قوانینی که زنان کارگر باید بدانند

مزایای شغلی

تبعیض قائل شدن میان زن و مرد در شرایط کار مساوی در قانون کار ممنوع اعلام شده است. در قوانین ایران نه تنها قائل شدن مزایای کمتر از مردان برای زنان در ازای کار مساوی ممنوع است، بلکه برای زنان کارگر مزایای خاصی از نظر کاری و تأمین اجتماعی در نظر گرفته شده است. (ماده ۳۸ قانون کار)

ممنوعیت کار‌های سخت و زیان آور

انجام دادن کار‌های خطرناک، سخت و زیان آور و نیز حمل بار بیش از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگران زن ممنوع است. حداکثر میزان حمل بار برای زنان ۲۰ کیلو است و حمل و جابه جایی بار برای زنان در طول بارداری و همچنین ۱۰ هفته پس از زایمان ممنوع است. (ماده ۷۵ قانون کار)

ممنوعیت شب کاری

کار در شب باتوجه به شرایط ویژه زنان از لحـــاظ اخلاقی، مصالح خانـوادگی و اجـــتماعی محدودیت‌هایی دارد. در قـــانون جدید کار به ممنوعیت کار در شب برای زنان تصریح نشده است. ممنوعیت کار در شب برای زنان را تنها در برخی مشاغل مثلا کار‌های صنعتی، می‌توان منطقی و مقبول دانست.

اعطای مرخصی به زنان باردار

مرخصی بارداری و زایمان کارگران زن در قوانین بین المللی ۹۰ روز تعیین شده، ولی در قوانین ایران مدت این مرخصی ۹ ماه است. پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن به کار سابقش بازمی گردد و این مدت با تأیید سازمان تأمین اجتماعی جزو سابقه خدمت وی محسوب می‌شود. اخراج زنان کارگر در دوره مرخصی زایمان ممنوع است. دوره زایمان جزو ایام تعلیق از کار محسوب می‌شود و پس از مرخصی، کارگر زن به کار سابقش بازمی گردد. در یکی دیگر از مقررات حمایتی قانون گذار در ماده ۷۷ قانون کار این چنین آمده است: در مواردی که به تشخیص پزشک سازمان تأمین اجتماعی، نوع کار برای کارگر باردار خطرناک یا سخت تشخیص داده شود، کارفرما تا پایان دوره بارداری وی بدون کسر حق السعی، کار مناسب‌تر و سبک تری به او ارجاع می‌کند.

کاهش ساعات کار در دوران شیردهی

در جهت حمایت از مادران کارگر و کودکان و کمک و مراقبت از آن ها، کارفرما مکلف است تا پایان دوسالگی کودک، پس از هر ۳ ساعت، نیم ساعت به مادر کارگر فرصت شیردادن بدهد. لازم به ذکر است که این ساعات جزو ساعات کاری محسوب می‌شود. همچنین کارفرما باید مراکزی را برای نگهداری کودکان شیرخوار در محل کار ایجاد کند. (ماده ۷۸ قانون) همچنین کارفرما مکلف است متناسب با تعداد کودکان و با درنظرگرفتن گروه سنی آن ها، مراکز مربوط به نگهداری از کودکان را ایجاد کند.

کاهش ساعت کار برای افراد خاص

قانون کاهش ساعات کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص در آذر ۱۳۹۵ برای اجرا ابلاغ شده است. بر اساس این قانون، بانوان شاغل از جمله رسمی، پیمانی و قراردادی موظف به ۴۴ ساعت کار در هفته هستند، اما اگر شرایط خاصی داشته باشند باید ۳۶ ساعت در هفته کار کنند و البته حقوق و مزایای همان ۴۴ ساعت کار را دریافت کنند. این شرایط معلولیت شدید خود کارگر، داشتن فرزند زیر ۶ سال، داشتن همسر یا فرزند معلول شدید یا مبتلا به بیماری صعب العلاج و ... است.

بازنشستگی

زنان در محیط‌های کاری بیشتر فرسوده می‌شوند. برای همین سن بازنشستگی زنان ۵ سال کمتر از مردان و ۵۵ سال است، اما زنانی که ۴۵ سال تمام دارند و ۳۰ سال تمام کار کرده و حق بیمه مدت مزبور را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کرده اند هم می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند. زنان کارگر با داشتن ۲۰ سال سابقه کار و ۴۲ سال سن به شرط پرداخت حق بیمه می‌توانند بازنشسته شوند، اما مستمری کمتری دریافت خواهند کرد.