فرزانه شهامت | شهرآرانیوز؛ تصورش هم خطرناک است. به هرحال کسی که به مراکز تشخیص کرونا مراجعه میکند، بنا به علتی، خود را مشکوک به ابتلا میبیند. یا تعدادی از علائم جورواجور این بیماری را در خودش دیده، یا با یک کرونایی در ارتباط بوده است و حدس میزند ناقل باشد، یا چیزهای دیگری از این قبیل. وقتی یکی از شهروندان برایمان از تجربه اش درباره ازدحام در یکی از مراکز و رعایت نشدن فاصله گذاری اجتماعی تعریف کرد، ابتدا ابراز امیدواری کردیم که این مسئله، مربوط به همان روز، همان ساعت و همان آزمایشگاه بوده است.
تعدد مراکز خصوصی و دولتی، به اضافه آزمایشگاههایی که خدماتِ در خانه انجام میدهند و فرد را از مراجعه، بی نیاز میکنند، دلایلی بود که به این حسن ظن منجر میشد. با این حال، برای بررسی میدانی شرایط، نیز گفتگو با کسانی که به تازگی سروکارشان به آزمایشگاههای تشخیص کووید ۱۹ افتاده است، فرصت را مغتنم شمردیم. تمرکزمان را هم روی مراکز بیست و دوگانهای گذاشتیم که برای انجام این آزمایش تشخیصی، مبلغی از مردم دریافت نمیکنند و گمان میرود مراجعان بیشتری دارند.
بدون صف انتظار
ساعت حدود ۱۰ است و دو ساعت و نیم از آغاز روز کاریِ پایگاه سلامت شهری ۲۲ بهمن، واقع در انتهای بولوار محمدآباد میگذرد. باوجود فضای فیزیکی محدود، ساختمانِ مراجعان عادی این مرکز، از ساختمان کسانی که صرفا برای آزمایش کووید مراجعه میکنند؛ جدا شده است. مراجعه ما به عنوان یک فرد عادی، قدری نگران و مشکوک به بیماری کروناست. پیرمردی مجهز به گان و ماسک، میز و صندلی خود را جلو در ورودی گذاشته است و با حوصله به سوالاتمان پاسخ میدهد.
برخلاف سایر مراکز که ۴۸ ساعت را به عنوان حداکثر زمان پاسخ دهی به آزمایش اعلام میکنند، این مرکز ۲۴ ساعت دیگر را هم روی آن میگذارد و میگوید که پاسخ آزمایش تا حداکثر ۷۲ ساعت آماده میشود. نیازی به مراجعه حضوری هم نیست، چون جواب برایمان پیامک خواهد شد. او تأکید میکند که آزمایش رایگان است و فقط از کسانی گرفته میشود که علائم بیماری را داشته باشند.
در این مرکز، صف انتظاری وجود ندارد. به بیان دیگر، به جز خانمی که در حال انجام کارهای مقدماتی برای آزمایش است، فرد دیگری متقاضی انجام آزمایش نیست. اگر بخواهیم، تا حدود ۵ دقیقه دیگر، نوبتمان میشود. قصد دادن آزمایش نداریم، چون خدا را شکر، دست کم فعلا دلیلی برای این کار وجود ندارد.
به خودمان بستگی دارد
«بله، ازدحام بود. حدود هفت هشت نفری توی صف بودند. من خودم ترجیح دادم بیرون وایستم، توی هوای آزاد تا نوبتم برسه.» افشین به تازگی به مرکز بهداشت رضاشهر، واقع در پیروزی ۱۱ مراجعه کرده است. جواب آزمایش را هم بدون احتساب روز تعطیل، رأس ۴۸ ساعت تحویل گرفته است. راضی به نظر میرسد و میگوید: «اون طور که من دیدم، تقریبا همه مراعات میکردند، خیلی بیشتر از بقیه جاهای شهر. همه جا خطر هست، حتی توی صف حلیم و شله که خودم هم دیشب ایستاده بودم و غلغله بود.
اما توی مراکز بهداشت، مردم بیشتر از هر جایی مراعات میکنند، چون خطر رو لمس میکنند و احتمال این رو میدند که همین فرد کناری شون یا نفر قبلیای که رفت و الان، روی صندلی ش نشستند، به کرونا مبتلا بوده.» مثل همه قاعده ها، برای این قاعده منطقی، نقضی هم وجود دارد که برایمان تعریف میکند؛ «همون جا، یکهو، هفت هشت ده تا جوون اومدند برای آزمایش که سر و وضعشون میگفت ورزشکارند. خوش بودند، انگار که از پروتکلها و فاصله گذاری، چیزی نشنیده بودند. متصدی آزمایشگاه هم که این وضعیت رو دید، ازشون خواست برند بیرون تا نوبتشون برسه. نمیشه همه چی رو از چشم مسئولا دید. مردم خودشون هم باید رعایت کنند.»
