مصدومیت شدید دو نوجوان مشهدی در انفجار چهارشنبه سوری (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) جمعیت ایران از مرز ۸۶ میلیون نفر گذشت اجرای حکم قصاص قاتل متخصص قلب در ملأعام کشف ۲ تن مواد مخدر در خراسان‌شمالی یارانه ۳ دهک اول واریز شد (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) تصادف در مسیر کورین به سرجنگل زاهدان با ۱۱ کشته و مصدوم (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) ۵ فوتی و ۲۲۰ مصدوم حوادث چهارشنبه سوری در سراسر کشور (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری از ۲۵۲ هزار میلیارد تومان گذشت زمان واریز حقوق اسفند ۱۴۰۳ بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی اعلام شد جزئیات اعمال محدودیت ترافیکی از ۲۲ تا ۲۵ اسفند ۱۴۰۳ در جاده‌های کشور حل مشکل پایگاه‌های بهداشت استیجاری با همراهی سازمان‌ها پیش‌بینی جذب ۲۵ هزار حامی برای کمیته امداد امام‌خمینی‌(ره) در آستانه نوروز ۱۴۰۴ نرخ دیه سال ۱۴۰۴ اعلام شد خطر فیزیوتراپیست‌نما‌ها در خانه؛ هشدار برای بیماران سرپیچی ایرلاین‌ها از ممنوعیت توزیع مواد غذایی ناسالم مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی: در ایام نوروز ۱۴۰۴، به طور میانگین روزانه ۸۴ رام قطار رفت و برگشت خواهیم داشت جزئیات ضرب و شتم دانش آموز مشهدی | معاون مدرسه عزل شد + عکس و فیلم آغاز طرح اسکان نوروزی فرهنگیان در مدارس مشهد از ۲۸ اسفند آغاز ثبت‌نام نوبت دوم آزمون سراسری ۱۴۰۴ با اعلام شرایط جدید شناسایی ۱۱۲۶ مورد ابتلا به تب دنگی در کشور (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد: برای تأمین آب مشهد در تابستان ۱۴۰۴، کماکان فرض بر شرایط بدبینانه است ششمین عمل پیوند قلب مصنوعی باموفقیت در بیمارستان امام‌رضا(ع) مشهد انجام شد (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) اهدای عضو بیمار مرگ مغزی در مشهد به چهار بیمار زندگی دوباره بخشید  (۲۲ اسفند ۱۴۰۳) دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور: بازماندگی از تحصیل، نشانه‌ای از بی‌عدالتی اجتماعی است سرقت موبایل همراهان بیماران | شگرد کثیف یک سارق بد سابقه توضیحات معاون وزارت آموزش‌وپرورش درباره واریز حقوق ۱۴۰۳ فرهنگیان ایستگاه ژئوفیزیک هواشناسی تهران قربانی ساخت‌وسازهای مشکوک | هواشناسی هشدار داد پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (چهارشنبه، ۲۲ اسفند ۱۴۰۳) | خروج سامانه بارشی و آغاز روند افزایش دما از فردا تشکیل پرونده برای ناظم متخلف در آذربایجان شرقی به دلیل تنبیه بدنی دانش‌آموز احکام رتبه‌بندی فرهنگیان بازنشسته سال ۱۴۰۰ صادر شد خرید جوجه‌های رنگی؛ یک انتخاب خطرناک برای سلامت کودکان
سرخط خبرها

از سندویچ انگلیسی تا لقمه قاضی!

  • کد خبر: ۵۹۱۰۷
  • ۲۴ بهمن ۱۴۰۰ - ۱۱:۴۳
از سندویچ انگلیسی تا لقمه قاضی!
ساندویچ یا سندویچ نام محلی است در انگلستان. شکل اصلی ساندویچ را بر برش‌های چهارگوش نان سفید قالبی درست می‌کرده‌اند و هنوز هم در اروپا و آمریکا این نوع ساندویچ مرسوم است.
ایمان فروزان نیا|شهرآرانیوز؛ از اروپا تا ایران ساندویچ راحت‌ترین فرم از غذاست که می‌توان آن را وقت سرشلوغی خورد یا به‌راحتی به محل کار و گردش برد تا علاج گرسنگی شود. داستان ساندویچ هم مانند خودش جذاب و ارزشمند است و شنیدنش ارادت آدم را به این غذا بیشتر از قبل می‌کند.
 
