گفتگو با علیرضا خالقی، نقاش انقلابی و پیشکسوت مشهدی
علیرضا خالقی در سال‌ها فعالیت هنری و انقلابی اش موفق شده است جوایز و نشان‌های زیادی کسب کند که نشان درجه ۳ هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از آن جمله است. در ادامه گفت وگوی ما با این هنرمند پیشکسوت دفاع مقدس را می‌خوانید.
امیرمنصور رحیمیان | شهرآرانیوز - هر اتفاق بزرگی که پیش می‌آید، مثل سنگی است که در برکه عمیق زندگی افتاده باشد. برکه‌ای که بنا به ذات آدم ها، خیلی زود به ورطه روزمرگی می‌نشیند و موج هایش کوتاه می‌شود؛ بنابراین قاعده کلی، موجی که بر اثر آن اتفاق ایجاد شده است هم لاجرم بعد از گذر سالیان، از شدت و دامنه اش کاسته می‌شود.
موجی که اندازه اش به بزرگی آن حادثه ربط مستقیم دارد و روی زندگی همه آدم‌ها و نسل‌های بعدشان، در آن جغرافیای خاص تأثیر می‌گذارد. هر مملکتی این حوادث را تجربه کرده است. اتفاقاتی که همیشه نمی‌افتند و هرازگاهی با هزاران پیش زمینه در بازه‌ای چند ساله حادث می‌شوند.
حوادثی که یکی از آن‌ها برای ازهم گسستن پیوند‌های اجتماعی هر جامعه‌ای کافی است. پشت سر گذاشتن آن موج‌ها را باید به یاد داشت و برای نسل‌های بعدی هم به میراث گذاشت.
این وظیفه تاریخ نگاران است. تاریخ نگاران و هنرمندانی که با نوشته، صوت، تصویر و نقش، این موج را برای سال‌ها و نسل‌ها زنده نگاه می‌دارند. یکی از آن همه، «علی رضا خالقی» هنرمند پیشکسوت مشهدی است. تصاویر ماندگار‌ی که او از چهره امام (ره) خلق کرده است در تمام راه‌پیمایی‌های انقلابی مشهد نقشی پررنگ داشت. پس از انقلاب نیز او با تولید آثاری ارزشمند در حوزه دفاع مقدس به قول خودش به ایثارگران ادای دین کرد. خالقی تا امروز نیز دست از هنرنمایی نکشیده و آثاری را با مضمون هنر انقلابی به تصویر می‌کشد.
او کسی است که نقش هایش زنده بر دیوار‌های خاطره این شهر نقش شده. این هنرمند متولد ۱۳۳۴ و برادر شهید علیرضا خالقی است.
در کارنامه پروپیمانش عضویت در حزب جمهوری اسلامی و عضویت در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فعالیت در نهاد‌های انقلابی (بنیاد شهید، جهادسازندگی، بنیاد مستضعفان، مساجد وغیره) دیده می‌شود. کارشناسی هنر نقاشی را بین سال‌های ۶۳ تا ۶۸ در دانشکده هنرهای زیبا-تهران دریافت کرده و از همان سال‌ها در آستان قدس رضوی مشغول به فعالیت است.
در سال‌ها فعالیت هنری و انقلابی اش موفق شده است جوایز و نشان‌های زیادی کسب کند که نشان درجه ۳ هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از آن جمله است. اکنون نیز عضو هیئت مدیره انجمن هنرهای تجسمی استان خراسان رضوی و همچنین عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کانون‌های آگهی و تبلیغات خراسان رضوی است. همچنین مدرس کلاس‌های تخصصی هنر نقاشی و داور ورکشاپ‌ها و نمایشگاه‌های مختلف هنری است. در ادامه گفت وگوی ما با این هنرمند پیشکسوت دفاع مقدس را می‌خوانید.
هر چند نوشته در مورد دفاع مقدس زیاد است. ولی در واقعیت، تاریخ انقلاب و دفاع مقدس را آدم‌هایی مثل شما نقش زده اند. از حال و هوای آن روز‌ها برای نسل جوان تعریف کنید.
همان طور که اشاره کردید، مطلب در مورد دفاع مقدس بسیار گفته و نوشته شده است. اما با همه این تفاصیل، می‌توان به نکات محوری و اثرگذار، برای نسل جوان اشاره کرد. برای اینکه خیلی از آن‌ها آن روز‌ها را ندیده اند و حتی خاطره‌ای هم از آن روزگار برایشان تعریف نشده است. به نظر بنده، عوامل اصلی در پیروزی انقلاب و دفاع مقدس، اعتقاد واقعی به اسلام، صداقت و تقوای مسئولان و وحدت جامعه تحت رهبری یک رهبر آگاه، شجاع و مسلمان بود.
