گفتگو با مدیرکل اداره هنرهای تجسمی وزارت ارشاد |دستورالعمل جدید برای ساخت مجسمه‌های شهری
ازبین‌بردن فاصله بین آثار هنری شهری درخشان و آثار ضعیف‌تر که در سال‌های گذشته شاهد آن بودیم، نیازمند راهکار‌هایی عملی و در سطحی بالاتر از شهرداری‌هاست.
امیری | شهرآرانیوز، ازبین‌بردن فاصله بین آثار هنری شهری درخشان و آثار ضعیف‌تر که در سال‌های گذشته شاهد آن بودیم، نیازمند راهکار‌هایی عملی و در سطحی بالاتر از شهرداری‌هاست تا به‌میان‌کشیده‌شدن پای استادان، متخصصان و صاحب‌نظران امر، به ازبین‌رفتن خطا‌ها و ایراد‌ها منجر و آثار هنری شهری با نگاه ملی تولید شود.
مشهد، پیشرو هنر شهری
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد دراین‌باره می‌گوید: رویه تا الان به این صورت بوده است که در سال‌های گذشته مثلا در ۱۰ سال گذشته، شهرداری‌ها به‌عنوان مهم‌ترین سفارش‌دهنده آثار هنری، حجم چشمگیری از آثار هنرهای تجسمی شامل نقاشی، دیوارنگاری، مجسمه و گرافیک محیطی را سفارش و در اختیار فضای عمومی قرار دادند.
به گفته هادی مظفری، هدف و نیت از قدمی که شهرداری‌ها در این راه گذاشتند، محترم است و جای قدردانی دارد. دست‌کم می‌توانم بگویم خود شهرداری مشهد و شهر مشهد سال ۹۷ به بعد جزو پیشروان هنر شهری در کشور بوده است و بسیاری از شهر‌های کشور هم از این رویه استفاده کردند و این مسیر را ادامه دادند. شهرداری تهران هم از طریق برگزاری سمپویزم‌های متعدد مجسمه‌سازی توانسته است بخش چشمگیری از آثار ارزشمند و باهویت را در فضای شهر ایجاد کند که جای تقدیر و تشکر دارد. به‌تبع آن دیگر کلان‌شهر‌ها هم قدم‌های شایان توجهی برداشتند.
نکته دیگر اینکه در کشور ما نهادی به‌عنوان انجمن مجسمه‌سازان وجود دارد و انجمن هنرهای تجسمی هم در استان‌ها شکل گرفتند یا درحال شکل‌گیری هستند که فکر می‌کنم از ۳۲ استان کشور، در ۱۶ استان یا شکل گرفتند یا در سامانه مؤسسات فرهنگی ثبت شده‌اند که درحال پیگری است و قرار است در سال ۱۴۰۰ به سرانجام درستی برسد تا ما انجمن‌های مرتبط با هنر شهری و تجسمی را در کشور داشته باشیم که این‌هم در بحث کیفیت هنر شهری تأثیرگذار است.
نیاز آثار هنری شهری به تأیید متخصصان
هادی مظفری معتقد است ایراد کار آنجاست که شهرداری‌ها به‌عنوان کارفرما و سفارش‌دهنده آثار هنری این‌طور فضا را طراحی می‌کنند که آثار باید به سلیقه و ذوق مدیران شهری تولید شود: خطر و خطای مسیر در همین‌جا اتفاق می‌افتد. یعنی به‌دلیل اینکه شهرداری هزینه اثر هنری را در شهر پرداخت می‌کند، پس باید آن اثر بر مبنای ذوق و سلیقه ایشان و هم‌نظران و هم پسند‌های ایشان شکل بگیرد. اگر شما مسیر گذشته را چه در مشهد چه در تهران و چه در اصفهان، در زمانی که فعالیت‌های شهری و آثار هنری در فضای شهری به توفیقی دست پیدا کردند، نگاه بیندازید، با شورای انتخاب، شورای داوران و هنرمندانی مواجه می‌شوید که در این عرصه حضور داشتند و همگی افراد حرفه‌ای بودند. اگر جایی به‌سراغ دانشجویان و افردی رفتیم که هنوز تجربه کار شهری نداشتند، علت این بوده است که فضای بزرگ‌تری برای اثر هنری و شهری ایجاد شود، اما حتما در کنار آن مشاوران و استادانی بوده‌اند که در فرایند تولید و تکمیل اثر نقش‌آفرینی کرده‌اند و درنهایت آثاری به‌منصه ظهور رسیده‌اند که کار‌های کم‌ایرادتر و کم‌خطاتری بوده‌اند.
به‌گفته مظفری، اینکه ما در عرصه هنرهای شهری، مجسمه‌سازی، دیوارنگاری بر این قائل باشیم که بهترین اثر ارزان‌ترین اثر خواهد بود و نزدیک‌ترین و در دسترس‌ترین هنرمند می‌تواند بهترین اثر را برای ما خلق کند، اشتباه بزرگی است.
