آخرین مهلت ویرایش نهایی محل آزمون داوطلبان سمپاد، امروز (۱۷ تیر ۱۴۰۴) میانگین سن ازدواج در کشور اعلام شد یک نماینده مجلس: آلودگی هوا به موضوعی عادی تبدیل شده است! بازگشت آثار تاریخی ایران از چین اعلام شرایط خروج از کشور مشمولان متولد ۱۳۸۶ برای اربعین ۱۴۰۴ ارتباط دوسویه مدیران شهرستان‌های خراسان رضوی با اعضای انجمن‌های میراث فرهنگی، بر رونق گردشگری تأثیرگذار است مروری بر کلاهبرداری رایج فروش بلیت جعلی | سفر ناتمام، روایتی از یک اعتماد نابجا! تشکیل کمیته‌های مشاوره‌ای برای دانش‌آموزان و فرهنگیان آسیب‌دیده آغاز فرایند اصلاح روش‌های آموزش و یادگیری در مدارس ابتدایی ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت اوقات فراغت دانش‌آموزان در زیباسازی فضاهای آموزشی فراخوان دانشگاه شهید بهشتی برای ارسال یادداشت اساتید در محکومیت تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (سه‌شنبه، ۱۷ تیر ۱۴۰۴) | تداوم روند کاهش دما تا فردا رئیس سازمان مدارس غیردولتی: محاسبه ۳۰ روز بیمه برای معلمان اجباری است اسامی فرآورده‌های غذایی غیرمجاز اعلام شد (۱۷ تیر ۱۴۰۴) لیست دانشگاه‌های خارجی مورد اعتماد وزارت علوم در سال ۲۰۲۶ نوجوان مرگ مغزی در مشهد به ۵ بیمار نیازمند عضو زندگی بخشید (۱۷ تیر ۱۴۰۴) آیا کاهش اشتهای کودکان در تابستان طبیعی است؟ توزیع کارت جدید بانکی برای بازنشستگان فراجا (۱۷ تیر ۱۴۰۴) حضور استان کرمان در فهرست رقابت بهترین مرکز گردشگری جهان در سال ۲۰۲۵ تورهای غیرمجاز، عامل افزایش نرخ بیکاری راهنمایان گردشگری زمان آغاز هدایت تحصیلی دانش‌آموزان اعلام شد بهترین خوراکی‌ها برای پاکسازی گرد و غبار از ریه خبر جدید از پرداخت معوقات حقوق بازنشستگان تأمین‌اجتماعی (۱۷ تیرماه ۱۴۰۴) مجوز داروخانه‌های متخلف در جنگ ۱۲روزه، لغو شود جریمه ۲۲ میلیارد ریالی برای دارنده ۲۰۸ دستگاه ماینر قاچاق در مشهد (۱۷ تیر ۱۴۰۴) آخرین جزئیات درمورد نوبت دوم کنکور ۱۴۰۴ | نحوه دریافت کارت ورود به جلسه و مراحل رفع نقص (۱۷ تیر ۱۴۰۴) تولد ۷۰ نوزاد گاندو برای اولین بار در ایران لزوم واکسیناسیون حیوانات خانگی | اجتناب از مصرف فرآورده‌های دامی غیرپاستوریزه
سرخط خبرها

خدا تخته تراش نیست

  • کد خبر: ۶۴۴۲۲
  • ۲۹ فروردين ۱۴۰۰ - ۱۲:۱۲
خدا تخته تراش نیست
مسعود نبی دوست - روزنامه نگار
تیره و نژاد کلماتی که من در میانه شان بزرگ شده ام برمی گردد به روستای کوچکی در جنوب خراسان. من نسل دوم از خانواده‌ای بودم که از «بیهود» به مشهد کوچ کرده بودند و دایره‌ای وسیع از لغات و اصطلاحات و کنایه‌های محلی تا حتی اوسنه‌ها و باور‌های عامیانه خراسانی میانشان مصطلح و مرسوم بود. اما از بد روزگار، خیلی نمی‌گذرد از زمانی که به صرافت نوشتنشان افتاده ام و از این بین، فارغ از همه مثل‌ها و باورها، حکمت‌های بسیاری را گم کرده ام که حالا دیگر بعید است بشود جایی جستشان.

به قدری که در یادم مانده، از میان همه این ادبیات عامه، بخش زیادی از آن، پیرامون زندگی و خانواده می‌گشت. خیلی اش هم در ستایش «سازگاری» بود و «قناعت» یا در رد اضداد این ها. برای نمونه، «زن کاری، مرد کاری، تا بِچِله روزگاری» همیشه حول و حوش خانه و زندگی ما شنیده می‌شد. معنایش هم به گمانم تأکیدی بود بر همپایی و همراهی در میان زن و شوهر و اینکه هرکدام باید باری متناسب خودشان از زمین بردارند تا امور بگذرد. یا «مرد روده، زن رودبند» تکیه کلام مادربزرگ مادری مان که در ستایش قناعت زنانه و اداره دخل و خرج زندگی گفته می‌شد و اینکه اگر مرد خرجش را نفهمد، از زن توقع است حواسش به امور باشد.

قدیمی‌های فامیل ما هم مثل خیلی دیگر از خراسانی‌ها زندگی جفت وجور که می‌دیدند، «خدا تخته تراش نیست، [ولی]به هم اندازه» توی دهنشان می‌گشت و این طوری می‌خواستند بگویند که زن و شوهرِ تازه لنگه هم هستند و این خوب است. بر خلاف این، هر وقت زندگی‌ای را به قاعده نمی‌دیدند، لابد به رسم مألوف همان سال ها، بار طعنه و کنایه را طرف زن زندگی سنگین می‌گرفتند و می‌گفتند: «همساده‌ها یاری کُنِن تا ما شوهرداری کُنِم.»

«صد تا پیه سوز بسوزونِن و یک دختر شوهر بِدِن» کنایه‌ای است از لزوم طول و تفصیل خواستگاری و حکمتِ درآوردن زیر و بم زندگی خواستگار، اما «شیر، نر و ماده نداره» را وقتی به کار می‌بردند که زن خانه نک و نال کند که مثلا «من زنم و کاری از دستم ساخته نیست». در میانه دعوا و کدورت زن و شوهری هم وقتی به کوتاه آمدن هر ۲ طرف یا دست کم یک بر ماجرا توصیه می‌کردند، «دو تا «من» نِمِشه. یکی باید «نیم من» باشه.» کارکرد پیدا می‌کرد و خلاصه به گمانم، هیچ کجای این ماجرا‌ها از خواستگاری و مراسم تا زندگی و اختلافات و خوشی هایش نباشد که قدیمی‌ها چیزی به طعنه و کنایه و مثل درباره اش نگفته باشند. تازه این فقط آن چیزی است که در چهاردیواری خانه ما می‌شد یافت. مابقی اش را خدا عالم است!

بچله: فعل از مصدر چلیدن، روان شدن
همساده (همسَده): همسایه
پیه سوز: چراغ فتیله‌ای روغنی
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->