نگاهی به اهمیت عادی سازی روابط ایران و عربستان

به گزارش شهرآرانیوز؛ در چند ماه اخیر، نشانه‌هایی از عزم طرفین برای بهبود روابط دیده می‌شود. در تازه‌ترین اظهار نظر ازسوی مقامات ایران در این زمینه، سعید خطیب زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان، گفت که مذاکرات بین دو کشور بدون وقفه پیش می‌رود.

از سوی دیگر، مقامات عربستان سعودی نیز از روند مثبت مذاکرات خود با ایران خبر داده و تأکید کرده اند که از عادی سازی روابط با ایران استقبال می‌کنند.

حال پرسش این است که اساسا چه عواملی سبب شده ایران و عربستان به سمت عادی سازی روابط با یکدیگر حرکت کنند و این مهم، چه تأثیری بر شرایط دو کشور و البته منطقه خواهد داشت.

تأثیر عادی سازی روابط ایران و عربستان بر صلح و ثبات در خاورمیانه

پایگاه تحلیلی «مدرن دیپلماسی» روز گذشته در یادداشتی درباره چرایی حرکت عربستان سعودی و ایران به سمت عادی سازی در روابطشان با یکدیگر نوشت: «در سیاست خارجی، چیزی با عنوان دشمن دائمی وجود ندارد. همین امر دلیل سوق دادن ایران و عربستان سعودی پای میز مذاکرات است.

عربستان سعودی پی برده است که روابط آن با متحدان غربی اش گذراست و آمریکا دیگر به مبارزه با ایران به نیابت از عربستان باز نخواهد گشت؛ در نتیجه آن‌ها باید با ایران کنار بیایند. عربستان سعودی به چند دلیل با ایران، پای میز مذاکره نشسته و نخستین دلیل آن است که عربستان می‌خواهد وابستگی اش به نفت را کاهش دهد و برای خارج شدن از اقتصاد متکی به نفت، باید روابط خوبی با همسایگانش داشته باشد و رسیدن به چنین هدفی، بدون ثبات منطقه‌ای امکان پذیر نیست. در نتیجه، عربستان سعودی می‌خواهد از جنگ‌های نیابتی با ایران در عراق، سوریه، یمن و لبنان خارج شود تا ثبات منطقه‌ای مورد نظرش حاصل شود.

یمن، به طور ویژه برای عربستان تبدیل به مسئله‌ای آزاردهنده شده است. حملات پهپادی هم با تأثیری که روی شرکت دولتی نفت آرامکوی عربستان می‌گذارند، می‌توانند در آوردن ریاض پای میز مذاکرات مؤثر باشند. علاوه بر این، چون دولت بایدن دیگر نظارتی بر خاورمیانه ندارد، بهبود روابط با ایران بر سر منافع خودش عاقلانه خواهد بود.»

یادداشت «مدرن دیپلماسی» همچنین مطرح می‌کند: «از سوی دیگر، ایران در صورت بهبود روابط با عربستان سود خواهد برد. اقتصاد ایران به خاطر تحریم‌های آمریکا متشنج شده است. ازآنجاکه عربستان، بزرگ‌ترین و قدرتمندترین اقتصاد خاورمیانه است، در صورت عادی شدن روابط دو کشور، پتانسیل بهره‌مند شدن از منافع سیاسی و اقتصادی برای ایران وجود خواهد داشت.

با عادی سازی روابط عربستان با ایران، متحدان عربستان هم روابط خود با ایران را بهبود خواهند داد. در نتیجه، روابط سیاسی و تجار ایران با همه کشور‌های متحد عربستان بهبود خواهد یافت و این فرصت را به ایران خواهد داد تا اقتصادش را متحول کند.»

گفتگو‌ها به حل و فصل پرونده‌های منطقه منجر می‌شود

احمد زارعان، کارشناس مسائل بین المللی، نیز در گفتگو با «مهر»، در باره محور‌های احتمالی مذاکرات بین ایران و عربستان گفت: می‌توان حدس زد مذاکرات شامل موضوعات مختلفی از جمله پرونده‌های منطقه‌ای به ویژه پرونده یمن باشد. عربستان بیش از پنج سال است که درگیر جنگی بی حاصل شده و در این جنگ متحمل هزینه‌های مادی، انسانی و حیثیتی بسیاری شده است بنابراین سعودی‌ها تمایل زیادی به پایان دادن این جنگ دارند و ایران با توجه به نفوذی که بر جنبش انصارا... دارد، می‌تواند به پایان دادن جنگ و دستیابی به یک راه حل مرضی الطرفین کمک کند.

مکانیسم عادی سازی روابط و گشایش دفاتر نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی نیز از دیگر موضوعات مذاکرات است. زارعان درباره دورنمای مذاکرات میان ایران و عربستان به دلیل عادی سازی روابط نیز گفت: روند عادی شدن روابط احتمالا کُند خواهد بود. البته اراده دو طرف و همچنین اراده بازیگران مداخله گر که عادی شدن روابط به نفع یا به ضرر آن هاست، در سرعت روند عادی سازی روابط ایران و عربستان اهمیت دارد.

مسیر دیپلماتیک بهترین راه است

محمدعلی بصیری، استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان هم، در گفتگو با «ایسنا» درباره تأثیر بهبود روابط میان ایران و عربستان بر منطقه و شرایط این دو کشور گفت: ارتباط مثبت و سازنده میان ایران و عربستان به نفع منطقه و کشور‌های آن است. اگر مذاکرات اخیری که میان ایران و عربستان انجام شده است، تداوم یابد و دو کشور ارتباط خوبی با یکدیگر برقرار کنند، به طوری که منجر به برقراری روابط دیپلماتیک شود، بقیه اختلافات و تنش‌هایی که وجود دارد، مانند مذاکرات هسته‌ای راحت‌تر حل می‌شود.

وی افزود: ایران و عربستان به این نتیجه رسیده اند که مسیر دیپلماتیک، بهترین راه برای حل اختلافات است و می‌تواند مشکلات هر دو کشور را کاهش دهد. اگر ایران و عربستان از راه دیپلماسی امور را پیش ببرند، بدون شک هزینه‌های هر دو کشور کاهش پیدا می‌کند و بیشتر کشور‌های منطقه هم خواهان برقراری روابط حسنه میان این دو کشور هستند.