پلمب نانوایی متخلف در مشهد | آغاز دور جدید نظارت‌ها بر واحد‌های صنفی (۲۷ شهریور ۱۴۰۴) حواشی چای دبش ادامه دارد | دریافت ۱۴۳ وام فقط از یک بانک دولتی (۲۷ شهریور ۱۴۰۴) گزارش جدید از بحران قطعه‌سازی | بدهی ۱۱ میلیاردی سایپا روی میز ۵ سال بررسی طرح ساماندهی کارکنان دولت در مجلس | ۳ بار رفت و برگشت یک طرح بین مجلس و شورای نگهبان در ۲ سال جولان لوازم جانبی تقلبی موبایل در بازار | تفاوت بین نمونه اصلی و تقلبی برای خریدار تقریبا غیرممکن است کاهش چراغ‌خاموش ارائه تسهیلات بانک‌ها در خراسان رضوی قیمت طلا در معاملات روز پنجشنبه بازار جهانی، (۲۷ شهریور ۱۴۰۴) اعلام شد مزایده ۶ هزار میلیاردی کالای تملیکی با عرضه خودروی داخلی و خارجی تا چه زمانی ادامه دارد؟ گرانی لبنیات ادامه دارد پیش‌بینی قیمت دلار برای پنجشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۴ قیمت هر کیلو شمش طلا در بورس کالا بعد از یک ماه به ۱۱.۷ میلیارد تومان افزایش یافت (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) پیش‌‌بینی قیمت طلا و سکه پنجشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۴ نمایشگاه مشهد، آوردگاه ارتباط بی‌واسطه تولیدکننده و خریدار | بیست‌وچهارمین نمایشگاه عرضه مستقیم کالا آغازبه‌کار کرد نظام بانکی چطور ترمزِ جهش تولید مسکن را کشید؟ قانون مالیات بر خانه‌های خالی به بازار مسکن کمک نکرد مدیرکل امور مالیاتی خراسان رضوی: تایید فرم تبصره ۱۰۰ و پرداخت مالیات با پیام‌رسان‌های داخلی ممکن شد قیمت امروز خودرو‌های خارجی و مونتاژی (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) | تغییر محسوس قیمت‌ها وزیر جهاد کشاورزی: قیمت گوشت قرمز در اختیار ما نیست و مربوط به بازار است قیمت امروز خودرو‌های داخلی (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) | ثبات قیمت‌ها افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت میوه از باغ تا دست مشتری قیمت بلیت هواپیما اوج گرفت (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) افشای راز ۲۰ میلیارد دلاری که در سال گذشته به اقتصاد برنگشت جلسه شورای عالی کار باید فوراً تشکیل شود تا قدرت خرید کارگران جبران شود اتحادیه طلا درباره سکه‌های پارسیان جعلی در بازار هشدار داد سخنگوی صنف جایگاهداران: راهی جز واردات برای تأمین بنزین سوپر وجود ندارد کوچک‌تر‌های بورس به‌ پا خاستند | ازدست‌رفتن حمایت ۲.۶ میلیون واحدی (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) شرط سامانه جامع تجارت برای سرمایه‌گذاران خارجی: به ازای وارد کردن هر خودرو، در ایران ۳۰۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری کنید ۹۷ درصد از کارگاه‌های کارگری امن نیستند سکه‌های پارسیان گران شدند (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) + جدول قیمت
سرخط خبرها

ساختار شغلی معیوب

  • کد خبر: ۵۵۶۹۹
  • ۲۴ دی ۱۳۹۹ - ۱۲:۰۹
ساختار شغلی معیوب
عباس عبدی - رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران
به‌تازگی گزارشی دیدم که از وجود گرایش ایرانیان به فروشندگی و رانندگی اظهار تعجب کرده بود. براساس این گزارش، ایران ۳ برابر میانگین جهانی مغازه دارد یا گفته شده است که به‌نسبت ۱۲ برابر نیویورک، در تهران راننده مسافرکش داریم. اهمیت این خبر در چیست؟ این تفاوت از چیست؟ کار‌های فروشندگی و مسافرکشی پرزحمت هستند؛ پس چرا این همه علاقه به آن‌ها وجود دارد؟ ریشه این مشکل در ساختار اقتصادی است. فارغ از دقت آمار‌های گفته‌شده، تفاوت مهمی میان رانندگان و فروشندگان ایرانی با نیویورکی وجود دارد؛ بیشتر آنان در ایران کارکن مستقل هستند، درحالی‌که در آنجا بیشتر حقوق‌بگیرند. این تفاوت مهم است.