شما سبک خودتان را دارید. یعنی شیوه‌ای که کار می‌کنید امضای شماست. این نوع کار را بین بسیاری از هنرمندان نمی‌شود پیدا کرد. خط‌های زیر و خشن و رنگ گذاری‌ها و سایه‌روشن‌های تفکیک شده. از سبک و سیاقتان کمی برایمان بگویید و اینکه چطور به آن رسیده اید؟
سبک و سیاق هنرمند، برخاسته از روحیات درونی اوست که همراه با موضوع اثر و الزام تکنیک مورد استفاده، موجب خلق یک اثر می‌شود. به همین دلیل تنوع کار‌های من که تاکنون در زمینه‌های مختلف انجام داده ام، نشانگر موقعیت و نیاز زمان بوده است. موضوع زمان، شرایط سیاسی، امکانات موجود و نیاز جامعه، در تولید یک اثر تأثیر مستقیم دارند. شاید در بسیاری از آثار، اجرای یک تکنیک برای هنرمند لازم بوده است. من همواره تکنیک را در خدمت محتوا و نیاز جامعه قرار داده ام. بر این باورم که هنر باید برای مردم و در خدمت آن‌ها باشد.
من در میان آثار قدیمی شما تابلو‌هایی با اندازه‌های بزرگ دیده ام. اندازه‌هایی که تا همین چند سال گذشته دستگاه چاپش هم وارد ایران نشده بود. در آن سال‌ها فرآیند تولید اثر هنری با این ابعاد به چه شکلی بود؟
ابعاد نباید در تولید یک اثر ایجاد مشکل کند. برخی کار‌ها بنا به ضرورت جامعه و برخی برای تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب، می‌توانند در ابعاد غیرمتعارف اجرا بشوند. اما نکته مهم این است که یک هنرمند هیچ گاه یک تکنیک را نمی‌تواند در ابعاد مختلف اجرا کند. به طور نمونه، تکنیک و ساخت وساز و جزئیات، در یک اثر در ابعاد بسیار بزرگ، کارآیی ندارد و همچنین برعکس؛ بنابراین بنده هم بنا به ضرورت برخی کار‌ها را در ابعاد مختلف انجام داده ام.
از آن جمله، تصویر ۶ متر در ۱۲ متر حضرت امام (ره) بود، که برای راهپیمایی مردم تأثیر بسیاری در انگیزه مبارزاتی آن‌ها در ابتدای انقلاب داشت. از آن سمت هم اجرای تصویر یک بسیجی نوجوان با تکنیک مدادرنگی و ساخت وساز جزئیات در ابعاد ۲۰ سانتی متر در ۱۵ سانتی متر بود که برای برنامه کلاسی دانش آموزان استفاده شد.
پرکارترین سال‌ها برای شما فکر می‌کنم دهه ۶۰ و ۷۰ بوده است. در همان سال‌ها پوستری انقلابی با موضوع دفاع مقدس کار کردید و برنده جوایزی هم شدید. در مورد منبع الهام آن پوستر خاص و چیز‌هایی که قبل از طراحی پوستر به آن‌ها فکر می‌کردید کمی برایمان توضیح دهید.
دقیقا پرکارترین روز‌ها به لحاظ مقابله با گروهک‌های ضدانقلاب و موضوع دفاع مقدس و تحصیل همان ایام بوده است. اوج این فعالیت‌ها هم در زمینه کار کردن با موضوع دفاع مقدس بوده است. نقاشی تصویر شهدا، اجرا، طراحی و چاپ پوستر مناسبت ها، خطاطی و نقاشی دیوارنگاره‌های شهری، برگزاری نمایشگاه‌های مختلف، فعالیت در ستاد‌های مختلف تبلیغاتی استان و بسیاری از فعالیت‌های جنبی دیگر که مجال ذکر همه آن‌ها نیست. به طور نمونه در دانشکده هنر دانشگاه تهران، طرحی را با موضوع شهادت رزمندگان و ارسال کمک‌های مردمی به جبهه، برای اجرا روی دیوار به ابعاد ۲۰ متر در ۳ متر اجرا کردم. منبع الهام همه موضوعات ایثار و شجاعت و ایمان مردم به ویژه خواهران و ارتباط معنوی با سالار شهیدان اباعبدا.. (ع) در پشت جبهه‌ها بود.
