کیفیت امروز هوای مشهد «قابل قبول»، اما در مرز ناسالم شدن (پنج‌شنبه، ۲۷ شهریور ۱۴۰۴) ویدئو | بابک شهبازی چه اطلاعاتی را به موساد فروخته بود؟ + تصاویری از اعترافات و لحظه دستگیری مصلی و المان شهدای مدافع حرم بوستان خورشید و ۱۵ پروژه عمرانی در منطقه ۹ مشهد فردا (۲۷ شهریور ۱۴۰۴) افتتاح می‌شود شهردار مشهد مقدس: جهاد تبیین و امیدآفرینی یکی از وظایف اصلی خبرنگاران است سکونت ۲۰ میلیون نفر در بافت‌های ناکارآمد | تعریف ۱۸‌ همت پروژه توسط دفاتر تسهیلگری سخنگوی وزارت خارجه: ایران و اروپا امروز به صورت تلفنی رایزنی می‌کنند استاندار خراسان رضوی: کنگره بزرگداشت ۱۸ هزار شهید استان فرصتی مهم برای همگرایی است بوستان جدید در مشهد با امکانات ویژه | پارک بانوان بوستان کرامت در دست احداث کریمدادی: پروژه بوستان کرامت با مشکل تأمین منابع مالی مواجه است وضعیت ناسالم هوای مشهد تا عصر امروز (چهارشنبه، ۲۶ شهریور ۱۴۰۴) برای گروه‌های حساس شهردار مشهدمقدس از تلاش برای تکمیل بوستان کرامت تا پایان سال جاری خبرداد (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) آغاز فعالیت دبیرخانه نشان مشهدالرضا (ع) قالیباف: پیشرفت کشور در گرو فرصت دادن به نخبگان است + فیلم گروسی با یک مقام آلمانی درباره ایران گفت‌وگو کرد تسریع در ابلاغ آرای ماده ۱۰۰ در مشهد؛ تضمینی برای حقوق مالکین خودکفایی در ساخت تجهیزات مکانیکی پالایشگاه گاز در مشهد «مشهد مهربان»؛ هم‌افزایی شهروندان و نهاد‌ها برای بازگرداندن کودکان بازمانده از تحصیل اجاره ملک در مشهد ثابت ماند | مبلغ اجاره‌ها مشابه با سال قبل پویش «مشهد مهربان»، گامی مهم برای بازگرداندن کودکان بازمانده از تحصیل مشهدی به چرخه آموزش جزئیات برگزاری بیست‌وچهارمین نمایشگاه عرضه مستقیم کالا (فروش پاییزه) مشهد
سرخط خبرها

ابعاد اجتماعی فراموش‌شده در طرح‌های تفصیلی شهری

  • کد خبر: ۸۸۱۲
  • ۲۱ آبان ۱۳۹۸ - ۰۶:۲۸
ابعاد اجتماعی فراموش‌شده در طرح‌های تفصیلی شهری
حمید مسعودی پژوهشگر اجتماعی جهاد دانشگاهی
باور به یک برنامه‌ریزی شهری منسجم و منظم اجتناب‌ناپذیر است. شهر‌ها بدون برنامه‌های کوتاه و بلندمدت درگیر مسائل و مشکلات بسیاری خواهند شد و قدر مسلم هزینه‌های جبران‌ناپذیری را بر دوش مردم و مدیران شهری خواهند گذاشت. شهر‌هایی که به برنامه‌ریزی توجه می‌کنند، توسعه متوازن دارند و کیفیت زندگی شهری را نیز تضمین می‌کنند. امروزه شهر‌ها از طرح‌های مطالعاتی چندی بهره می‌برند؛ طرح‌های جامع که اصول و راهبرد‌های اساسی شهر، پهنه‌بندی‌ها و کاربری‌های مختلف شهری را پیشنهاد می‌دهند، در رأس آن قرار دارند. در مرحله دوم، طرح‌های تفصیلی شهری قرار دارند که به‌نوعی راهنمای پیاده‌سازی و اجرایی‌کردن طرح‌های جامع هستند. طرح‌های جامع، بلندمدت و طرح‌های تفصیلی، کوتاه‌مدت هستند. طرح‌های جامع زمانی امکان اجرایی پیدا می‌کنند که طرح‌های تفصیلی و جزئی‌تر پس از آن تصویب و اجرا شود. این نوع طرح‌ها ازجمله طرح‌های حیاتی، اساسی، هزینه‌بر و ضروری در هر شهری به‌ویژه کلان‌شهر‌ها محسوب می‌شوند. اصولا در اجرای مطالعات طرح‌های جامع و تفصیلی به بخش‌هایی مانند جوانب