متخصص چشم: ساعت ۱۰ شب به بعد موبایل را کنار بگذارید اختلاف خانوادگی و کودک‌آزاری بیشترین تماس‌ با اورژانس اجتماعی مرگ روزانه یک نفر به دلیل سرطان پستان در خراسان رضوی دستگیری ۲۲ نفر از اراذل در خمینی‌شهر اصفهان (۲۸ مهر ۱۴۰۴) جیره‌بندی آب در تهران، شایعه یا واقعیت پیش‌رو؟ کاهش عوارض پوکی استخوان با تقویت عضلات بدن | عضله‌های قهرمان حافظ ستون بدن کرونا در صدر ویروس‌های تنفسی کشور طی هفته گذشته (۲۸ مهر ۱۴۰۴) عظیمی‌راد: اسناد بالادستی و رهبر انقلاب محدودیتی برای سن تربیت معلم قائل نیستند آمار نگران‌کننده آنفلوانزا در بیمارستان‌ها، نشانه ضعف سیستماتیک در نظام سلامت است صدور کیفرخواست پرونده ناپدیدشدن «سما جهانباز» در شیراز (۲۸ مهر ۱۴۰۴) راوی تاریخ نزدیک | یادی از محمود حکیمی که آثار مهمی درباره میرزا محمدتقی‌خان فراهانی به نگارش درآورده است صدور هشدار نارنجی هواشناسی در پی پیش‌بینی تشدید فعالیت سامانه بارشی در برخی نقاط کشور (۲۸ مهر ۱۴۰۴) بحرانی جدی که همه کودکان ایرانی را تهدید می‌کند شهروندان مشهدی از برخی رفتارهای بدون ضابطه در مدارس پسرانه گلایه دارند | نمره مو چند؟! درد مداوم استخوانی کودکان باید جدی گرفته شود کاهش ۶۹.۱ درصدی بارش‌ها در کشور، از ابتدای سال آبی جاری تاکنون نسبت‌به مدت مشابه سال گذشته پلیس فتا: پزشک‌نمای اینستاگرامی فراری را شناسایی کنید + عکس افزایش ۲برابری میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان، طی دو دهه آینده در کشور پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (دوشنبه، ۲۸ مهر ۱۴۰۴) | احتمال وقوع رگبار پراکنده در برخی نقاط استان لبنیات فله، خطر جدی برای سلامت بدن وضعیت ایمنی برخی مدارس غیردولتی خراسان رضوی همچنان لنگ می‌زند | غیردولتی‌ها در  بن بست ایمنی منابع پاداش پایان خدمت بازنشستگان دانشگاه‌های علوم پزشکی تأمین شد (۲۸ مهرماه ۱۴۰۴) باز هم انتقاد از واریز قطره‌چکانی معوقات حقوق فروردین بازنشستگان تأمین اجتماعی چرا «تکالیف طولانی» ذهن دانش‌آموزان را خسته می‌کند؟ افزایش خدمات غیرحضوری تأمین اجتماعی | مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی: مراجعه به شعب و رفت‌وآمد‌ها باید به کمترین حد ممکن برسد توصیه‌های طب ایرانی برای کاهش اثرات آلودگی هوا در بدن توضیح سازمان غذا و دارو درباره تفاوت قیمت واکسن‌های آنفلوانزا راز طول عمر بیشتر کشف شد آیا مو‌های سفید دوباره سیاه می‌شوند؟
سرخط خبرها

خدا تخته تراش نیست

  • کد خبر: ۶۴۴۲۲
  • ۲۹ فروردين ۱۴۰۰ - ۱۲:۱۲
خدا تخته تراش نیست
مسعود نبی دوست - روزنامه نگار
تیره و نژاد کلماتی که من در میانه شان بزرگ شده ام برمی گردد به روستای کوچکی در جنوب خراسان. من نسل دوم از خانواده‌ای بودم که از «بیهود» به مشهد کوچ کرده بودند و دایره‌ای وسیع از لغات و اصطلاحات و کنایه‌های محلی تا حتی اوسنه‌ها و باور‌های عامیانه خراسانی میانشان مصطلح و مرسوم بود. اما از بد روزگار، خیلی نمی‌گذرد از زمانی که به صرافت نوشتنشان افتاده ام و از این بین، فارغ از همه مثل‌ها و باورها، حکمت‌های بسیاری را گم کرده ام که حالا دیگر بعید است بشود جایی جستشان.

به قدری که در یادم مانده، از میان همه این ادبیات عامه، بخش زیادی از آن، پیرامون زندگی و خانواده می‌گشت. خیلی اش هم در ستایش «سازگاری» بود و «قناعت» یا در رد اضداد این ها. برای نمونه، «زن کاری، مرد کاری، تا بِچِله روزگاری» همیشه حول و حوش خانه و زندگی ما شنیده می‌شد. معنایش هم به گمانم تأکیدی بود بر همپایی و همراهی در میان زن و شوهر و اینکه هرکدام باید باری متناسب خودشان از زمین بردارند تا امور بگذرد. یا «مرد روده، زن رودبند» تکیه کلام مادربزرگ مادری مان که در ستایش قناعت زنانه و اداره دخل و خرج زندگی گفته می‌شد و اینکه اگر مرد خرجش را نفهمد، از زن توقع است حواسش به امور باشد.

قدیمی‌های فامیل ما هم مثل خیلی دیگر از خراسانی‌ها زندگی جفت وجور که می‌دیدند، «خدا تخته تراش نیست، [ولی]به هم اندازه» توی دهنشان می‌گشت و این طوری می‌خواستند بگویند که زن و شوهرِ تازه لنگه هم هستند و این خوب است. بر خلاف این، هر وقت زندگی‌ای را به قاعده نمی‌دیدند، لابد به رسم مألوف همان سال ها، بار طعنه و کنایه را طرف زن زندگی سنگین می‌گرفتند و می‌گفتند: «همساده‌ها یاری کُنِن تا ما شوهرداری کُنِم.»

«صد تا پیه سوز بسوزونِن و یک دختر شوهر بِدِن» کنایه‌ای است از لزوم طول و تفصیل خواستگاری و حکمتِ درآوردن زیر و بم زندگی خواستگار، اما «شیر، نر و ماده نداره» را وقتی به کار می‌بردند که زن خانه نک و نال کند که مثلا «من زنم و کاری از دستم ساخته نیست». در میانه دعوا و کدورت زن و شوهری هم وقتی به کوتاه آمدن هر ۲ طرف یا دست کم یک بر ماجرا توصیه می‌کردند، «دو تا «من» نِمِشه. یکی باید «نیم من» باشه.» کارکرد پیدا می‌کرد و خلاصه به گمانم، هیچ کجای این ماجرا‌ها از خواستگاری و مراسم تا زندگی و اختلافات و خوشی هایش نباشد که قدیمی‌ها چیزی به طعنه و کنایه و مثل درباره اش نگفته باشند. تازه این فقط آن چیزی است که در چهاردیواری خانه ما می‌شد یافت. مابقی اش را خدا عالم است!

بچله: فعل از مصدر چلیدن، روان شدن
همساده (همسَده): همسایه
پیه سوز: چراغ فتیله‌ای روغنی
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->