وفایی| در دهههای اخیر باتوجهبه تحولات مختلف اقتصادی، اجتماعی و فناورانه مانند افزایش شهرنشینی، تغییر در الگوی مصرف و میزان مصرفگرایی و افزایش نفوذ و بهرهگیری از فناوریهای نوین، زندگی بشر با چالشها و مسائل جدیدی در سبک زندگی و محیط زیست رو به رو شده است. پدیدههایی مانند چاقی و پیری جامعه، کمبود منابع آبی پایدار، تغییرات آب و هوایی، آلودگی هوا، ایمنی و امنیت غذایی و پسماند، به مسائلی کلیدی برای بشر تبدیل شدهاند که آینده و بقای ما را تحتتأثیر خود قرار میدهند. با اینحال، این چالشها مملو از فرصتها و الگوهای نوین کسبوکار هم هستند. در چندسال گذشته، کسبوکار استارتآپی در کشور ما هم شکل منسجمتری به خود گرفته است و افراد بیشتری بهسمت ایجاد استارتآپها حرکت کردهاند. اما اغلب ایدهها و فعالیتهای اکوسیستم استارتآپی موجود در کشورمان روی فعالیتهای خدماتی مانند فروش، حملونقل و غذا بهصورت آنلاین متمرکز شدهاست و باتوجهبه موفقیت چند شرکت در آنها، اغلب افرادی که میخواهند کسب و کار استارت آپی تشکیل دهند، در این زمینه فعالیت کنند. این موضوع بیشک نرخ شکست را در این حوزهها بالا میبرد و از سوی دیگر میتواند منجر به سرخوردگی کارآفرینان و همچنین کاهش اثرات اقتصادی و ایجاد اشتغال در اکوسیستم شود.
هدایت کارآفرینان و بهویژه سرمایهگذاران جدیدی که به اکوسیستم استارتآپی وارد میشوند، بهسمت حوزههای کمتر موردتوجهقرارگرفته و دارای اثرات اجتماعی و اقتصادی و ملی در شرایط کنونی، هم به بقای آن کسبوکار کمک خواهد کرد و هم اثر آن را افزایش خواهد داد. بههمینمنظور در این مطلب میخواهیم به معرفی فرصتهای ورود کسبوکارها به حوزه آلودگی هوا بهعنوان یکی از زمینههای اثرگذار و حیاتی در شهرها بپردازیم.
چالشها و فرصتهای موجود برای ورود استارتآپها به حوزه آلودگی هوا
اختلال در زندگی روزمره شهری در روزهای آلوده سال
ایجاد و توسعه نقاط پاک در سطح شهرها
بالا بردن مصرفپذیری تجهیزات تصفیه فردی (ماسک)
اشتراکگذاری صندلیهای خالی خودروهای تکسرنشین با افراد هممسیر
تسهیل در استفاده از وسایل نقلیه پاک (الکتریکی)
ضرورت وجود هوای پاک برای افراد بهویژه گروههای حساس در محیطهای بسته
استفاده از حسگرهای (سنسور) ثابت و همراه و پلتفرم آنلاین بهمنظور اندازهگیری و تحلیل میزان آلودگی هوا
استفاده از پالایشگرهای طبیعی (گیاهی) بهمنظور تصفیه هوای محیطهای دربسته
استفاده از فرایندهای شیمیایی (نانو، بایو، کاتالیست) بهمنظور تصفیه هوای فضاهای داخلی
فرسودگی و بهرهوری پایین تجهیزات صنعتی و وسایل نقلیه
جذب آلایندههای ناشی از احتراق سوخت موتورها و تبدیل به مواد پاک
افزایش بهرهوری در احتراق سوخت موتورهای صنعتی و خودرو
افزایش راندمان استفاده از خودروهای شخصی
اشتراکگذاری صندلیهای خالی خودروهای هممسیر بهوسیله پلتفرمهای آنلاین
تسهیل در استفاده و اشتراکگذاری وسایل نقلیه پاک (الکتریکی)
افزایش انتشار آلایندهها و گردوغبار درنتیجه فعالیتهای زراعی، مدیریت پسماند و خشکی زمین
جذب آلایندههای ناشی از فعالیتهای زراعی و دامپروری و تبدیل به مواد پاک
فرونشاندن گردوغبار با اسپری مداوم قطرات کوچک آب
مدیریت دفع پسماند با استفاده از بایوگاز و سیستم هضم بیهوازی
ناکافیبودن آموزش، فرهنگسازی و نبود مشارکت عمومی در کاهش آلودگی هوا
اشتراکگذاری صندلیهای خالی خودروهای هممسیر
ایجاد انگیزه در افراد بهمنظور تغییر در سبک زندگی
کاهش انتشار آلایندهها ازطریق هوشمندسازی ساختمان
بهکارگیری گرمای هدررفته در تأمین گرمایش ساختمان
بهکارگیری انرژیهای پاک در تأمین گرمایش ساختمان
نبود اطلاعات دقیق از میزان و نوع آلودگی
برای حفاظت از سلامت افراد و اتخاذ تصمیمهای شهری
استفاده از حسگرهای ثابت و همراه بهمنظور اندازهگیری میزان آلودگی هوا
استفاده از پلتفرم آنلاین بهمنظور ارائه تحلیل و هشدار درخصوص کیفیت هوا
ایجاد شبکهای از کاربران بهمنظور اشتراکگذاری نظرات درخصوص کیفیت هوای نقاط مختلف شهر
سهم شایانتوجه ساختمانهای مسکونی در تولید آلایندههای هوا
کاهش انتشار آلایندهها با بهکارگیری انرژیهای پاک در تأمین سیستم گرمایشی ساختمان
کاهش انتشار آلایندهها با بهکارگیری گرمای هدررفت دستگاههای الکترونیکی در تأمین سیستم گرمایشی
کاهش انتشار آلایندهها ازطریق هوشمندسازی ساختمان
....................................
