اطلاعیه شماره ۳ ستاد ملی شرایط اضطراری هلال احمر: اسکان اضطراری ۱۱۷۵ نفر در پی حمله اسرائیل به ایران حمله مستقیم اسرائیل به یک آمبولانس در آذربایجان غربی | ۲ نفر شهید شدند (۲۴ خرداد ۱۴۰۴) جزئیات عفو و تخفیف مجازات محکومان به‌مناسبت اعیاد قربان و غدیر ۱۴۰۴ اطلاعیه دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص برگزاری امتحانات پایان ترم نیمسال دوم تحصیلی آیا برنامه برگزاری امتحانات دانش‌آموزان، فردا (۲۵ خرداد ۱۴۰۴) تغییر خواهد کرد؟ فعالیت دفاتر ثبت ازدواج امروز (۲۴ خرداد ۱۴۰۴) تا ساعت ۲۱ ادامه دارد نوبت دوم آزمون سراسری ۱۴۰۴ در موعد مقرر برگزار می‌شود نحوه فعالیت‌ دانشکده‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد تردد در تمامی محور‌های مواصلاتی کشور روان است (۲۴ خرداد ۱۴۰۴) مهلت ثبت‌نام وام ۵۰ میلیون تومانی بازنشستگان تأمین‌اجتماعی، فردا (۲۵ خرداد ۱۴۰۴) خسارت محدود به برخی نواحی سایت هسته‌ای فردو در پی حملات اسرائیل به ایران هیچ پروازی در فرودگاه‌های کشور تا اطلاع ثانوی انجام نخواهد شد مرخصی رؤسای ادارات شهرستان نیشابور تا اطلاع ثانوی لغو شد هیچ حمله جدیدی به مراکز نظامی و هسته‌ای اصفهان نشده است آیا امتحانات دانشگاه آزاد اسلامی خراسان رضوی برگزار خواهد شد؟ تغییر زمان برگزاری آزمون و لغو مصاحبه‌های دکتری دانشگاه پیام نور در روز یکشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۴ اعلام آمادگی پرستاران برای حضور در خطوط پدافند درمانی دستگیری ۵ متخلف انتشار اخبار مرتبط با اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی در یزد هشدار پلیس فتا: به تماس تلفن‌های خارجی پاسخ ندهید آگهی فروش F-۳۵ اسراییلی در سایت دیوار قطار فوق العاده مشهد-تهران برقرار شد (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) چطور به سوالات کودکان درباره جنگ و درگیری پاسخ دهیم؟ در خوابگاه‌های دانشگاه تهران تا اطلاع ثانویه باز می‌ماند دانشگاه شهید بهشتی: امتحانات نیمسال دوم با یک هفته تاخیر برگزار می‌شود اطلاعیه وزارت علوم و وزارت بهداشت درباره نحوه فعالیت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دقایقی قبل صدای چند انفجار در شهر کرمانشاه شنیده شد دانشگاه شهید بهشتی: به‌زودی قدرت هسته‌ای ایران را به نمایش خواهیم گذاشت آمار غیررسمی شهدای حمله تروریستی اسرائیل به ایران
سرخط خبرها

خدا تخته تراش نیست

  • کد خبر: ۶۴۴۲۲
  • ۲۹ فروردين ۱۴۰۰ - ۱۲:۱۲
خدا تخته تراش نیست
مسعود نبی دوست - روزنامه نگار
تیره و نژاد کلماتی که من در میانه شان بزرگ شده ام برمی گردد به روستای کوچکی در جنوب خراسان. من نسل دوم از خانواده‌ای بودم که از «بیهود» به مشهد کوچ کرده بودند و دایره‌ای وسیع از لغات و اصطلاحات و کنایه‌های محلی تا حتی اوسنه‌ها و باور‌های عامیانه خراسانی میانشان مصطلح و مرسوم بود. اما از بد روزگار، خیلی نمی‌گذرد از زمانی که به صرافت نوشتنشان افتاده ام و از این بین، فارغ از همه مثل‌ها و باورها، حکمت‌های بسیاری را گم کرده ام که حالا دیگر بعید است بشود جایی جستشان.

به قدری که در یادم مانده، از میان همه این ادبیات عامه، بخش زیادی از آن، پیرامون زندگی و خانواده می‌گشت. خیلی اش هم در ستایش «سازگاری» بود و «قناعت» یا در رد اضداد این ها. برای نمونه، «زن کاری، مرد کاری، تا بِچِله روزگاری» همیشه حول و حوش خانه و زندگی ما شنیده می‌شد. معنایش هم به گمانم تأکیدی بود بر همپایی و همراهی در میان زن و شوهر و اینکه هرکدام باید باری متناسب خودشان از زمین بردارند تا امور بگذرد. یا «مرد روده، زن رودبند» تکیه کلام مادربزرگ مادری مان که در ستایش قناعت زنانه و اداره دخل و خرج زندگی گفته می‌شد و اینکه اگر مرد خرجش را نفهمد، از زن توقع است حواسش به امور باشد.

قدیمی‌های فامیل ما هم مثل خیلی دیگر از خراسانی‌ها زندگی جفت وجور که می‌دیدند، «خدا تخته تراش نیست، [ولی]به هم اندازه» توی دهنشان می‌گشت و این طوری می‌خواستند بگویند که زن و شوهرِ تازه لنگه هم هستند و این خوب است. بر خلاف این، هر وقت زندگی‌ای را به قاعده نمی‌دیدند، لابد به رسم مألوف همان سال ها، بار طعنه و کنایه را طرف زن زندگی سنگین می‌گرفتند و می‌گفتند: «همساده‌ها یاری کُنِن تا ما شوهرداری کُنِم.»

«صد تا پیه سوز بسوزونِن و یک دختر شوهر بِدِن» کنایه‌ای است از لزوم طول و تفصیل خواستگاری و حکمتِ درآوردن زیر و بم زندگی خواستگار، اما «شیر، نر و ماده نداره» را وقتی به کار می‌بردند که زن خانه نک و نال کند که مثلا «من زنم و کاری از دستم ساخته نیست». در میانه دعوا و کدورت زن و شوهری هم وقتی به کوتاه آمدن هر ۲ طرف یا دست کم یک بر ماجرا توصیه می‌کردند، «دو تا «من» نِمِشه. یکی باید «نیم من» باشه.» کارکرد پیدا می‌کرد و خلاصه به گمانم، هیچ کجای این ماجرا‌ها از خواستگاری و مراسم تا زندگی و اختلافات و خوشی هایش نباشد که قدیمی‌ها چیزی به طعنه و کنایه و مثل درباره اش نگفته باشند. تازه این فقط آن چیزی است که در چهاردیواری خانه ما می‌شد یافت. مابقی اش را خدا عالم است!

بچله: فعل از مصدر چلیدن، روان شدن
همساده (همسَده): همسایه
پیه سوز: چراغ فتیله‌ای روغنی
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->