گزارشی از پشت پرده بحران تولید تخم‌مرغ در خراسان‌رضوی

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ «یک میلیون و ۳۰۰ هزار مرغ تخم گذار در خراسان رضوی از ابتدای سال تاکنون به کشتارگاه رفته اند که این میزان، ۴۰ درصد بیشتر از متوسط کشتار این مرغ‌ها در شرایط عادی است.» این برشی از صحبت‌های مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم گذار خراسان رضوی درباره وضعیت تولیدکننده‌های این بخش است که همراه با لحنی هشدارآمیز به مسئولان می‌گوید: اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، در نیمه دوم سال در تولید تخم مرغ با مشکل روبرو شویم.

درست از یک ماه قبل تاکنون به قیمت هر کیلوگرم تخم مرغ در تولیدی‌های استان حدود ۵ هزارو ۸۰۰ تومان اضافه شده و نرخ این محصول به ۱۶ هزارو ۵۰۰ تومان رسیده است، این درحالی است که معمولا با افزایش گرمای هوا، قیمت این محصول کاهشی می‌شد. همچنین بررسی‌های بازار نشان می‌دهد اکنون قیمت هر کیلوگرم تخم مرغ در بازار برای مصرف کننده تا ۱۹ هزار تومان آب می‌خورد.
این افزایش قیمت از ابتدای خرداد و با آغاز قطعی‌های برق، سرعت بیشتری به خود گرفته است؛ مثلا حداکثر قیمت یک کیلو تخم مرغ در مرغ داری‌ها در اول خرداد، حدود ۱۱ هزارو ۸۰۰ تومان بوده که تا زمان تهیه این گزارش به ۱۶ هزارو ۵۰۰ تومان رسیده است.

۴۰ درصد ظرفیت تولید تخم مرغ استان، غیرفعال است

سیدحسین موسوی نژاد آمار دیگری را نیز در گفتگو با ما مطرح می‌کند. او می‌گوید: ظرفیت فعال واحد‌های مرغ تخم گذار استان حدود ۶۰ درصد و ظرفیت فعال سالن‌های پرورشی نیمچه (پرورش جوجه یک روزه تا زمانی که به سن تولید برسد) حدود ۳۵ درصد است که کاهش تولید نیمچه، ۶ ماه بعد اثرش را در بازار با کاهش تولید تخم مرغ نشان خواهد داد.

با وجود آمار‌های مطرح شده ازسوی این مسئول، احتمال کمبود، گرانی و آشفتگی بازار تخم مرغ در ماه‌های آینده وجود دارد، اما قبل از بیخ پیدا کردن موضوع درصورت برنامه ریزی درست، حمایت مسئولان و ورود به موقع آن ها، فرصت برای کنترل اوضاع و پیشگیری از مشکل وجود دارد.
البته مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم گذار خراسان رضوی این افزایش قیمت را مربوط به «گرانی» این محصول نمی‌داند، بلکه می‌گوید: دولت با یک تصمیم اشتباه در دی ماه سال قبل، قیمت خرید هر کیلو تخم مرغ از مرغ دار را ۱۴ هزار تومان اعلام کرد، اما بعد از آن قیمت نهاده‌های دامی، حقوق و دستمزد و هزینه‌های جاری افزایش یافت، درحالی که قیمت تخم مرغ تغییری نکرد.

موسوی نژاد ادامه می‌دهد: ازطرفی در اسفند سال گذشته، قیمت این محصول به زیر نرخ مصوب رسید و با وجود نامه نگاری‌های متعدد ما با مسئولان، دولت حمایتی برای خرید محصول از مرغ دار‌ها نکرد؛ همین شد که تولیدکننده‌ها ضرر هنگفتی کردند و برخی مجبور به کشتار مرغ‌های مولد با ظرفیت تولید ۷۰ درصد شدند.
او هشدار می‌دهد که درصورت ادامه این وضع، در نیمه دوم سال، احتمال بحرانی شدن بازار تخم مرغ وجود دارد و دلیل آن را نیز کاهش تولید به علت بی انگیزگی تولیدکننده ها، هزینه‌های سرسام آور و غیرواقعی بودن نرخ مصوب می‌داند. از نظر موسوی نژاد اکنون قیمت تمام شده واقعی تولید هرکیلو تخم مرغ به اضافه ۱۵ درصد سود برای تولیدکننده، بیش از ۱۸ هزارو ۸۰۰ تومان است.

