به گزارش شهرآرانیوز، کبد یکی از ارگانهای حیاتی بدن انسان است که پالایش همه مواد غذایی خورده شده را بر عهده میگیرد. کبد چرب یک بیماری پیشرونده و مزمن است که باید درمان و کنترل آن را جدی بگیریم. سبک زندگی سالم و اعتدال و میانه روی در رژیم غذایی بهترین راه برای حفظ سلامت کبد است.
کبد چرب چیست؟
بدن در بسیاری از مناطق چربی را به عنوان انرژی و عایق بدن ذخیره میکند. کبد تا حدودی از چربی تشکیل شده است، اما اگر مقدار چربی در کبد خیلی زیاد باشد، ممکن است نشانهای از بیماری کبد چرب باشد. به جمع شدن چربی در کبد اصطلاحاً کبد چرب میگویند. در حالت طبیعی چربی در کبد وجود دارد، اما اگر این میزان از چربی بیش از ۵ یا ۱۰ درصد وزن کل کبد شود، فرد مستعد ابتلا به بیماری کبد چرب میشود.
کبد چرب یک بیماری درمان پذیر است، ولی بعضی اوقات میتواند اثرات و عوارض خطرناکی داشته باشد. کبد چرب معمولاً نشانه و علامتی نداشته و باعـث آسیبی همیشگی و برگشت پذیر نمیشود.
دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد: بیماری کبد چرب الکلی و بیماری کبد چرب غیرالکلی. همچنین ممکن است به دلیل بارداری بیماری کبد چرب در زنان رخ دهد. بیماری کبد چرب به کبد آسیب میرساند، این بیماری امکان دارد نتیجه بسیاری از بیماریها و یا رژیمهای بد تغذیهای در بدن ایجاد شود.
انباشته شدن چربی در سلولهای کبدی میتواند به التهاب این سلولها منجر شود. مصرفی برخی داروها، چاقی و یا اضافه وزن، کم تحرکی و مصرف مشروبات الکلی منجر به بروز کبد چرب میشوند. هنگامی که کبد قادر به انجام وظایف خود (در اثر بیماری کبد چرب) به طور مؤثر نباشد، فرد را در معرض خطر و مشکلات دیگر در سراسر بدن قرار میدهد. درمان اولیه برای بیماری کبد چرب مربوط به تغییر در رژیم غذایی و ورزش است، اگرچه ممکن است بعضی از افراد برای درمان بیشتر به پزشک متخصص گوارش و کبد مراجعه کنند.
رژیم غذایی درمان کبد چرب
یکی از راههای اصلی درمان بیماری کبد چرب، صرف نظر از نوع آن، با رژیم غذایی است. همانطور که از نام آن پیداست، بیماری کبد چرب به این معنی است که شما در کبد بیش از حد چربی دارید. در بدن سالم، کبد به حذف سموم کمک میکند و پروتئین گوارشی صفرا را تولید میکند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب میرساند و از کارکردن طبیعی آن جلوگیری میکند. به طور کلی، رژیم غذایی درمان کبد چرب شامل موارد زیر است:
مقدار زیادی میوه و سبزیجات
گیاهان دارای فیبر زیاد مانند حبوبات و دانههای کامل
میزان حداقلی قند، نمک، چربی ترانس، کربوهیدراتهای تصفیه شده و چربی اشباع شده
فاقد الکل
رژیم غذایی کم چرب و کم کالری میتواند به کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. در حالت ایده آل، اگر شما اضافه وزن دارید، باید حداقل ۱۰ درصد وزن بدن خود را از دست بدهید.
غذاهای مجاز در رژیم غذایی درمان کبد چرب
رژیم غذایی درمان کبد چرب شامل انواع مختلفی از غذاها میشود. کاهش کالری و خوردن فیبر زیاد و غذاهای طبیعی یک نقطه شروع خوب برای آغاز درمان کبد چرب است. خوردن غذاهای حاوی کربوهیدراتهای پیچیده، فیبر و پروتئین میتواند به بدن کمک کند تا انرژی کامل داشته باشد. غذاهایی که التهاب را کاهش میدهند یا به بدن در کاهش التهاب کمک میکنند نیز اهمیت دارند.
بعضی از مردم به دنبال برنامه رژیم خاصی مانند رژیم غذایی گیاهی یا رژیم مدیترانهای میروند. متخصص تغذیه اغلب میتواند به فرد کمک کند یک برنامه رژیم غذایی درمان کبد چرب مناسب برای سلیقهها، علائم و وضعیت سلامتی خود داشته باشید.
