گفتگو با حسام سامری‌زاده، فیلم‌نامه‌نویس «گشت ۳»
«گشت ۳» در روز‌های اخیر پرمخاطب‌ترین فیلم سینمای ایران لقب گرفته و گیشه سینمای پساکرونا را کاملا متحول کرده است. سامری‌زاده در بیشتر موارد انتقاد‌های وارد شده به فیلم را نابجا می‌داند، اما برخلاف اغلب دست‌اندرکاران فیلم‌های پرفروش که به پشتوانه استقبال مردمی از فیلمشان، به منتقدان خود می‌تازند، در کمال احترام و خوش‌رویی نقد‌ها را پاسخ داده است.
محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - «گشت ۳» در روز‌های اخیر پرمخاطب‌ترین فیلم سینمای ایران لقب گرفته و گیشه سینمای پساکرونا را کاملا متحول کرده است. این فیلم، به لحاظ قصه و مضمون، ارتباط نزدیکی با شهر مشهد دارد و در میان عوامل و تولیدکنندگانش نیز نام هنرمندان مشهدی زیادی به چشم می‌خورد. به همین بهانه، گفت‌وگویی داشته‌ایم با حسام سامری‌زاده، نویسنده مشهدی این فیلم، که درباره نحوه شکل‌گیری قصه «گشت ۳» و برخی انتقاد‌هایی که به فیلم وارد می‌شود، با ما صحبت کرده است.
سامری‌زاده در بیشتر موارد انتقاد‌های وارد شده به فیلم را نابجا می‌داند، اما برخلاف اغلب دست‌اندرکاران فیلم‌های پرفروش که به پشتوانه استقبال مردمی از فیلمشان، به منتقدان خود می‌تازند، در کمال احترام و خوش‌رویی نقد‌ها را پاسخ داده است. گفتگو با این هنرمند که در ادامه می‌خوانید، فارغ از نکات محتوایی و اطلاعاتی که ممکن است برای مخاطب جذاب باشند، نشان می‌دهد که سعه‌صدر، حفظ احترام متقابل و آمادگی برای برخورد منصفانه با دیدگاه‌های مخالف، در میان سینماگران ایرانی رو به افزایش است.
به عنوان یک هنرمند مشهدی، فضای تولید آثار سینمایی در شهر مشهد و خراسان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به طور کلی، فضای تولید آثار سینمایی در مشهد از لحاظ سخت‌افزاری با مشکل روبه‌روست. در استان ما هنرمندان درجه یک زیادی حضور دارند که بیشترشان دوستان من هستند، اما سخت‌افزار مناسب برای تولید فیلم‌های سینمایی در مشهد کم است. فکر می‌کنم مشهد به لحاظ نیرو‌های کارکشته و توانمند جزو برترین شهر‌های کشور است، ولی کم‌توجهی مسئولان باعث شده شرایط تولید فیلم در مشهد چندان مساعد نباشد. منظورم از کم‌توجهی، فقط درباره هنرمندان نیست. بلکه فکر می‌کنم انعطاف نداشتن در بین تصمیم‌گیرندگان و میدان ندادن به هنرمندان هم عامل دیگری است که امکان شکوفایی را از ظرفیت‌های هنرمندان مشهدی سلب می‌کند. استقلال هنرمند یک امر بسیار مهم است که می‌تواند زمینه رونق تولید آثار هنری مختلف در استان را فراهم آورد.
نویسنده شدن انتخاب متفاوتی برای یک هنرمند است، زیرا اغلب دوستداران هنر‌های نمایشی مایل‌اند بازیگر و یا کارگردان شوند. شما چطور به نویسندگی گرایش پیدا کردید؟
واقعیت این است که من هم با بازیگری تئاتر وارد این عرصه شدم و بسیار به این حوزه علاقه‌مند بودم، اما از یک جایی به بعد، احساس کردم که شاید در نویسندگی بیشتر از بازیگری می‌توانم موفق باشم. درواقع، با خودم به یک جور تفاهم رسیدم. یعنی فکر کردم که باید قید چیز‌هایی از قبیل شهرت، را بزنم. فکر می‌کنم اغلب کسانی که می‌خواهند بازیگر شوند، به شهرت چشم دارند و کسی نیست که از مشهور شدن بدش بیاید، اما من با نویسنده بودن و با این موضوع که شاید به اندازه بازیگران فرعی یک فیلم هم به چشم نیایم، کنار آمده‌ام و مشکلی ندارم. امروز که با شما صحبت می‌کنم، واقعا از نویسندگی لذت می‌برم و در این انتخاب دوست عزیزم امیراطهر سهیلی نقش مهمی داشت.
