مرتضی اخوان - گرد پیری به چهرهاش نشسته و شمع 69 سالگی را فوت میکند. او یکی از میراثداران عرصه داوری فوتبال استان است. مردی که در عرصه داوری، هم سوت و هم پرچم زده است. چهره نامآشنایی برای اهالی فوتبال خراسان که در سالهای بازنشستگی از داوری، بیشتر در قامت پشتیبان و برنامهریز، در کنار فوتبال استان بوده است. میهمان این هفته «دوشنبهها با موسپیدان قضاوت» عباس آریک است.
به وقت تولد
20 مهر 1329، در مشهد، خیابان دانشگاه به دنیا آمدم. برادرانم همه اهل فوتبال بودند اما هیچکدام بهطور حرفهای فوتبال را دنبال نکردند. فوتبال را در تیم آتشنشانی بازی میکردم اما تیرماه 1348 که ازدواج کردم، خانواده همسرم با ادامه فوتبال مخالف بودند و این شد که آن را در 24 سالگی کنار گذاشتم.
شغل در کنار داوری
پدرم حمام داشت و من هم سر حمام بودم. قرار بود آن موقع آموزش و پرورش استخدام شوم اما پدرم گفت چرا میخواهی بروی ماهی 300، 400 بگیری و نوکر دولت باشی، همینجا در حمام ماهی 600، 700 میگیری. من همیشه در کنار فوتبال بودم و شغل اصلی من فوتبال بوده است. البته از سال 1380 پیمانکار شهرداری بودم و همین امسال پس از بیماریام، یک نفر دیگر را جایگزین من کردند.
دوران قضاوت
در سال 1355 کلاس داوری در مشهد برگزار شد که منوچهر نظری و محمد صالحی مدرسان این کلاس بودند. در آن کلاس شرکت کردم و از همان سال داوری را آغاز کردم. ابتدای انقلاب یک مسابقه فوتبال بود که یکی از بازیکنان به داوران توهین کرد و من همانجا داوری را کنار گذاشتم اما باز چند سال بعد و در سال 1363، با اصرار چرمچی به داوری برگشتم. تا سال 1370 هم داوری را ادامه دادم و سپس از داوری کنار کشیدم.
مهمترین داوری
بازی نساجی قائمشهر و استقلال رشت در ورزشگاه شهید وطنی بود که بههمراه حسین تهرانی، برای داوری رفته بودم. آن زمان مازندرانیها و مشهدیها در فوتبال با هم خیلی درگیری داشتند و داوری این دیدار برای ما که تیم داوری مشهدی بودیم، خیلی سخت بود. حسین مرا کمی زودتر به میدان فرستاد که بروم و با فضای سنگین ورزشگاه اُخت شوم. آن بازی مهمترین بازی من بود. البته بازی سپاهان و ابومسلم هم مهم بود. دیداری که چون داوران تهرانی نیامده بودند، من و 2 داور مشهدی دیگر، مجبور شدیم قضاوت کنیم. آن بازی را ابومسلم با گل به خودی حسین رضایی، یک بر صفر باخت.
اشتباه مهم در داوری
در مسابقات مینیفوتبال ادارات، بازی فینال بین دارایی و آموزش و پرورش را داوری میکردم. در یک صحنه، رضا آبشناسان، بازیکن آموزش و پرورش، گل خیلی قشنگی به دارایی زد. شوت وحشتناکی که آنقدر سریع بود که پس از برخورد به تور، بیرون آمد و من صحنه را ندیدم! به خاطر همین گل نگرفتم و همیشه از آن رخداد، عذاب وجدان دارم.
بهترین داور استان
محسن ترکی، باپیشینه داوری دربی و رکوردهایی که به جا گذاشت، بهترین داور تاریخ استان است. البته اگر بخواهم از گذشتگان هم بگویم، حسین تهرانی یکی از بهترین داوران بود.
تفاوت داوری امروز با گذشته
داوران الان همه دانشآموخته هستند و رشتهشان هم بیشتر تربیت بدنی است. میتوانم بگویم داوریها علمیتر شده است.
حال و روز داوری استان
متاسفأنه کمیته داوران ما، ارتباطات لازم را با فدراسیون ندارد. کمیته داوران استان باید با فدراسیون رابطه داشته باشد تا بتواند از داوران استان حمایت کند. شما میبینید فدراسیون چند سال پیش برای محسن ترکی آن مشکل را به وجود آورد تا خداحافظی کند و حالا برای رضا سخندان! هنگامی که حمایتی از درون استان نباشد، طبیعی است که فدراسیون به خود جرأت چنین برخوردهایی را بدهد.
عایدی از داوری فوتبال
عایدی من، درد و تنی ناسالم بوده است! 20 مرداد 1395 بود که بهعنوان نماینده فدراسیون، برای بازی ملوان بندرگز و بندرانزلی در لیگ فوتبال ساحلی، به شمال رفته بودم که در راه برگشت اتومبیلم چپ کرد و کلی آسیب دیدم. اما فدراسیون نه تنها هزینههای درمان من را نداد که تازه طلبکار هم شدند چرا بیمارستان دولتی نرفتی و از این حرفها! از 30 میلیون هزینه بیمارستانم گفتند 8 میلیونش را میدهیم که همان را هم ندادند.
درد دل
از مسئولان هیئت فوتبال تقاضا میکنم که از داوران استان حمایت کنند. گاهی آدم چیزهایی میبیند که دلش میسوزد. در حق داوران ما خیلی وقتها اجحاف میشود که دردآور است.