ساندویچ یا سندویچ نام محلی است در انگلستان. چنان‌که معروف است، یکی از اشراف این محل، به‌نام لرد سندویچ، به‌قدری در قماربازی افراط می‌کرده که حاضر نمی‌شده است برای خوردن شام و ناهار از پشت میز قمار بلند شود. آشپز لرد ناچار غذای او را هرچه بود، درمیان ۲ برش نان در بشقاب سر میز می‌برده است تا او در ضمن بازی میل کند. از آن به بعد این نوع غذا را ساندویچ نامیده‌اند. این به‌ظاهر نیک‌ترین نامی است که از یک قمارباز در تاریخ برجا مانده است.
 
شکل اصلی ساندویچ را بر برش‌های چهارگوش نان سفید قالبی درست می‌کرده‌اند و هنوز هم در اروپا و آمریکا این نوع ساندویچ مرسوم است و ساندویچ بین نانی که ما به آن ساندویچی می‌گوییم، در اروپا ساندویچ به حساب نمی‌آید.
 
جالب اینجاست که برخی مردم غرب دنیا خیلی هم روی این موضوع حساس هستند و سال‌های گذشته در روز جهانی ساندویچ پویشی راه انداخته بودند که هات‌داگ ساندویچ نیست و نباید در این روز به آن پرداخت، چون بین ۲ تکه نان قرار نمی‌گیرد و در حقیقت روی یک نان که از وسط کمی شکافته است قرار می‌گیرد. خلاصه اینکه ساندویچ چنین طرف‌داران متعصبی هم دارد.
 
همان‌طور که می‌دانید، در ایران این شکل کمی تغییر کرده است. خیلی قبل‌تر ساندویچ همان بین نان لواش پیچیده می‌شده است، مثل همان نان و پنیری که مادرانمان به‌عنوان چاشت به ما می‌دادند. بعدتر، تا همین چند سال پیش، ساندویچ را با نان خوش‌عطری به‌نام «نان بولکی» درست می‌کردند، که به‌ظاهر مهاجران روسی و ارمنی از سرزمین‌های خودشان آورده بودند.
 
مواد میان ساندویچ معمولا عبارت بود از: کمی کره یا سس مایونز، کالباس یا سوسیس یا مرغ پخته، ورقه خیارشور، ورقه گوجه‌فرنگی، پیاز و جعفری ساطوری و اندکی خردل و نمک و فلفل. به‌تازگی نان بولکی جای خود را به نان فرانسوی باگت داده و مواد ساندویچ هم روزبه‌روز به‌سمت پروپیمان‌ترشدن و حجیم‌شدن می‌رود و حالا انواع ساندیچ با اسم‌هایی مثل بمب و هیولا و غول مد شده است.
 
از اروپا فاصله بگیریم و بیاییم به شرق دنیا؛ «بزم‌آورد، زماورد، نواله، نرگس‌خوان، نرجس‌المائده و لقمه قاضی». در فرهنگ لغات اگر دنبال معادل فارسی برای کلمه ساندویچ باشید، با کلماتی هم‌معنی رو‌به‌رو خواهید شد که امروز استفاده نمی‌شوند، ولی اگر پی‌شان را بگیرید، می‌فهمید که معنی غذای حاضری یا ساندویچ امروزی را دارند و این‌طور می‌شود فهمید که در ایران باستان ساندویچ غذایی رایج بوده است منتها به سبک‌وسیاقی متفاوت از اروپا. البته منظور این نیست که ساندویچ اروپایی ریشه ایرانی دارد، مثل پیتزا و برخی غذای دیگر که در همین صفحه درباره‌شان گفته شده است، بدون شک ساندویچ به‌صورتی که ما امروز درست می‌کنیم، سوغات فرنگ است، ولی این غذا در تاریخ و فرهنگ خود ما هم سابقه کهن دارد و نشانه‌های مهمی از آن به چشم می‌خورد.
 