در سال ۱۳۳۸ هیئت وزیران وقت آیین‌نامه‌ای را تصویب کرد که در کل ایران، هر اثر شهری و هنری که بخواهد در فضای عمومی نصب شود، باید به تصویب یک شورای تخصصی برسد.
بازنگری بعد از وقفه بیست‌ساله
سال ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ دو دستورالعمل و آیین‌نامه به‌دست شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب می‌شود که همین امر را تأیید و تأکید می‌کند؛ هر اثری که بناست در فضای شهری نصب شود، باید به تأیید شورایی مرکب از افراد ذی‌صلاح برسد.
حدود ۲۰ سال از این آیین‌نامه و دستورالعمل گذشته بود، اما این آیین‌نامه‌ها در کشور لازم‌الاجرا نشدند و به حالت اجرایی درنیامدند، زیرا ترکیب اعضا و افرادی که باید تصمیم می‌گرفتند، مسئولان مناصب بالایی کشور در حد معاونان وزیر بودند. این آیین‌نامه تأکید کرده بود که شهردار هر یک از شهر‌های ایران برای دفاع از اثر هنری که بناست در شهرش نصب شود، باید به پایتخت کشور بیاید و در این شورا از اثر دفاع کند. ازاین‌رو این آیین‌نامه به‌دلیل دشواری اجرا، امکان اجرا نداشت.
به‌گفته مدیرکل اداره هنرهای تجسمی وزارت کشور، کار بازنگری این آیین‌نامه از حدود ۲ سال پیش شروع شده است: هماهنگی‌هایی را که با شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارتخانه‌های مؤثر در این حرفه لازم بود، انجام دادیم و دستورالعمل صدور مجوز ساخت و نصب مجسمه و یادمان در میدان‌ها و اماکن عمومی کشور در ۲۰ خرداد ۹۹ به تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید و به سراسر کشور ابلاغ شد. برمبنای دستورالعمل جدید، تصمیم‌گیری درباره آثار هنری هر یک از شهر‌های ایرانی با شورایی خواهد بود که در مرکز استان شکل خواهد گرفت.
ترکیب اعضای شورا عبارت‌اند از: مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، نماینده استانداری، نماینده انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، نماینده فرهنگستان هنر، یک نفر از استادان دانشگاه، نماینده شهرداری و ۲ نفر از صاحب‌نظران آثار هنری. این ترکیب بناست از این به بعد درباره آثار هنری همه استان‌ها اعلام نظر و آن اثر را تصویب کند. بر این اساس، هم بر تولید و خلق آثار هنری که قرار است در شهر نصب شود، نظارت می‌شود و هم تمرکز را از تهران خارج خواهد کرد.
اجراشدن آیین‌نامه جدید در چند ماه آینده
مظفری تأکید می‌کند: اولین جلسه این شورا ۲ هفته گذشته تشکیل شده و جلسات آینده هم درحال برنامه‌ریزی و برگزاری است و این آیین‌نامه در دوسه ماه آینده اجرایی می‌شود تا قدری از این نگرانی که هم نگرانی هنرمندان است هم مردم و هم محافل شهری، با سپردن کار به متخصصان کم شود و مشکل به این شکل راهگشا شود و پیشرفتی رو به جلو داشته باشیم.
مظفری در پاسخ اینکه در صورت اجراشدن این آیین‌نامه‌ها تعامل با شهرداری تا چه حد ادامه می‌یابد نیز می‌گوید: اول اینکه حضور شهردار، معاون شهردار و اعضایی که مرتبط با زیباسازی و سازمان فرهنگی‌هنری شهر‌ها هستند، در ترکیب اعضای این شورا پیش‌بینی شده است و در بالاترین مرجع تصمیم‌گیری، حضور شهرداری و رأی و نظر او را خواهیم داشت. از این نظر این تعامل وجود دارد. از طرف دیگر به‌هرحال شهرداری‌ها نیازمند شورا‌هایی برای این امر بودند. حتی پیش از این برای تأیید آثاری که برای هنر شهری سفارش می‌دادند، عمدتا از همین استادان دانشگاه و صاحب‌نظران و گاهی هم از استادان تهرانی دعوت می‌کردند.
به‌گفته مظفری تاکنون مشکل و خلأ قانونی برای اجراشدن این طرح داشتیم، اما از این به بعد با وجود قانون و سازوکاری که برایش تعریف شده است، مشکلی نخواهیم داشت و بعد از فرایند یکی‌دوساله، مشکلات سبک‌وسیاق ساخت آثار تجسمی و نصب آن‌ها در فضای شهری حل خواهد شد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