آیا فیلم‌سازی هم جزو اولویت‌هایتان بوده یا هست؟
نه؛ من اصلا سودای فیلم‌سازی ندارم. البته ارزش‌های این حرفه را زیر سؤال نمی‌برم، اما من به هیچ عنوان علاقه‌ای به این کار ندارم و امیدوارم هیچ‌وقت هم تمایلی پیدا نکنم، چون فکر می‌کنم آدم این حرفه نیستم و بر این باورم هر کسی باید در جای خودش مفید باشد.
با توجه به فضای جدی کار قبلی شما «زنانی که با گرگ‌ها دویده‌اند»، چطور به نویسندگی فیلم‌نامه طنز رسیدید؟
من دوست دارم که خودم را به چالش بکشم. همان‌طور که اشاره کردید، کار قبلی من یعنی «زنانی که با گرگ‌ها دویده‌اند»، ساخته امیراطهر سهیلی، فضای هنری متفاوت و تلخی داشت، اما بعد از آن، یک فیلم‌نامه کمدی نوشتم و قصد نداشتم خودم را به یک‌گونه سینمایی محدود کنم. حتی شاید فیلم‌نامه بعدی من فضای تازه‌ای داشته باشد. من آدم ماجراجویی هستم و این شاید زیاد هم خوب نباشد مثلا الان دلم می‌خواهد یک فیلم‌نامه جنایی بنویسم.
ایده اصلی فیلم از کجا آمد و چه کسانی در طرح کلی گشت ۳ تأثیرگذار بودند؟
ایده فیلم از روزی شکل گرفت که من به تنهایی در جاده‌ای بین شهری در حال حرکت بودم و فضای ذهنم کاملا خالی بود. در عوالم خودم سیر می‌کردم و حتی در آن روز به فکر فیلم‌نامه نوشتن هم نبودم. در همین حال و به شکلی کاملا ناگهانی، داستان یک خواننده بدصدا به ذهنم آمد و ایده «گشت۳»، به شکل خام، در ذهنم شکل گرفت. در ادامه، دو نفر از هنرمندان در تبدیل شدن این ایده به فیلم‌نامه بسیار تأثیرگذار بودند یکی سعید سهیلی در مقام کارگردان که نقشش انکارناپذیر است و دیگری ساعد سهیلی که گفتگو‌های من با او به شکل‌گیری این فیلم‌نامه کمک زیادی کرد.
چه زمانی شروع به نگارش کردید و آیا درباره بازیگران اطلاعی داشتید؟
برای نگارش متن پروژه‌ای مثل «گشت ۳» که عقبه‌ای دارد و نسخه‌های قبلی آن به طور گسترده دیده شده، طبیعی است که نویسنده هم زمینه ذهنی کافی را داشته باشد. من هم با بازیگران آشنا بودم و نوشتن بخش اول فیلم‌نامه را حدوداً از مهر ۹۸ شروع کردم.
برخی مخاطبان «گشت۳» غیبت حمید فرخ‌نژاد را نقطه ضعف این فیلم می‌دانند. این موضوع چقدر بر فیلم تأثیر گذاشت؟
نبود آقای فرخ‌نژاد می‌تواند هم نقطه ضعف باشد و هم نقطه قوت. طبیعتا جای خالی ایشان به عنوان شخصیت اصلی که بار کمدی نسخه‌های اول و دوم را به دوش می‌کشیده، احساس می‌شود. اما از جهتی هم تغییرات می‌تواند مثبت ارزیابی شود. استقبال از فیلم نشان داده سینما وابسته به فرد نیست و خوشبختانه فیلم مورد توجه مردم قرار گرفته است.
بهتر نبود یک شخصیت مسن‌تر جایگزین عباس آقا شود تا در رأس هرم قرار گیرد و به‌نوعی رئیس این گروه باشد؟
نظر شما محترم است، اما جمع‌بندی ما به این شکل بود. هرچند می‌توان هزاران شکل دیگر هم برای طراحی فیلم‌نامه پیشنهاد کرد.