خیلی از هنرمندان جوان مشهدی، تهران را مدینه فاضله خودشان می‌دانند و بعضی از آن‌ها هم به آن شهر کوچ می‌کنند. شما در طول فعالیتتان هیچ وقت به رفتن به تهران یا شهر دیگری فکر کرده اید؟
البته حضور در تهران می‌توانست در نوع فعالیت‌ها و شاید طی کردن سریع‌تر پله‌های ترقی، نقش بسزایی داشته باشد. اما من بنا به دلایل مختلف، برای رفتن به تهران تلاشی نکردم. ناراضی بودن مادرم و وابستگی ایشان به بنده، نیاز نهاد‌های مشهد به تبلیغات محیطی و علاقه و تعهد خودم به ماندن در مشهد الرضا (ع)، همه از عواملی بودند که باعث شدند در مشهد ماندگار شوم.
هنرمندان نسل جدید، دغدغه‌های دیگری دارند. از جمله مشکلات مالی و کمبود انگیزه و منابع الهام. از نظر شما چطور می‌توان روح تازه‌ای در این نسل دمید؟
هنرمندان نسل جدید، هیچ کدام از وقایع گذشته را تجربه نکرده اند و تنها اخبار و تصاویر موجود را در اختیار دارند؛ بنابراین طبیعی است که به انگیزه واقعی دست پیدا نکنند. علاوه بر آن مشکلات عدیده‌ای وجود دارد که نه تنها انگیزه‌ای به آن‌ها نمی‌دهد، بلکه آنان را از هدف دور می‌کند. تلاش دشمن به اشکال مختلف، صداقت و تلاش نداشتن برخی مسئولان برای ارائه خدمت به انقلاب و نسل جوان ازآ ن جمله است.
خداوند هنرمند را با روحیه‌ای لطیف آفریده است؛ بنابراین لازم است مسئولان با نگرش باز، صادق و یاری رسان، به منظور برنامه ریزی مناسب برای هنرمندان به ویژه هنرمندان متعهد به اسلام و انقلاب، تلاش کنند. هنرمند چنانچه صداقت در عمل را حس کند و مسئولان را دلسوز هنر و انقلاب ببیند، با تمام وجود و انگیزه کافی خدمت خواهد کرد.
من با تمام مشکلات و کمبودها، برای تمام فعالیت هایم انگیزه کافی را داشته ام.
کمبودها را با تلاش شبانه روزی و اعتقاد به نصرت الهی، پشت سر گذاشته ام و تنها مسئله‌ای که برایم مهم نبوده مسائل مادی بوده است. با حقوق ۵ هزار تومان دریافتی از دو نهاد فعالیت مداوم، از ۸ صبح تا ۸ شب، اجاره منزل و خرج همسر و فرزند داده ام. به هیچ وجه نمی‌توان آن روزگار را با الان مقایسه کرد. دغدغه نسل جوان امروز با آن ایام متفاوت است. تمام این دغدغه‌ها برای هنرمندان هم وجود دارد. در بعضی موارد فشار روی آن‌ها بیشتر است. با این حال از همه جوانان به ویژه هنرمندان انتظار می‌رود بعد از گذشت بیش از چهار دهه پرتلاطم از انقلاب و دسیسه‌های دشمنان که امروزه برای همه عیان گردیده است، چشم بصیرت داشته باشند و مسئولیت خود را در قبال جامعه و به ویژه خون شهدا به درستی ادا کنند.
آیا کاری هم بوده است که دوست داشته اید انجام بدهید و نتوانسته اید؟
تمام کار‌هایی که تااکنون انجام داده ام، چیزی جز ادای تکلیف نبوده است. ان شاءا... که مورد نظر حق قرار گرفته باشد. با همه مشکلات و فشار‌های کاری، فعالیت‌های خودم را در مقابل عزیزانی که خالصانه، جان خود را فدای اسلام کرده اند، ناچیز می‌دانم. البته بسیار ند آثاری که بنده نتوانسته ام انجام بدهم؛ که به امید خدا، جوانان متعهد و مومن و انقلابی در این ایام، با وجود هجمه‌های فراوان دشمنان، خالصانه در حال انجام آن‌ها هستند. خوشحالم بعضی از امکاناتی که ما نداشتیم برای آن‌ها فراهم است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