علاوه بر دستورالعملهای اساسی و رژیمهای غذایی خاص، غذاهای خاصی نیز وجود دارد که ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبدی چرب مفید باشد، شما میتوانید با گنجاندن آنها در سبد غذایی خود، از رژیم غذایی درمان کبد چرب پیروی کنید. از غذاها و گیاهان موجود در رژیم غذایی کبد چرب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سیرسیر یکی از مهمترین رژیمهای غذایی درمانی کبد چرب است و ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد. مطالعات پزشکی نشان داده که مکملهای پودر سیر به کاهش وزن و چربی بدن افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک میکند.
کلم بروکلیخوردن انواع سبزیجات مختلف برای بیماری کبد چرب مفید است، اما بروکلی یکی از سبزیجات است که فرد باید در مورد گنجاندن آن در رژیم غذایی به آن فکر کند. مصرف طولانی مدت کلم بروکلی باعث جلوگیری از افزایش چربی در کبد میشود.
چای سبزاستفاده از چای سبز برای اهداف دارویی روشی است که از هزاران سال پیش تاکنون ادامه دارد چای سبز به کاهش میزان چربی بدن و چربی خون کمک میکند. سطوح آنتیاکسیدانی در چای سبز نیز ممکن است برای کاهش التهاب بدن و کبد مفید باشد.
بادام زمینی
کبد چرب در مراحل آخر بیماری، درمان کامل ندارد و تنها میتوان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. مصرف چربی اشباع عملکرد کبد را با مشکل مواجه میکند. از طرفی ارگانهای داخلی بدن نیاز به چربیهای خوب و غیر اشباع دارند تا بتوانند املاح و ویتامینهای لازم را دریافت و جذب کنند.
بادام زمینی حاوی مقادیر بالای چربیهای غیر اشباع و مفید برای سلامتی بدن است که هیچ آسیبی به کبد و ارگانهای حیاتی بدن نمیرساند. تاثیر بادام زمینی در کاهش وزن شگفت انگیز است. بیماران با یک رژیم لاغری حاوی بادام زمینی و کم کردن میزان چربی مضر بدن میتوانند فشار به کبد را کم کرده و روند درمان را تسهیل کنند.
گردو
گرود غنی از امگا ۳ است و گنجاندن آن در رژیم غذایی درمان کبد چرب لازم و ضروری است. مطالعات نشان میدهد که خوردن گردو پیشرفتهای عملکرد کبدی را در افراد مبتلا به بیماری کبدی چرب غیر الکلی بهبود میبخشد.
اسیدهای چرب امگا ۳
بررسیهای انجام شده نشان میدهد که اسیدهای چرب امگا ۳ در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب، افزایش چربیهای کبدی و میزان کلسترول HDL را بهبود میبخشد. خوردن غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است به کاهش چربی کبد کمک کند. این غذاها شامل ماهی قزل آلا، ساردین، گردو و تخم کتان میشوند که شما میتوانید آنها را در رژیم غذایی درمان کبد چرب خود بگنجانید.
آووکادو
آووکادو غنی از چربیهای سالم است، اما حاوی مواد مغذی ضدالتهابی و فیبر محلول است که میتواند به کاهش قند خون و استرس اکسیداتیو در بدن کمک کند.
پروتئین سویا یا پروتئین وی (آب پنیر)
بعضی از پروتئینها میتوانند بدن را در مقابل بیماری کبد چرب محافظت کنند. به نظر میرسد پروتئین سویا و آب پنیر برای کمک به توازن اثرات مصرف کربوهیدرات ساده و کاهش میزان قند خون مفید باشند. مصرف این پروتئینها همچنین به بدن کمک میکند که توده عضلانی را حفظ کند و وزن کلی را کاهش دهد.
قهوه
نوشیدن قهوه یک مراسم صبحگاهی برای بسیاری از مردم است، اما ممکن است مصرف قهوه بیشتر از آن چیزی باشد که به نظر میرسد. قهوه حاوی اسید کلروژنیک است که یک ترکیب قوی و دارای خواص آنتیاکسیدان و ضدالتهابی است. همچنین قهوه باعث کاهش کلسترول و فشار خون میشود.
به نظر میرسد قهوه به محافظت از بدن در برابر بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک میکند. اضافه کردن قهوه به رژیم غذایی، ممکن است علاوه بر رژیم غذایی درمان کبد چرب برای افراد بیمار، برای سایر افراد نیز عالی و پیشگیرانه باشد.
