«مهریز» زباله‌خیز

سعیده ساجدی نیا - سر هر کوچه تلی از کیسه‌های پلاستیکی زباله روی هم تلنبار شده است. با گذری کوتاه در این محل می‌توان دشواری زندگی را در سنگینی بوی نامطبوع این زباله‌ها و حتی هراس از حضور پیکر‌های لاغر و ژولیده‌ای که برای یافتن چیزی دندان گیر در میان زباله‌ها در تلاش اند، با تمام وجود حس کرد. کوچه‌های پرپیچ و خم ویژگی اختصاصی «مهریز» نیست، اما عامل بسیاری از مشکلات خیابانی است که نامش پر مهر، اما فریادش بی مهری است. انباشت زباله در این کوچه پس کوچه‌ها یکی از مهم‌ترین این مشکلات است که سرتاسر این محدوده را شبیه به زباله دانی بزرگ کرده است. مردم هر روز زباله هایشان را بیرون از خانه می‌گذارند که ساعات زیادی جلوی در خانه هایشان می‌ماند و بوی نامطبوعی در محل ایجاد می‌کند. این خیابان که از یک طرف به خیابان اصلی شهید معقول مشرف و از سمت دیگر همسایه یکی از بزرگ‌ترین اراضی رهاشده است، از خیابان‌های اصلی شهرک شهید رجایی به شمار می‌رود که بخش شایان توجهی از جمعیت دویست  وشصت هزارنفری این شهرک را در خود جای داده است. این را می‌شود از خانه‌های کوچک درهم تنیده، معابر آسیب دیده وناهموار، خیابان‌های کم عرض و پر رفت و آمد و دویدن‌های بازیگوشانه بی وقفه کودکان در کوچه و خیابان و جلوی در خانه‌ها به چشم دید، و زخم حاشیه نشینی که در پیشانی این خیابان عمیق شده است و ساکنانش از بی توجهی مسئولان در قلیان هستند.

گرفتار شدن ماشین زباله در کوچه‌های کم عرض
«انباشت مشکلات را اینجا می‌توانید ببینید؛ انگار جزو نقشه نیست. حتی درست و حسابی محل را جارو نمی‌زنند. صبح به صبح که بیدار می‌شویم بعد از رفتن بچه‌ها به مدرسه و مرد‌ها به سرکار، خودمان کوچه را تمیز می‌کنیم.» از کثیفی معابرشان گله مندند، بااین حال می‌دانند پاکبان محل هم زحمت خودش را می‌کشد. یکی از اهالی می‌گوید: پاکبان اینجا کر و لال است و وقتی با او صحبت می‌کنیم، فکر می‌کند داریم دعوا می‌کنیم و به هم می‌ریزد. از آن طرف پیرمرد خمیده‌ای دستانش را جلو می‌آورد و می‌گوید:من خودم پاکبان منطقه دیگری از این شهر هستم. به خدا پاکبان‌ها هم آدم اند، هر روز ناچاریم ۱۸ کوچه و ۲ حاشیه خیابان را از ساعت ۱۱ شب تا صبح تمیز کنیم. آشغال وزباله را چه کسی می‌ریزد؟ ما خودمان هستیم که ریخت وپاش می‌کنیم، بعد یک انسان دیگر باید بیاید و آن را جمع کند، تازه حرف و حدیث و غر هم بشنود. ۱۶ سال است که با این سن و سال محل زندگی مردم را نظافت می‌کنم و هیچ وقت هم کم نگذاشته ام!
آن طور که اهالی می‌گویند مشکل مهم نظافت و جمع آوری زباله‌ها در مهریز بیشتر به کوچه‌های کم عرض و باریک برمی گردد که معمولا ماشین جمع آوری زباله نمی‌تواند به راحتی از این کوچه‌ها بگذرد و این می‌شود که همیشه بخشی از زباله‌ها در خیابان باقی می‌ماند. یکی از اهالی محل با گله از ساعت جمع آوری زباله می‌گوید:معمولا زباله‌ها را خیلی دیر جمع می‌کنند و این سبب می‌شود کوچه‌ها همیشه آلوده باشند.

آسفالت آبکی
«بعد از عمری، بالاخره بعضی معابر را آسفالت کرده اند، اما چه آسفالتی! راه که می‌روی، سنگ ریزه‌ها جدا می‌شوند و هنوز زمانی نگذشته، آسفالت‌ها در حال کنده شدن هستند. آمده اند قیر وماسه‌ای ریخته اند و تمام!» این را یکی از اهالی می‌گوید و ادامه می‌دهد: وقتی در حاشیه شهر باشی، قرار نیست دیده شوی و آن وقت ابتدایی‌ترین نیازهایت هم به حاشیه می‌رود! اگر کاری نکنند، بهتر از این است که طوری عمل کنند که به شعور آدم توهین شود. وضعیت آسفالتی که در این ۵ معبر از خیابان شهید معقول ۵۰ اجرا شده، به گونه‌ای است که حتی عضو شورای شهر، خانم رمارم، هم که برای بازدید آمده بودند، به غیراستاندارد بودن آن اذعان کرد.