رعایت دلخواه پروتکلها
نشانی را درست آمده ایم؛ مرکز سلامت وحدت در بولوار امت، دور میدان میرزاکوچک خان. یکی دوباری هم میدان را دور زده ایم، بااین حال، از بنرهای هم شکلی که در مراکز تشخیص کووید ۱۹ نصب میشود، خبری نیست. در نهایت به یک برگه آ-چهار برمی خوریم که از تغییر نشانی به میدان پنجراه، کنار پارک وحدت (مرکز بهداشت شماره ۲ مشهد) خبر داده است. زهرا را مقابل در ورودی میبینم. با بی حالی سرش را به در تکیه داده است و زیر چشم هایش به کبودی میزند.
میگوید حدود یک ماه پیش کرونا گرفته است، با مجموعهای از علائم که هر کدامشان برای تحلیل بردن قوای جسمانی ات کافی است. هنوز تست کوویدش منفی نشده است، با این حال با اطمینانی که منشا آن را نمیدانیم، میگوید که دیگر ناقل نیست. علت مراجعه اش به این مرکز را هم به دلیل صدای بسیار ضعیفش متوجه نمیشویم. در راهروی تنگ و تاریک مرکز، سه نفر روی صندلیهایی که فاصله چندانی از هم ندارد، منتظر ویزیت پزشک نشسته اند. دو نفر هم داخل اتاق پزشک هستند. اگر پزشک لزوم آزمایش دادن را تأیید کند به ساختمان مجاور میروند و تست میدهند.
در مرکز بهداشت شماره ۵ در پورسینای ۹ نیز وضعیت مشابه است؛ با جمعیتی به مراتب بیشتر. بیست و چند نفر در حیاط بزرگ مرکز و بیشترشان با فاصله از یکدیگر نشسته اند و منتظرند تا نوبتشان برسد و صدایشان کنند. در این بین هستند چند نفری که با وجود استفاده از ماسک و فضای خالی در صندلی ها، ترجیح داده اند در فاصله حداکثر دو وجبی از هم و نزدیک در ورودی ساختمان بنشینند. نه خودشان با این موضوع مشکلی دارند و نه کارکنانی که در تردد بین حیاط و اتاقها هستند.
تعدادی از مراجعان هم با علم به آلوده بودن محیط، از حیاط مرکز بیرون آمده اند و در کوچه سر پا ایستاده اند؛ مثل محمد که با نگرانی میگوید علائمی ندارد و صرفا به دلیل ارتباط با شخص مبتلا به کرونا، برای آزمایش آمده است.
اینجا منفی، آنجا مثبت
وضعیت یکی از مراکز خصوصی در کوهسنگی را از فاطمه میشنویم. از تمیز بودن و خلوتی مرکز راضی است. با هزینه پزشک متخصصی که او را ویزیت کرده هم مشکلی ندارد. ناراحتی اش بابت تأخیر در پاسخ دهی است. روز پنجشنبه آزمایش داده است و الان که با او صحبت میکنیم، روز دوشنبه به میانه رسیده است؛ با این حال خبری از پیامک پاسخ آزمایش نیست.
سمیرا مراجع دیگری است که از وضعیت یکی از آزمایشگاههای اسم و رسم دار مشهد، معترض است. او که به تازگی آزمایش کرونایش مثبت شده است و دوران قرنطینه را سپری میکند، گلههای زیادی دارد؛ «من با علایم تب، سردرد، بدن درد و سرفه مراجعه کردم. این طور که فکر کنید پروتکلها خیلی دقیق رعایت میشد، نه، این طور نبود. نمونه گیری هم خیلی بد و بی دقت انجام شد. روز بعد جوابش اومد که منفی بود. چون محل کارم من رو به این آزمایشگاه معرفی کرده بودند، ابتدا هزینهای نگرفتند، اما اگر جواب آزمایشت منفی بشه، بیمه تکمیلی هزینه ۲۵۰ هزار تومنی آزمایش رو قبول نمیکنه.
در نتیجه بعضی از همکارام، به آزمایش خونی که همه میدونیم خطا داره، اکتفا میکنند. تستشون منفی میشه و سر کار حاضر میشند، در حالی که شاید بیمار باشند و دیگران رو هم مریض کنند. او ادامه میدهد: «با وجود منفی شدن تستم، به دلیل علائمی که داشتم، هزینه ۳۵۰ هزار تومنی یک آزمایشگاه خصوصی دیگه رو قبول کردم. شلوغ و منظم بود و قبل از ورود هر بیمار، محیط ضد عفونی میشد. همون روز جواب آزمایشم اومد؛ مثبت بود.»