کالبدی، اقتصادی، ترافیک و تردد، محیط‌زیست، چشم‌انداز‌ها و اصول برگرفته از طرح‌های فرادستی، زیرساخت‌های شهری، وضعیت مسکن و تملک و بخش‌های اختصاصی شهر‌ها همچون گردشگری و... توجه می‌شود. این بخش‌ها از سوی کارشناسان مختلف انجام می‌شود و در یک نظام یکپارچه در کنار هم قرار می‌گیرد. بررسی وضعیت طرح‌های جامع و تفصیلی نشان از نقاط ضعف مختلفی است که نمود آن را در وضعیت فعلی شهر‌ها به‌خوبی ملاحظه می‌کنیم. یکی از بخش‌هایی که بیش از دیگران به آن بی‌توجهی شده، مطالعات و ارزیابی‌های اجتماعی طرح‌های جامع و تفصیلی است. به‌راستی که شهر از سوی مهندسان، مطالعه و طراحی می‌شود، ولی جامعه‌شناسان، روان‌شناسان، اقتصاددانان و محققان علوم اجتماعی کمتر در آن‌ها به ایفای نقش می‌پردازند. در ضوابط بالادستی نیز به‌طور مشخص و دقیق جایگاه آن‌ها دیده نشده است و بنابراین وقتی طرح‌ها به مرحله اجرا و پیاده‌سازی می‌رسند، مشکلات یکی پس از دیگری خود را نشان می‌دهند. نبود نظام منسجم و یکپارچه مطالعات باعث می‌شود بخش‌های مختلف مطالعات طرح‌های جامع و تفصیلی به‌صورت جزیره‌ای انجام شود و امکان یکپارچه‌سازی یافته‌ها از بین برود و چیرگی با بعد کالبدی باشد. اقتصاد شهر نیز خود را صرفا به این بعد وابسته می‌کند و زندگی پایدار، کیفیت زندگی مناسب و فعالیت شهری و حتی درآمد پایدار شهری تضعیف می‌شود. اگر سازمان‌هایی که وظیفه مطالعه و ارائه طرح‌های کلان‌شهری را دارند، توجه ویژه‌ای به ابعاد اجتماعی نمایند، به مراتب حین اجرا مشکلات کمتری با جامعه و بهره‌برداران خواهند داشت. مطالعات اجتماعی از ۲ جنبه می‌تواند یاری‌رسان طرح‌های جامع و تفصیلی باشد؛ در جنبه اول، این مطالعات می‌تواند راهبرد‌های اجتماعی و کلان در رابطه با آینده شهر‌ها ارائه نماید و این راهبرد‌ها می‌تواند پیشنهاد‌های کلان طرح‌های جامع را تحت‌تأثیر قرار دهد. در بعد دیگر، مطالعات اجتماعی می‌تواند راهنمای ارائه و اجرای طرح‌های تفصیلی در سطح خرد باشد. در بررسی شرح خدمات این مطالعات متوجه می‌شویم که به ابعاد اجتماعی و فرهنگی نگاهی بسیار سطحی و غیرمنسجم می‌شود. برای مثال، بیشتر این مطالعات صرفا به جوانب جمعیت‌شناختی و قشربندی اجتماعی، ابعاد امنیتی و وضعیت سکونت توجه می‌کنند؛ درصورتی‌که به ابعادی همچون مشارکت اجتماعی، هویت اجتماعی عدالت اجتماعی، رضایتمندی شهروندان و موارد دیگر توجه نمی‌شود. مطالعات اجتماعی با نیازسنجی از شهروندان، ارزیابی آثار اجتماعی طرح‌های اجراشده قبلی، ارزیابی آگاهی و مشارکت شهروندان در اجرای طرح‌های شهری، ارائه پیشنهاد‌های عملکردی در این برنامه‌ها و همچنین ارائه نمود‌های عینی و کالبدی جوانب اجتماعی باید در کنار مهندسان قرار گیرد. امروزه با توجه به چالش‌ها و مشکلات بسیار در اجرای این طرح‌ها توجه بیشتری به مطالعات اجتماعی می‌شود، ولی این امر همچنان از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. محققان اجتماعی با نقد و بررسی این طرح‌ها و ارائه پیشنهاد‌های درخور توجه می‌توانند به تعامل با مهندسان شهری وارد شوند و به تقویت طرح‌های جامع و تفصیلی بپردازند.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->