوزه فناوریهای استارتآپی با تحریمهای زیادی روبهرو نیستیم گفت: با این وجود نه تنها از این حوزه استفاده نمیکنیم، بلکه موانعی هم در راه آنها میتراشیم. در بخش خصوصی نیاز به حمایتهای مالی خاصی نداریم، چون این نوع حمایتها باعث رشد غیرواقعی کسبوکارها میشوند و به محض کمشدن میزان حمایتها، کسبوکار به مشکل خواهد خورد، ولی نیازمند وجود قوانین مشخص هستیم که بتوانیم در چارچوب آنها فعالیت کنیم.
نجاتیان با بیان اینکه توسعه اکوسیستم استارتآپی یکی از بهترین راهکارها برای ایجاد ثروت و نگهداشتن نخبگان در داخل کشور است گفت: ما در شتابدهندهمان بهدنبال صادرات استارتآپی به کشورهای دیگر هستیم و از طرف آنها با هیچ تحریمی روبهرو نیستیم، اما برای این موضوع 3ماه با معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه مکاتبه کردیم و هیچ جوابی نگرفتیم. یا زمانی که میخواستیم سرمایههای جهانی را برای حمایت از استارتآپها به ایران بیاوریم، به مشکلات مختلفی برخورد کردیم. با برنامههای تلویزیونی روبهرو شدیم که اعلام میکردند استارتآپها جاسوس هستند. ما در مقابل این مشکلات داخلی قرار
داریم.
در بخش خصوصی سرمایهگذار بسیار با شک و احتیاط وارد میشود. اینکه هر روز یک شخص یا نهاد بدون علم و فهم کافی در حوزه های استارتآپی شروع به صحبت و زدن اتهام جاسوسی به ما بکند، باعث میشود که سرمایهگذاران از ورود به حوزه استارتآپی گریزان شوند. اکوسیستم استارتآپی نیازمند بودجههای دولتی نیست، تنها نیاز ما ایجاد قوانین و چارچوب مشخص برای فعالیت است.