در سرشماری‌ها، یکی از متغیر‌هایی که درباره شغل افراد مطرح می‌شود، «وضعیت شغلی» آن‌هاست. منظور از وضعیت شغلی، نوع رابطه شغلی با کار است. یک گروه کارفرما هستند، یعنی مالک سرمایه و ابزار تولید هستند، دستمزد نمی‌گیرند، بلکه سود می‌برند و چند نفر نیز در استخدام دارند که به این افراد مزد می‌دهند. مثل کسی که مالک یک شرکت یا کارگاه است.
 
گروه دوم حقوق‌بگیران هستند که برای کارفرمایان کار می‌کنند و به‌ازای کار مزد می‌گیرند. این‌ها یا در بخش‌خصوصی هستند مثل کارگر یک کارخانه و کارمند یک شرکت یا در استخدام دولت و بخش‌عمومی هستند. در هر حال این‌ها از امکانات خاصی برخوردارند؛ مثل بیمه، مرخصی، بازنشستگی و... و در ساعات معینی کار می‌کنند. گروه بعدی کارکنان فامیلی هستند؛ مثل بسیاری از خانم‌ها که بافندگی می‌کنند یا فرزندانی که برای پدر خود کار می‌کنند و دستمزد تعریف‌شده‌ای نمی‌گیرند. گروه بعدی کارکنان مستقل هستند که خود به‌تن‌هایی صاحب‌کار خود هستند و دستمزدی نمی‌گیرند و دستمزدی هم نمی‌پردازند، بلکه درآمد شخصی دارند.

به‌میزانی که جامعه توسعه می‌یابد، از نسبت مشاغل کارکن فامیلی و کارکن مستقل کم می‌شود، اما در ایران میزان این دو وضعیت شغلی به‌دلایلی زیاد است. مهم‌تر از همه، نبود سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای بخش‌های گوناگون اقتصادی است. در حقیقت باید به‌سمتی رفت که بیشتر شاغلان، رابطه شغلی خود را در قالب کارفرما یا دولت با حقوق‌بگیر تعریف کنند.
 
این وضعیت برای ثبات اجتماعی و بهره‌مندی از تأمین‌اجتماعی و آرامش‌فکری بسیار مهم و ضروری است. وقتی ساختار اقتصادی به‌گونه‌ای می‌شود که شغل‌های حقوق‌بگیری در دسترس نباشد، هرکس به‌دنبال راه‌اندازی کسب‌وکار فردی خواهد رفت که به صورت معمول، کم‌بازده نیز هستند. رانندگی و مسافرکشی یا دست‌فروشی و مشاغلی از این دست، راحت‌ترین انتخاب هستند. به‌علاوه اگر سطح دستمزد‌ها کافی نباشد، افراد برای تأمین درآمد اضافی به این نوع فعالیت‌ها به‌عنوان شغل دوم رو می‌آورند.

یکی از علل مهم افزایش جرم‌وجنایت، همین نوع ساختار شغلی است، زیرا نظارت اجتماعی در این وضعیت شغلی به‌نسبت کم است. هزینه انجام کار‌های خلاف برای یک کارمند دولت یا یک فرد حقوق‌بگیر در بخش‌خصوصی به‌نسبت بیشتر از کارکن مستقلی است که مجازات برای وضعیت شغلی او تأثیر تعیین‌کننده‌ای ندارد. اگر کسی که کارکن مستقل است به زندان برود و محکوم شود، پس از آزادی می‌تواند به‌راحتی همان کار را ادامه دهد، اما یک کارمند دولت یا فرد مستخدم در یک شرکت به‌راحتی نمی‌تواند به‌کار خود برگردد؛ بنابراین هزینه ارتکاب جرم و خلاف برای حقوق‌بگیران بیشتر می‌شود و از ارتکاب آن پرهیز می‌کنند.
 
اگر صفحات حوادث را بخوانیم، متوجه آثار رفتاری این تفاوت در وضعیت شغلی خواهیم شد. این یکی از مهم‌ترین معضلات ساختاری اشتغال در ایران است. اکنون بیش از ۴۵ درصد شاغلان کشور در وضعیت کارکن مستقل و کارکن فامیلی هستند. سیاست‌های اشتغالی و توسعه اقتصادی باید به‌گونه‌ای باشد که سهم حقوق‌بگیران را هرچه بیشتر کند. متأسفانه هر روز بیش از گذشته در این مسیر نادرست حرکت کرده‌ایم.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->