زمین رها شده به جای فضای سبز
گله دیگر اهالی مهریز، نداشتن فضای سبز است. مادری که از شدت ناراحتی صدایش می‌لرزد، می‌گوید: دلم می‌سوزد که ۳ ماه تعطیلی تابستان هم تمام شد و من بچه هایم را در خانه زندانی کردم. چون فضای سبز که نداریم هیچ، محیط بیرون هم آن قدر مملو از انواع آسیب‌های اجتماعی و خطر هست که از ترس، اجازه ندادم فرزندانم بدون حضور خودم بیرون بروند.‌
می‌گوید: این انصاف نیست که این قدر اراضی بلاتکلیف در اطراف ما باشد، اما بچه‌های ما حتی یک متر فضای بازی نداشته باشند و ناجوانمردانه تاوان فقر پدر و مادر خود را بدهند.

زیرگذر‌های پردردسر
«ناامنی، ناامنی و ناامنی» این عبارت هشدارآمیز تکه کلام ساکنانی است که ناگزیر از رفت و آمد در این زیرگذر هستند، زیرگذری که محدوده شهرک شیرین را به خیابان شهیدمعقول وصل می‌کند و تنها پل ارتباطی ساکنان است. مادر دختربچه‌ای در این باره می‌گوید: کارتن خواب‌ها بار‌ها با تیغ و چاقو دنبالمان کرده اند و به ویژه صبح‌ها برای بردن دخترمان به مدرسه مدام در ترس و اضطرابیم. حتی ۲ سال پیش به یک بچه در همین جا تعرض شده بود. گزارشگر‌های زیادی مانند شما آمده اند و این مسئله ناامنی را بیان کرده ایم، اما هیچ نتیجه‌ای به دست نیامده است.
زن جوان دیگری هم اضافه می‌کند: تنهایی که اصلا جرأت نداریم از زیرگذر عبور کنیم، یا باید یکی را از کار و زندگی بیندازیم که همراهی مان کند و یا در ورودی زیرگذر منتظر بمانیم تا رهگذر دیگری هم بیاید و به اتفاق عبور کنیم.

کمبود خط اتوبوس
«حرم رفتن با هزار بدبختی و عوض کردن چند مسیر امکان‌پذیر می‌شود. تنها خط اتوبوسی که داریم، خط «۶۱» است که تا پایانه می‌رود»؛ این گفته تعدادی از خانم‌هایی است که از وضعیت حمل‌و‌نقل عمومی در این محدوده گله دارند و می‌گویند: خیلی اذیت می‌شویم. بیشتر اقشار ساکن در حاشیه شهر قشر ضعیف و کارگر هستند و نمی‌توانند هزینه تاکسی و حتی قطارشهری بدهند.
یکی از آن‌ها به فواصل طولانی حضور اتوبوس‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی به راننده‌ها اعتراض می‌کنیم که نیم‌ساعت است با بچه در بغل منتظر شده‌ایم، با تندی می‌گویند: «ناراحتید، با تاکسی بروید.»

اگو هم نداریم
«اردیبهشت ماه و در پی بارندگی‌های شدید و بروز برخی مشکلات برای ساکنان محله بود که از طریق فرمانداری و سرپرست فرمانداری، آقای خوش‌نیت، پیگیر مسئله اگو شدیم و حتی دکتر قاضی‌زاده، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی، را برای بازدید به اینجا آوردیم که از نزدیک شاهد وضعیت نامناسب فاضلاب‌های خانگی بودند که وارد جوی وسط کوچه‌ها می‌شود.»

مهم‌ترین دغدغه‌ها
انباشت زباله‌ها در محل
آسفالت نامناسب
اجرا نشدن اگو
کمبود اتوبوس و مینی‌بوس

وقتی ماشین زباله در کوچه‌ها گیر می‌کند!
موضوع جمع آوری زباله در بسیاری از محدوده‌های شهرک شهید رجایی، به دلیل نوع بافت عنکبوتی آن به چالشی جدی بدل شده است، آنگونه که رئیس اداره خدمات شهری شهرداری منطقه ۶ مشهد نیز «زباله گیری» را یکی از معضلات مهم این محله می‌داند و می‌گوید: زباله گیری این محدوده از ساعت ۱۴ شروع می‌شود و این به دلیل عرض کم کوچه‌ها و معابر کوچه‌های خیابان شهید معقول است. در بیشتر این کوچه‌ها حتی خودرو‌های کم عرض‌تر هم امکان عبور ندارد و حل این معضل نیازمند نوسازی بافت فرسوده شهرک شهید رجایی بوده که اکنون امکان‌پذیر نیست. از طرفی اهالی ساکن در این معابر صدای ملودی ماشین زباله گیری را نمی‌شنوند و ساعت زباله آوردنشان با ساعت ماشین شهرداری هماهنگ نیست، بنابراین زباله‌ها را نگه می‌دارند و شب‌ها داخل کوچه قرار می‌دهند و این در حالی است که امکان تغییر ساعت زباله گیری وجود ندارد؛ زیرا شب‌ها به دلیل پارک خودرو‌های متعدد در این خیابان، عملا امکان تردد ماشین جمع آوری زباله وجود ندارد و تنها راهکار موجود هماهنگی مردم با ساعت زباله گیری است.