محمدناصر حقخواه | شهرآرانیوز - یکی از مهمترین انتقادها به سیستم تولید و انتشار محتوا در فضای مجازی، ارجحیت لایک گرفتن و دیده شدن به اعتبار محتوای منتشر شده است. در تمام دنیا و از جمله کشور ما با گسترش شبکههای اجتماعی، از
فیسبوک تا
توییتر و از
اینستاگرام تا تیکتاک، اصطلاحهایی مثل پست یا عکس لایکخور یا توییت فیواستار یا دارای قابلیت فیو استار شدن، به دایره اعتبارسنجی محتوا اضافه شده است.
این موضوع سؤالاتی مثل «متنی که منتشر شده چه میگوید؟» یا «هدف از انتشار این عکس چیست؟» را به حاشیه برده است، البته که از نگاه بعضی این یک انتقاد سختگیرانه و ناوارد است و شبکههای اجتماعی جایی برای سرگرمی و گذراندن اوقات فراغت است و نه جایگاهی برای فعالیت فکری قوی و منسجم. اگر این ایده را هم بپذیریم و شبکههای اجتماعی را جایی برای گذران وقت بدانیم؛ باز هم نظام حاکم بر فضای مجازی باعث شده است مسئله سرگرمیسازی به حاشیه برود. بعضی برای بیشتر دیده شدن به خرید لایک و فالوئر و کامنت رو میآورند و عدهای سودجو هم با ساخت رباتهای لایکساز! یا هدایت مجموعهای از اکانتهای فیک روزگار میگذرانند.
این در حالی است که باز عدهای این انتقاد را نمیپذیرند و نفس وجود لایک به عنوان معیاری برای پسند اجتماعی را بخشی از نظم شبکههای اجتماعی میدانند که قابلیت جدا شدن از آن را ندارد. آنها بر این باورند چنانچه مشکلی با سیستم لایک گرفتن داریم و آن را باعث به حاشیه رفتن اهداف مهمتر میدانیم باید راه بهتری از حذف و پاک کردن صورت مسئله انتخاب کنیم. حالا، اما چند روزی است که خود سازندگان و ادارهکنندگان یکی از مهمترین شبکههای اجتماعی یعنی اینستاگرام، به صورت محدود و امتحانی در حال پاک کردن صورت مسئله هستند تا به این پاسخ برسند که اصلا لایک کردن و لایک گرفتن، صورت مسئله شبکههای اجتماعی است یا میتوان این فضا را بر چیزهای دیگری بنا کرد؟
اینستاگرام در یک آزمایش جهانی که از روز چهارشنبه آغاز شد، به کاربران امکان میدهد مشاهده شمارشگر لایک پستهای خود یا کاربران دیگر را به اختیار خود مخفی کنند. سخنگوی اینستاگرام اعلام کرده که آزمایش اخیر پس از مشاهده واکنشهای گوناگون به آزمایشهای مربوط به حذف لایک که معیاری برای سنجش محبوبیت هستند، انجام میشود، البته که این اتفاق برای اولین بار نیست که میافتد؛ در سال ۲۰۱۹ پنهان کردن شمارشگر لایک برای گروه کوچکی از کاربران آغاز شده است تا مسئولان اینستاگرام بفهمند که آیا این اقدام باعث فشار روانی کمتر در زمان ارسال پست در اینستاگرام میشود یا خیر؟ جالب این است با اینکه بعضی کاربران اینستاگرام این اقدام را مفید ارزیابی کردند؛ اما طبق گفتههای سخنگوی اینستاگرام برخی دیگر خواهان مشاهده شمارشگر لایک بودند تا بتوانند ببینند چه پستهایی محبوب هستند!
البته که این اتفاق چندان هم درک نشدنی نیست، زیرا بعضی افراد کسب و کار اینستاگرامی دارند و برای دریافت پسند یا ناپسندی محصولات خود از دید کاربران، به دیده شدن لایکها احتیاج دارند. بعضی از کسانی که کار تولید محتوا میکنند و قصد گرفتن تبلیغ از برندهای مختلف دارند هم راهی جز عرضه تعداد لایکهای خود ندارند و شرکتها نمیتوانند جور دیگری از محبوبیت یا محبوبیت نداشتن آنان مطلع شوند، ولی این اتفاق میتواند برای کاربران عادی که عکسهای شخصی یا متنهای خودشان را به اشتراک میگذارند و همواره ترس کافی نبودن و بهترین نبودن دارند؛ اتفاق جالبی باشد.
اما به هر حال اتفاقی که در اینستاگرام افتاده، آزمونی برای اولین و آخرین بار نیست، چون فیسبوک هم در حال آزمایش تجربه مشابهی است که در هفتههای آینده به اجرا گذاشته میشود. کاربرانی که در آزمایش اینستاگرام درباره لایکها حضور دارند؛ میتوانند به طور خصوصی شمارش لایک خود را مشاهده کنند، اما دیگران این امکان را ندارند. این آزمایش درصد کمی از کاربران جهانی اینستاگرام را دربرمیگیرد، اما این شرکت به شمار دقیق آنها اشاره نکرده است. شاید این آزمایشها به نتیجه و تصمیمی همگانی نرسد؛ اما الزام دیده شدن لایک همه پستها برای همه افراد میتواند روزی به پایان برسد تا کسانی که دغدغههای دیگری غیر از لایک دارند؛ با خیال راحت در شبکههای اجتماعی فعالیت کنند.