نرخ تخم مرغ خراسانی؛ بیشتر از قیمت کشوری

«اکنون قیمت هر کیلوگرم تخم مرغ در تولیدی‌های خراسان رضوی نسبت به قیمت کشوری بیشتر است، درحالی که مشهد همیشه ارزان‌ترین تخم مرغ را به بازار عرضه می‌کرد.» این آمار را رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار تهران و سخنگوی اتحادیه مرغ داران میهن به شهرآرا می‌دهد. ناصر نبی پور می‌گوید: شاید علت این افزایش قیمت، زیاد شدن میزان کشتار مرغ‌های تخم گذار به دلیل مشکلات تولید بوده است.

باید برای اعلام نرخ‌های به روز و قطعی تا آخر وقت اداری صبر می‌کردیم. نتیجه این انتظار، جدولی بود که نشان می‌داد میانگین حداکثر قیمت یک کیلوگرم تخم مرغ در خراسان رضوی، ۶۵۰ تومان نسبت به قیمت تهران بیشتر و معادل ۱۶ هزارو ۵۰۰ تومان است. دیروز استان ما بعد از همدان، گران‌ترین تخم مرغ را به بازار عرضه کرد، این درحالی است که پیش از این تخم مرغ تولیدی در خراسان رضوی جزو ارزان‌ترین تخم مرغ‌ها درمیان استان‌های تولیدکننده این محصول بوده است.

قطعی برق، تلفات مرغ داری‌ها را افزایش داد

مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم گذار خراسان رضوی همچنین با اشاره به دردسر‌های ایجادشده ناشی از قطع برق در واحد‌های تولیدی در دو هفته اخیر می‌گوید: قطع برق باعث افزایش تلفات مرغ داری‌ها در دو هفته اخیر شده است. هنوز نمی‌توانیم در این باره آمار دقیقی اعلام کنیم، اما باتوجه به گزارش‌های رسیده از مرغ داری ها، این قطعی‌ها موجب افزایش هزینه ها، کاهش تولید و افزایش تلفات شده است.

موسوی نژاد با اشاره به ضعیف بودن زیرساخت تولید برق در مرغ داری‌های استان ادامه می‌دهد: بیشتر ژنراتور‌های استفاده شده در مرغ داری‌ها توان جوابدهی این میزان قطعی را ندارند و ازطرف دیگر مرغ دار‌ها برای تهیه سوخت موردنیاز ژنراتور‌های خود نیز دچار مشکل هستند، زیرا شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، مسیر سختی را برای تامین این سوخت درنظر گرفته است.

او می‌گوید: در این شرایط باید دست کم سوخت ژنراتور‌ها بدون دردسر تامین شود. همچنین دولت باید به کسانی که توانایی خرید ژنراتور مناسب را ندارند، تسهیلات بلندمدت با سود کم بدهد، زیرا این قطعی‌ها تأثیر بسیار منفی بر بخش تولید می‌گذارد.

مرغ داری‌ها برای خرید ژنراتور از تسهیلات مکانیزاسیون استفاده کنند

مدیر اموردام سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی نیز در این باره به شهرآرا می‌گوید: در جلسه‌ای با شرکت‌های برق درخواست کردیم در مسیر‌های مربوط به تولیدی‌های مرغ گوشتی و تخم گذار، تا حد امکان قطعی برق نداشته باشیم. به مرغ داری‌ها هم هشدار داده ایم تجهیزات لازم مانند موتوربرق اضطراری را تهیه کنند.

احمد داوطلب در پاسخ به این سوال که باتوجه به قیمت سنگین موتور‌های برق صنعتی، آیا جهادکشاورزی تسهیلاتی برای مرغ دار‌ها درنظر گرفته است، می‌گوید: آن‌ها از محل تسهیلات مکانیزاسیون می‌توانند اقدام کنند. هر مرغ داری که این دستگاه را ندارد، درخواست خود را ثبت کند تا بنا بر اولویت برای دریافت وام معرفی شود.