غذاهای ممنوعه در رژیم غذایی درمان کبد چرب
اضافه کردن غذاهای سالم به رژیم غذایی درمان کبد چرب، یکی از راههای مدیریت بیماری کبد چرب است. با این حال، برای افرادی که مبتلا به بیماری کبد چرب هستند و غذاهای خاصی را مصرف میکنند، محدود کردن مصرف برخی از غذاها اهمیت زیادی دارد.
شکر و قند
قند و شکر میتواند به افزایش قند خون و افزایش چربی در کبد کمک کند. در رژیم غذایی درمان کبد چرب باید از مصرف قند و شکر در غذاها و محصولات فرآوری شده اجتناب کرد. قندهای اضافه شده در غذاهای بسته بندی، محصولات پخته شده و حتی قهوه و چای خریداری شده وجود دارند. اجتناب از قندهای دیگر، از جمله فروکتوز و شربت ذرت، همچنین میتواند به کمترین مقدار چربی در کبد کمک کند.
الکل
الکل یک عامل خطر مهم برای افرادی است که بیماری کبدی چرب دارند. الکل بر کبد تأثیر میگذارد و باعث بیماری کبد چرب الکلی و سایر بیماریهای کبدی مانند سیروز کبدی میشود. فرد مبتلا به بیماری کبد چرب باید الکل را از رژیم غذایی خود حذف کند.
دانههای تصفیه شده
دانههای پردازش شده و تصفیه شده در نان سفید، ماکارونی و برنج سفید وجود دارد. این دانههای بسیار پردازش شدهاند فیبر خود را از دست دادهاند که میتواند قند خون را به سرعت افزایش دهند.
غذاهای سرخ شده یا شور
غذاهای سرخ شده یا شور ممکن است کالری بدن را افزایش داده و خطر افزایش وزن را در پی داشته باشند. اضافه کردن ادویهجات اضافی و گیاهان به وعده غذایی یک راه عالی برای ساخت غذاهای طعم دهنده بدون نمک است.
گوشت
گوشت قرمز، حاوی چربیهای اشباع بالا است که باید افرادی بیماری کبد چرب دارند، سعی کنند از آن اجتناب کنند. گوشت سفید، ماهی، مرغ جایگزین خوبی برای گوشت قرمز است، اما گوشت ماهی ممکن است بهترین انتخاب باشد.
تغییر سبک زندگی برای درمان کبد چرب
ورزش منظم برای کسانی که بیماری کبد چرب دارند، مهم است، زیرا علائم بیماری را کاهش میدهد. ورزش منظم برای همه مهم است، اما برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفیدتر است. از دست دادن وزن بیش از حد و حفظ شکل بدن با ورزش ممکن است به کاهش علائم بیماری کبد چرب کمک کند.
حتی ۳۰ دقیقه تمرین متوسط ۳ تا ۵ بار در هفته میتواند به فرد کمک کند که احساس راحتی بیشتر و علائم بیماری کمتری داشته باشد. ورزش، همراه با رژیم غذایی درمان کبد چرب، میتواند به شما در کاهش وزن اضافی و کنترل بیماری کبد چرب کمک کند. میزان چربی اشباع شده و قندتان را برای کنترل سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون خود کنترل کنید.
اگر رژیم غذایی و ورزش برای کاهش کلسترول شما کافی نیست، از پزشک خود در مورد مصرف دارو مشورت بگیرید. دیابت و بیماری کبد چرب اغلب با یکدیگر همراه میشوند. رژیم غذایی و ورزش میتواند به شما در کنترل هر دو شرایط کمک کند. اگر قند خون شما هنوز هم بالا باشد، پزشک شما میتواند دارو را برای کاهش آن تجویز کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر رژیم غذایی و ورزش به اندازه کافی برای کنترل علائم بیماری کبد چرب مفید نباشند، ممکن است زمان آن باشد که به دیدن یک پزشک متخصص بروید. پزشک میتواند یک تجزیه و تحلیل کامل از شرایط شما و سطح بیماری بکنید و دارو برای کنترل بیماری تجویز کند یا فرد را به یک متخصص تغذیه راهنمایی کند تا بتواند یک برنامه رژیم غذایی درمان کبد چرب را برای او تدوین کند. شما میتوانید برای بررسی شرایط و سطح بیماری کبد چرب به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.
منبع: مجلهاینترنتیدکتر