واکسن اشتغال در برابر کرونا

راه حمایت از کسب وکار‌های آسیب دیده از کرونا چیست و آیا کمک‌های مالی، پولی و یارانه‌ای دولت به صاحبان مشاغل و شاغلان می‌تواند این کسب وکار‌ها را در برابر آسیب‌های ناشی از شیوع کووید ۱۹ واکسینه کند؟ حجت ا... عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اعتقاد دارد در شرایط کرونا باید اعطای کمک‌های مالی و پرداخت یارانه به مشاغل رسمی در حوزه کسب وکار‌ها باجدیت بیشتری دنبال شود.

واقعیت این است که نظریه مطرح شده از سوی وزیر در کوتاه‌مدت با هدف جلوگیری از شوک واردشده به کسب وکار‌ها قابل دفاع است، اما استمرار این روند و تزریق منابع مالی و پولی و سیاست‌های حمایتی یارانه‌ای در میان مدت و بلندمدت برای دولتی مثل دولت ایران که گرفتار کسری بودجه شدید است، گزاره‌ای پرهزینه خواهد بود. افزون بر اینکه علاوه بر مشاغل رسمی آسیب‌دیده، کسب وکار‌ها بسیاری از مشاغل غیررسمی به ویژه در بخش خدمات آسیب‌های جدی دیده اند.

تجربه کشور‌های موفق دنیا نشان می‌دهد که دولت‌ها در مواجهه با شوک نخست حمله کرونا، سیاست‌های پولی انبساطی و تسهیلات مالی را به اجرا گذارده اند، اما برای صیانت از بنگاه‌های اقتصادی و اشتغال به سمت واکسینه کردن شهروندان و البته صاحبان کسب وکار‌ها و شاغلان رفته و موفق شده اند اقتصاد را از گرفتارماندن در باتلاق ناشی از شوک‌های بعدی کرونا نجات دهند.

آنچه درباره سیاست ها، جهت گیری‌ها و برنامه‌های دولت پیشین در زمینه کنترل ویروس کرونا و افزایش تاب آوری اقتصاد به دست آمده است، اکنون به عنوان تجربه‌ای پیش روی دولت جدید قرار دارد و انتظار می‌رود به جای گام نهادن در مسیر گذشته، هرچه سریع‌تر اقتصاد ایران و بازار کار در برابر کرونا واکسینه شود. از سوی دیگر شیوع کرونا ماهیت بسیاری از کسب وکار‌ها را تغییر داده است و انتظار می‌رود اقتصاد پساکرونا با گذشته تفاوت جدی داشته باشد که نشانه‌هایی از این تغییر را می‌توان دست کم در افزایش کسب وکار‌های آنلاین و افزایش سرمایه گذاری‌های خرد مشاهده کرد.

از این نظر انتظار می‌رود وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای صیانت از بازار کار و سرپانگه‌داشتن کسب وکار‌ها از امواج احتمالی کرونا در آینده، بسته‌ای جامع و کم هزینه برای دولت و پرفایده برای اقتصاد و نیروی کار و صاحبان بنگاه‌های اقتصادی آماده کند که شاه بیت این بسته نجات می‌تواند کمک به تسریع در واکسیناسیون عمومی و کنترل شیوع ویروس کرونا باشد. دل بستن به حمایت‌های مالی و پولی و کمک‌های یارانه‌ای در وضعیتی که دولت در ترازکردن دخل وخرج خود مانده است و از سوی دیگر کسب وکار‌ها هم آسیب جدی دیده اند، راهگشا نیست.

چاره این است که مسیر کسب وکار‌ها هموار و راه برای فعالیت‌های اقتصادی با تسریع در واکسیناسیون باز شود. در این صورت برنامه‌های حمایتی و یارانه‌ای دولت می‌تواند به صورت هدفمند مشمول بخش کمتری از کسب وکار‌ها شود و آن‌ها را برای نجات و بازگشت به چرخه فعالیت امیدوارتر کند. اکنون که روند واکسیناسیون سرعت گرفته است، می‌توان انتظار داشت که به تدریج کسب وکار‌ها رونق گیرند و اشتغال روند پایداری را تجربه و دولت هم مسیر اصلاحات اقتصادی پساکرونا را دنبال کند.