«مشهد» و «انقلاب اسلامی» محور‌های اصلی رمان «مفتون و فیروزه» سعید تشکری است

مشهدالرضا (ع) شهری با ظرفیت‌های بسیار در زمینه‌های مختلف فرهنگی، هنری، اقتصادی، سیاسی و... است که هرکدام می‌تواند ایده‌های بکری را برای مضامین ادبیات کشور به ارمغان بیاورد. هر رمان و داستانی دارای جغرافیایی است و مشهد با همه ظرافت‌ها و ظرفیت‌های بی‌کرانش می‌تواند فرصت بسیار مغتنمی برای نویسندگان ادبیات داستانی کشور باشد.

سیدجواد اشکذری | شهرآرانیوز - یکم: مشهدالرضا (ع) شهری با ظرفیت‌های بسیار در زمینه‌های مختلف فرهنگی، هنری، اقتصادی، سیاسی و... است که هرکدام می‌تواند ایده‌های بکری را برای مضامین ادبیات کشور به ارمغان بیاورد. هر رمان و داستانی دارای جغرافیایی است و مشهد با همه ظرافت‌ها و ظرفیت‌های بی‌کرانش می‌تواند فرصت بسیار مغتنمی برای نویسندگان ادبیات داستانی کشور باشد.

هر زمان ادبیات داستانی مشهد توانسته است از این فرصت بهره بجوید و به سمت خلق آثاری با محتوا و اتفاقات تاریخی این شهر مقدس برود، موفق بوده است. در این راستا، نویسندگان کشور کمتر از این بستر داستانی در آثارشان استفاده کرده‌اند و فقط می‌توان به چند نام در بین نویسنده‌های مشهد رسید که مستقیم یا غیرمستقیم از روایت‌ها و داستان‌های نهفته در دل تاریخ شهر کهن مشهدالرضا (ع) بهره جسته‌اند که به‌طورحتم نام سعید تشکری در این وادی بیشتر از دیگران به چشم می‌آید. او که با نمایشنامه‌نویسی در عرصه نویسندگی قدم گذاشته است، اکنون یکی از نویسندگان بزرگ کشور در حوزه رمان شهری محسوب می‌شود. این نویسنده مشهدی همواره در آثارش مشهد را به‌عنوان جغرافیای اصلی درام خود و از عناصر تفکیک‌ناپذیر داستان‌هایش قرار داده است. از میان آثار تشکری، رمان‌های «پاریس پاریس»، «کافه داش آقا» و «مفتون و فیروزه» نگاه تاریخی عمیق‌تری به مشهد دارند، اما به‌طور‌حتم «مفتون و فیروزه» نه‌فقط در آثار سعید تشکری دارای جایگاه رفیعی است، بلکه از آثار ماندگار ادبیات داستانی مشهد و کشور به شمار می‌آید؛ اثری که توانست برگزیده جایزه «قلم زرین» شود و افتخاری باشد ماندگار برای تاریخ ادبیات مشهد.

دوم: «مفتون و فیروزه» در ۱۱۰۸ صفحه در سال ۱۳۹۶ توسط نشر نیستان منتشر شد و به‌زودی به چاپ سوم خواهد رسید. این رمان دوجلدی حکایت دلدادگی شاگرد و استاد است. شاگردی که تا پای جان برای استادش می‌ایستد و حاضر است برای زنده‌ماندن او جانش را فدا کند. شاگردی مفتون و استادی فیروزه، شاگردی مفتون و استادی داریوش دانشگر، شاگردی بی‌بی‌صدیقه و مش‌ابوالقاسم و استادی آقاسیدعلی خامنه‌ای و شاگردی آقاسیدعلی و استادی آقا‌روح‌ا.... «مفتون و فیروزه» روایتگر قصه زندگی طیف خاصی از انقلابی‌های مشهد است؛ زنان و مردانی که به معنای واقعی کلمه انقلابی‌اند و هریک به سبک خود درگیر مبارزات انقلابی هستند. در آن، انقلاب اسلامی به‌عنوان یک خانواده بزرگ به تصویر کشیده می‌شود و زنان عضو مهمی از این خانواده هستند و نقشی واقعی در پیشبرد داستان دارند.

«مفتون و فیروزه» روایتی خواندنی از روند مبارزات انقلاب اسلامی در مشهد است که آن را با جزئیات بسیاری به خواننده منتقل می‌کند. سعید تشکری در این رمان خواننده خود را به قوچان و مشهد در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی می‌برد و اطلاعات بسیاری از بافت سنتی و آداب و رسوم این ۲ شهر به خواننده ارائه می‌دهد.

سوم: «مفتون و فیروزه» با نثری روان و شاعرانه، به‌شدت داستان‌گرا و در عین حال وفادار به واقعیت‌های تاریخی است و در تلاش است که با زبانی شیوا و بلیغ و در عین حال شیرین و فاخر، مخاطب را با کوتاه‌نویسی خسته نکند و جذابیت‌های لازم را برای دنبال‌کردن خرده‌داستان‌های رمانش به وجود بیاورد. نویسنده در این اثر که مملو از اطلاعات تاریخی است، در پرداخت شخصیت‌پردازی کاراکتر‌های خود موفق عمل می‌کند.

وجه متمایز «مفتون و فیروزه» نسبت به رمان‌های هم‌سلک خودش این است که قهرمانانش در حوزه تاریخ شفاهی و رمان تاریخی از جنس سیاسیون و مبارزان نیستند، بلکه آن‌ها هدفمند و هوشمندانه بستر فعالیت‌های جدی فرهنگی و هنر‌های دراماتیک را برای مبارزات خود انتخاب کرده اند. این رمان با توجه به تعدد شخصیت‌های مختلف از مفتون، فیروزه، زیبا، اسد، آذر، طیبه و داریوش گرفته تا پرداخت کامل برخی از شخصیت‌های مطرح انقلاب ازجمله آقاسیدعلی خامنه‌ای و شهیدهاشمی‌نژاد، اثری بدون گیر و دشواری را به مخاطب ارائه می‌کند.

به تعبیر نویسنده، می‌توان «مفتون و فیروزه» را تاریخ خصوصی ملت ایران در قالب داستان و رمان پنداشت و جدای از آن می‌شود به‌سادگی و با اطمینان‌خاطر بیان کرد که این اثر بیشتر از تاریخ خصوصی و شناسایی پرده‌ای مغفول و ناشناخته از تاریخ انقلاب است که نخستین‌بار از زاویه دید فعالان فرهنگی و نه سیاسی روایت می‌شود.