نمونههایی از استارت آپهای موفق دنیا که در زمینه کاهش آلودگی هوا ایجاد شده اند.
استارتآپهای حوزه پایش
استارتآپ Pigeon Air patrol
این استارتآپ در انگلستان به طراحی پایشگر همراه، بهمنظور اندازهگیری کیفیت هوای شهرها پرداخته است. این حسگرهای پوشیدنی با نصب روی کیف یا قرارگرفتن در جیب افراد به جمع آوری اطلاعات کنترل کیفیت هوا میپردازند و دادهها را بهصورت آنلاین به سرور مرکزی مخابره میکنند. این شرکت در سال۲۰۱۵ از ۱۰کبوتر آموزشدیده بهجای افراد استفاده کرد. سنسورها در کولهپشتیهای کوچک بر پشت کبوترها، متصل میشود و با بهپروازدرآمدن آنها، اطلاعات کنترل کیفیت هوا بهصورت توئیت به سرور مرکزی ارسال میشود و عموم مردم نیز با حساب توئیتری خود میتوانند اطلاعات آنلاین درباره وضعیت آلودگی هوا را دریافت کنند.
استارتآپ Atmotube
محصول این شرکت، پایشگر فردی همراه به منظور ارزیابی کیفیت هوای محیطهای بسته و باز است. سنسورهای دستگاه بهطور مداوم به بررسی کیفیت هوای محیطهای داخل و خارج میپردازند و آلودگی هوا را اعم از ترکیبات ارگانیک فرار و گازهای مضر مانند مونوکسیدکربن اندازهگیری میکنند. دستگاه دارای نرمافزار قابل نصب روی تلفن همراه است و اطلاعات را بهطور همزمان ارسال میکند. ازطریق پلتفرم آنلاین این دستگاه، دسترسی به تاریخچه اطلاعات از روزهای پیشین امکانپذیر است. این دستگاه کوچک قابل حمل در جیب افراد و دارای آویز قابل نصب روی کیف است.
استارتآپهای حوزه پالایش
استارتآپ Airlabs
این شرکت به توسعه و اجرای نقاط پاک در سطح شهرها مانند ایستگاه اتوبوس، بیلبوردها و مبلمان شهری میپردازد. فناوری ساخته شده در این شرکت، سیستم مهندسی مجدد نانوکربنهاست که برای جذب و حذف ۹۵درصدی اکسیدنیتروژن درکنار سایر آلایندهها به کار میرود. مبلمان و نیمکت خیابانی دارای دستگاه تصفیه هوا و دستگاههای تصفیه هوا در داخل بیلبوردهای شهری، ازجمله محصولات این استارتآپ است.
استارتآپ Green city solution
محصول این شرکت، بایوفیلتر سبزی است که روی نیمکت و مبلمان شهری نصب میشود و به تصفیه هوای اطراف آن میپردازد. این محصول هوشمند بهشکل یک دیوار پوشیده از گیاه (خزه) و متصل به یک نیمکت است که با استفاده از اینترنت اشیا، ذرات معلق در هوا را به سطح برگها میرساند، سپس آنها را بهطور دائمی به زیست توده تبدیل میکند. این محصول از قابلیت تصفیهکنندگی خزه که معادل با اثر ۲۷۵ درخت شهری است، بهره میبرد و به ایجاد نقاط پاکی در شهر کمک میکند.
استارتآپهای حوزه فرهنگسازی و اصلاح سبک زندگی
استارتآپ BlaBlaCar
مأموریت این شرکت کاهش استفاده از خودروهای تکسرنشین است. پلتفرم آنلاین این شرکت امکان اشتراکگذاری (کارپولینگ) صندلیهای خالی خودروهای تکسرنشین را با مسافران هممسیر در سطح شهر فراهم میآورد. این روش به کاهش مصرف سوخت، کاهش ترافیک و آلودگی هوا بهعلت کاهش رفتوآمد خودروهای تکسرنشین منجر میشود. در این سیستم، زمان و هزینه سفر مسافران کاهش مییابد و راننده نیز هزینه مصرف سوخت خود را با افراد هممسیر به اشتراک میگذارد. این شرکت دارای ۶۰میلیون عضو در ۲۲کشور و بیشاز ۱۸میلیون مسافر در هر سهماهه سال است.
استارتآپ ofo
این شرکت به کاهش استفاده از خودروهای تکسرنشین ازطریق اشتراکگذاری دوچرخه بدون ایستگاه در بیشاز ۲۵۰شهر مختلف جهان پرداخته است. پلتفرم طراحیشده این شرکت قابلیت دانلود رایگان و نصب روی تلفن همراه را دارد که برای استفاده، کاربران میتوانند با اسکن کد روی دوچرخه انتخابی، با دریافت رمز عبور و پرداخت هزینه، قفل دوچرخه را بگشایند و پس از استفاده و رسیدن به مقصد، در هر زمان و هر مکان، آن را برای دسترسی کاربر بعدی (بدون نیاز به محل مشخص) پارک و قفل کنند. اجرای این برنامه علاوهبر اثرات اقتصادی و زیستمحیطی، ارزش افزوده فرهنگی نیز بهدنبال خواهد داشت.