دستگیری زن جوان سارق و دو فرزند ۶ و ۱۰ ساله‌اش به جرم سرقت انتقام با سلاح سرد و آتش | ماجرای قتل فجیع جوان ۱۹ ساله به دست سه جوان دیگر در سبزوار صدور حکم برای شکارچی کودکان در تهران | دست‌درازی مرد شیطان‌صفت به ۳۰ کودک بی‌گناه درگیری مسلحانه در معدن طلای سقز با یک کشته و ۳ زخمی (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) چگونه کودک را برای رفتن به مدرسه مشتاق کنیم؟ رونمایی از نخستین ربات وکیل ایران نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس: کاهش موالید ناشی از کاهش جمعیت زنان دارای سن باروری است آزمون استخدامی وزارت بهداشت ۲۷ شهریورماه | استخدام ۲۷۰۰۰ نفر الزام سیاست‌گذاری دقیق برای کاشت یک میلیارد درخت آشنایی با انواع خرما، خواص، شیوه نگهداری و نکات مرتبط با خرید | جادوی سلامتی در نخلستان راه‌های افزایش «زباله‌نریزی» در شهر محکومیت ۱۸ میلیاردی قاچاقچیان سوخت در خراسان رضوی (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) تأکید وزیر آموزش و پرورش بر بازنگری محتواهای درسی ۳۳ هزار و ۵۴۳ کلاس درس خراسان رضوی استانداردسازی شده است کشف ۶۵ هزار لیتر سوخت قاچاق در دریای عمان کشف ۸۳ گوشی مسروقه در مشهد | باند قاچاق به افغانستان متلاشی شد (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) قلب نوجوان مرگ مغزی اهل تربت‌حیدریه در سینه‌ای دیگر تپیدن گرفت (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) اعلام نتایج آزمون کارشناسی ارشد علوم پزشکی تا چهارشنبه (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) سفر افراد زیر ۱۸ سال به این جزایر، بدون رضایت والدین، ممنوع شد چشم‌انداز تاریک باران پاییزی در خراسان رضوی | ذخایر آبی سد‌های مشهد تنها ۵ درصد! چالش‌های دفاتر خدمات مسافربری خراسان رضوی | رقابت سنگین دفاتر استان با پلتفرم‌های آنلاین تدبیر جدید سازمان محیط زیست برای حفاظت از گونه‌های درمعرض‌خطر | تجهیز مرال‌های مازندران به ردیاب‌های ویژه پشه آئدس دوباره خبرساز شد! نظارت بر نحوه فعالیت مدارس تا پایان سال تحصیلی ادامه دارد | ممانعت شدید از فعالیت مدارس بدون مجوز اهدای عضو بیمار مرگ مغزی در مشهد به ۴ بیمار زندگی دوباره بخشید (۲۴ شهریور ۱۴۰۴) پرواز‌های مستقیم کیش - اردبیل از دهه دوم مهر ۱۴۰۴ برقرار خواهد شد نابودی حدود ۱۰ هزار تن مواد مخرب لایه اوزون در کشور جزئیات بیمه‌پردازی معلمان مدارس غیردولتی | کارکرد مشمولان چطور محاسبه می‌شود؟ آیا ناترازی‌های برق در فصل‌های سرد سال ۱۴۰۴ تمام می‌شود؟
سرخط خبرها

خدا تخته تراش نیست

  • کد خبر: ۶۴۴۲۲
  • ۲۹ فروردين ۱۴۰۰ - ۱۲:۱۲
خدا تخته تراش نیست
مسعود نبی دوست - روزنامه نگار
تیره و نژاد کلماتی که من در میانه شان بزرگ شده ام برمی گردد به روستای کوچکی در جنوب خراسان. من نسل دوم از خانواده‌ای بودم که از «بیهود» به مشهد کوچ کرده بودند و دایره‌ای وسیع از لغات و اصطلاحات و کنایه‌های محلی تا حتی اوسنه‌ها و باور‌های عامیانه خراسانی میانشان مصطلح و مرسوم بود. اما از بد روزگار، خیلی نمی‌گذرد از زمانی که به صرافت نوشتنشان افتاده ام و از این بین، فارغ از همه مثل‌ها و باورها، حکمت‌های بسیاری را گم کرده ام که حالا دیگر بعید است بشود جایی جستشان.

به قدری که در یادم مانده، از میان همه این ادبیات عامه، بخش زیادی از آن، پیرامون زندگی و خانواده می‌گشت. خیلی اش هم در ستایش «سازگاری» بود و «قناعت» یا در رد اضداد این ها. برای نمونه، «زن کاری، مرد کاری، تا بِچِله روزگاری» همیشه حول و حوش خانه و زندگی ما شنیده می‌شد. معنایش هم به گمانم تأکیدی بود بر همپایی و همراهی در میان زن و شوهر و اینکه هرکدام باید باری متناسب خودشان از زمین بردارند تا امور بگذرد. یا «مرد روده، زن رودبند» تکیه کلام مادربزرگ مادری مان که در ستایش قناعت زنانه و اداره دخل و خرج زندگی گفته می‌شد و اینکه اگر مرد خرجش را نفهمد، از زن توقع است حواسش به امور باشد.

قدیمی‌های فامیل ما هم مثل خیلی دیگر از خراسانی‌ها زندگی جفت وجور که می‌دیدند، «خدا تخته تراش نیست، [ولی]به هم اندازه» توی دهنشان می‌گشت و این طوری می‌خواستند بگویند که زن و شوهرِ تازه لنگه هم هستند و این خوب است. بر خلاف این، هر وقت زندگی‌ای را به قاعده نمی‌دیدند، لابد به رسم مألوف همان سال ها، بار طعنه و کنایه را طرف زن زندگی سنگین می‌گرفتند و می‌گفتند: «همساده‌ها یاری کُنِن تا ما شوهرداری کُنِم.»

«صد تا پیه سوز بسوزونِن و یک دختر شوهر بِدِن» کنایه‌ای است از لزوم طول و تفصیل خواستگاری و حکمتِ درآوردن زیر و بم زندگی خواستگار، اما «شیر، نر و ماده نداره» را وقتی به کار می‌بردند که زن خانه نک و نال کند که مثلا «من زنم و کاری از دستم ساخته نیست». در میانه دعوا و کدورت زن و شوهری هم وقتی به کوتاه آمدن هر ۲ طرف یا دست کم یک بر ماجرا توصیه می‌کردند، «دو تا «من» نِمِشه. یکی باید «نیم من» باشه.» کارکرد پیدا می‌کرد و خلاصه به گمانم، هیچ کجای این ماجرا‌ها از خواستگاری و مراسم تا زندگی و اختلافات و خوشی هایش نباشد که قدیمی‌ها چیزی به طعنه و کنایه و مثل درباره اش نگفته باشند. تازه این فقط آن چیزی است که در چهاردیواری خانه ما می‌شد یافت. مابقی اش را خدا عالم است!

بچله: فعل از مصدر چلیدن، روان شدن
همساده (همسَده): همسایه
پیه سوز: چراغ فتیله‌ای روغنی
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->