جنس شوخی‌ها در این فیلم بسیار حساسیت‌برانگیز و متهورانه به نظر می‌رسد. چند درصد از کمدی مورد نظرتان در نسخه نهایی منعکس شد؟
با توجه به اینکه فیلم در حال اکران است، ترجیح می‌دهم به این سؤال پاسخ ندهم. شاید بعد‌ها درباره‌اش حرف زدیم.
برخی معتقدند که کنایه‌ها و اشارات پرتعداد به مسائل سیاسی و اجتماعی روز، به شکل مصنوعی و با هدف جذب مخاطب، در متن گنجانده شده‌اند.
من نمی‌خواهم از فیلم دفاع کنم و موضع بگیرم. اما این موضوع را اصلا نمی‌پذیرم. بسیاری از دوستان سینمایی هم تصدیق می‌کنند که تمام شوخی‌های سیاسی و اجتماعی فیلم بجا و به اندازه هستند. با کمال احترام، این حرفتان را قبول ندارم و معتقدم شوخی‌های فیلم به هیچ عنوان بیرون نزده‌اند.
یک بخش مهم و جدانشدنی از قصه فیلم به شهر مشهد و ماجرای کنسرت گره خورده. این ایده از دغدغه‌های شما ناشی شده و از همان ابتدا، متن بر روی آن استوار شده بود یا اینکه با اهداف تبلیغاتی بعدا اضافه شد؟
ایده این فیلم از همان لحظه اول به ماجرای این خواننده و کنسرت در مشهد گره خورده بود و به هیچ عنوان چیزی نبود که بعدا به کار اضافه شود. مطمئن باشید که هیچ هدف تبلیغاتی و موضوع دیگری در کار نبوده است.
شما به عنوان نویسنده در نسخه‌های اول و دوم «گشت ارشاد» حضور نداشتید، اما بخشی از لحن حاکم بر «گشت ۳» و همچنین چند سکانس مهم از این فیلم به وضوح وام‌دار سکانس‌های مشهور دو نسخه قبلی است. نسخه‌های قبلی تا چه حد بر کار شما اثر گذاشته بودند؟
طبیعی است که من مشغول نگارش نسخه سوم از یک سه‌گانه بودم و به فیلم‌های قبلی هم نظر داشتم. اصلا قرار نبوده فکر کنم که باید فیلم نامه جدیدی بنویسم. هرچند که نکات جدید و خلاقیت‌هایی به قصه اضافه کرده‌ام. طبیعتا باید در همان مسیر قدم برمی‌داشتم. تغییر لحن نه ممکن بود و نه قصدی برای این کار داشتم.
به نظرتان سکانس صحبت‌های پرهیجان عطا و حسن در میان جمعیتی که می‌خواهند پیکان را کتک بزنند، بیش از حد شعاری از آب درنیامده است؟
به نظر من این‌ها اصلا شعار نیست. بلکه درد جامعه و حرف مردم است که در اینجا به فیلم تبدیل شده است. من در این مدت در هر سالنی که حضور داشتم، شاهد بودم که مردم در این سکانس دست می‌زنند و فکر می‌کنم یکی از جذاب‌ترین سکانس‌های فیلم است. حتی اگر نظر شما را بپذیریم که شعاری بوده، اما باز هم مردم این سکانس را دوست دارند و حس خوبی از آن می‌گیرند.
«گشت۳» با همه انتقاد‌هایی که ممکن است به آن وارد شود، از شوخی‌های جنسی، با استفاده از عبارات دوپهلو، پرهیز می‌کند و این بسیار تحسین‌برانگیز است. آیا محدودیتی در نوشتن شوخی‌ها داشتید یا نمی‌خواستید به هرقیمتی از مخاطب خنده بگیرید؟
من همیشه به این موضوع فکر می‌کنم که سالن سینما جای خانواده است و به همین دلیل ترمز خودم را در مورد برخی شوخی‌ها می‌کشم. من اگر می‌خواستم به قول شما به هر شکلی مخاطب را جذب کنم، می‌توانستم شوخی‌های جنسی زیادی در متن بگنجانم، اما واقعا این کار را نکردم. من سینما را یک محیط امن برای خانواده می‌بینم و این نوع شوخی‌ها را اصلا دوست ندارم.
در ادامه بخوانید
نگاهی به فیلم «گشت ۳» | بدون توجیه، بدون توضیح
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