به‌عنوان مثال ابوعثمان عمروبن‌بحر، مشهور به جاخظ بصری، نویسنده عرب قرن سوم هجری، در کتاب اخلاق‌الملوک، که از روی یک کتاب ایرانی به زبان پهلوی به‌نام آیین نامک نوشته شده است، درباره آداب سفره پادشاهان ایران پیش از اسلام می‌گوید. او در این کتاب این‌طور نوشته است: «در هنگام پیش‌آمدن حوادث سخت، مانند جنگ و امثال آن، خوان‌گستری در دربار موقوف می‌شد و بر خوان شاهنشاه جز نان و نمک و سرکه و سبزی چیزی نمی‌نهادند و خوالیگر در طبقی بزم‌آورد (خوراکی مرکب از گوشت یا تخم‌مرغ پخته که بین نان می‌پیچیدند) می‌آورد.» خود کلمه بزم‌آورد هم که سپس به زبان عربی رفته، به‌صورت «زماورد» درآمده است و نشان می‌دهد که در ایران، گذشته از زمان جنگ، دادن این غذا در مجلس بزم یا میهمانی هم رسم بوده است.
 
اما از آنجا که نان در میان مردم ایران و در خاورمیانه به‌طورکلی، همیشه به‌صورت ورقه‌ای از خمیر برشته بوده است که می‌توان آن را پیچید، به‌طبع شکل بزم‌آورد هم با ساندویچ امروزی تفاوت داشته است، به این معنی که موادغذایی به‌جای آنکه در میان ۲ برش نان گذاشته شود، به‌صورت یک لقمه بزرگ بین یک ورقه نان پیچیده می‌شده است. نام دیگری که برای بزم‌آورد یا همان ساندویچ در فرهنگ لغت دیده می‌شود، «لقمه قاضی» یا «لقمه خلیفه» است.
 
نجف دریابندری در کتاب آشپزی‌اش به این اسم اشاره کرده و در توجیه این تسمیه چنین نوشته است: «گفته‌اند که برای قاضی شهر، که باید تمام روز را صرف رسیدگی به دعاوی مردم می‌کرده و فرصت سر سفره نشستن نداشته است، هنگام ناهار از اندرون خانه‌اش غذایش را به‌صورتی می‌آوردند که او بتواند در دست بگیرد و در ضمن کار بخورد. اگرچه دیگران هم به‌هنگام ضرورت از آن کار تقلید می‌کرده‌اند، نام این شکل غذا به‌نام قاضی به ثبت رسیده است.
 
از طرف دیگر، بعضی هم معتقدند که اسم این غذا «لقمه غازی» بوده است، زیرا غازی به‌معنای سرباز جنگی یا به‌اصطلاح امروز رزمنده است و به‌این‌ترتیب لقمه غازی غذایی است که سربازان با خود برمی‌داشته‌اند یا در میدان جنگ میان آن‌ها تقسیم می‌شده است.»
 
این توضیح با آنچه حافظ بصری درباره رسم زمان جنگ در دربار پادشاهان ایران باستان نوشته است جور درمی‌آید و نشان از قدمت ساندویچ در ایران‌زمین دارد، البته این به آن معنی نیست که «بزم‌آورد»، «لقمه قاضی» یا «لقمه غازی» خاص سرزمین ما بوده است. مسلما در میان اقوام دیگر چیز‌هایی کم یا بیش مانند ساندویچ وجود داشته است.
 
البته ساندویچ در سرزمین‌های دیگر معمولا غذایی مختصر و فقیرانه بوده است، اما اگر بخواهید بدانید که در میان بزم‌آورد دربار پادشاهان ساسانی یا زماورد دربار خلفای عباسی چه چیز‌هایی گذاشته می‌شده، باید آنچه را که مسعودی، مورخ عرب قرن چهارم قمری، در کتاب مروج‌الذهب آورده است برایتان نقل کنیم. مسعودی می‌نویسد که روزی یکی از خلفای عباسی از درباریان خود می‌خواهد هرچه شعر درباره غذا می‌دانند برای او بخوانند و یکی از درباریان شعری درباره زماورد (بزم‌آورد) می‌خواند، که درواقع چیزی جز ساندویچ نیست.
 
ترجمه آن شعر این است: «..۲ پاره نان برگیر و روی یکی چند پاره گوشت مرغ بگذار و چند حبه مغز گردو و بادام را چپ و راست روی آن بچین، برش‌های پنیر و تخم‌مرغ پخته و دانه‌های زیتون را هم مانند چند نقطه اضافه کن و اندکی نمک بپاش، آنگاه نگاه کن تا چشمت لذت ببرد، سپس پاره دوم نان را روی آن بگذار و گاز بزن تا آنچه را ساخته‌ای ویران کنی.»
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->