رنج مضاعف بیکاری و گرانی

گروه اقتصاد| واژه فلاکت تصویری جز فقر، بدبختی و دور بودن از رفاه در ذهن انسان‌ها شکل نمی‌دهد. حال به این فکر کنید که در اقتصاد شاخصی به نام فلاکت وجود دارد که با افزایش یا کاهش آن، اتفاق‌هایی در یک کشور رخ می‌دهد. چیزی که مشخص است این است که رشد این شاخص نشان‌دهنده اتفاق‌های مثبت و امیدوارکننده نیست و از وضعیتی وخیم و بحرانی سخن می‌گوید. اما شاخص فلاکت چیست؟ شاخص فلاکت یک نشانگر اقتصادی است که وضعیت اقتصادی و اجتماعی یک جامعه را نشان می‌دهد. چطور به دست می‌آید؟ به طور معمول، برای به دست آوردن شاخص فلاکت، نرخ بیکاری و نرخ تورم را با هم جمع می‌زنند. به عنوان مثال، نرخ بیکاری در سال ۹۲ عدد ۴/۱۰ درصد و نرخ تورم ۷/۳۴ درصد بود. شاخص فلاکت هم بر همین اساس به ۱/۴۵ درصد رسیده بود. اگر همین عبارت را به صورت ساده‌تری بیان کنیم، شاخص فلاکت نشان می‌دهد در زمانی که قیمت کالا‌ها و خدمات در حال افزایش یا کاهش است، میزان دسترسی افراد به کار چقدر تغییر کرده است. اگر هم‌زمان با رشد گرانی‌ها میزان بیکاری هم افزایش یابد، این به منزله تحمل هم‌زمان کاهش قدرت خرید و کاهش درآمد خواهد بود.
بر اساس گزارش اقتصادآنلاین، شاخص فلاکت ایران در تابستان ۹۸ به ۲/۵۳ درصد رسیده است. همچنین گزارش‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد شاخص فلاکت در خراسان رضوی در ۳ سال اخیر هم‌زمان با افزایش این شاخص در کشور رشد داشته است. بر این اساس، در حالی که در تابستان ۹۵ شاخص فلاکت در استان ۵/۱۸ درصد بوده، در تابستان ۹۶ به ۱/۱۹ درصد افزایش یافته است. همچنین شاخص فلاکت در تابستان ۹۷ در خراسان رضوی به دلیل رشد تورم به عدد ۶/۲۲ درصد رسید. با این حال، بیشترین رشد شاخص فلاکت در تابستان ۱۳۹۸ در خراسان رضوی روی داده است. در این تابستان، شاخص فلاکت در استان به ۶/۵۰ درصد رسیده است. این رقم در مقایسه با سال گذشته نزدیک به ۵/۲ برابر افزایش نشان می‌دهد. اما رشد شاخص فلاکت چه تأثیری بر زندگی افراد می‌گذارد؟

شاخص فلاکت و افزایش جرائم
معمولا در زمان‌هایی که افراد با کاهش درآمد و رشد هزینه‌ها مواجه می‌شوند، تلاش می‌کنند با کاستن از هزینه‌ها، وضعیت زندگی خود را متوازن کنند. بر اساس تحقیقی که یدا... دادگر و روح‌ا... نظری انجام داده‌اند، شاخص فلاکت اثر مثبت و معنی‌داری بر جرم و جنایت در ایران هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت دارد. این ۲ نشان داده‌اند در سال‌های ۱۳۶۳ تا ۱۳۸۹ در مقاطعی که بیکاری و تورم افزایش یافته، میزان جرائم نیز رشد کرده است. همچنین بر اساس تحقیق رضا زینل‌زاده، شاخص فلاکت در بلندمدت تأثیر مستقیم و معناداری بر طلاق دارد به طوری که افزایش این شاخص سبب رشد طلاق شده است. ابوالفضل شاه‌آبادی و مهیا قربانی گل‌پرور نیز در تحقیقی نشان داده‌اند که رابطه منفی و معنی‌داری بین شاخص فلاکت و مخارج سلامت وجود دارد، به طوری که با یک درصد افزایش میانگین وزنی شاخص فلاکت، به طور متوسط، مخارج سلامت به اندازه ۱۳/۰ درصد کاهش می‌یابد. کارشناسان اقتصادی معقتدند اجرای سیاست کنترل تورم می‌تواند در کوتاه‌مدت سبب کاهش شاخص فلاکت شود. این افراد تأکید می‌کنند دولت باید با در پیش گرفتن سیاست‌های انقباضی، روند روبه‌رشد نرخ نقدینگی را کنترل کند.