توفیق اجباری در روزهای بدون اینترنت

حامد سرادار| چند روزی است که دسترسی به اینترنت بین‌الملل قطع شده است و تنها به اینترانت ملی (اینترنت ملی) متصل هستیم. یعنی هر وب‌سایتی که اطلاعاتش بر روی سرور‌های خارج از کشور بود، از دسترس خارج است و شما هرچه تلاش کنید و آدرس سایت مذکور را در مرورگرتان بزنید، جواب خواهید گرفت که امکان اتصال به این سایت فراهم نیست، اما در این چندروزه، سایت‌های زیادی همچنان دردسترس مخاطبانشان بوده‌اند و آن‌هم تنها به این دلیل که سرورهایشان در دیتاسنتر‌های ایرانی داخل کشور قرار دارد. خیلی‌ها از این وضعیت شکایت دارند و می‌گویند کسب‌وکار‌های آنلاینی که سرور‌های بین‌المللی میزبان وب‌سایت آن‌ها هستند یا بر روی شبکه‌های اجتماعی کسب‌وکاری برای خود راه انداخته‌اند، درحال ضربه خوردن و ضرر هستند و ارتباطشان با مشتریان قطع شده است. برای ارزیابی و شناسایی تهدید‌ها و فرصت‌هایی که قطع شدن اینترنت بین‌المللی پیش‌روی کسب‌وکار‌های آنلاین می‌گذارد، با مهدی انجیدنی، مدیرعامل پیام‌رسان گپ که در این روز‌های قطعی شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی، حسابی با اقبال کاربران داخلی روبه‌رو بوده است، هم‌کلام شدیم.

اول بگویید در این چند روز وضعیت پیام‌رسان گپ و میزان اقبال کاربران به آن چطور بوده است؟
به‌عنوان جایگزین پیام‌رسان‌های خارجی که این روز‌ها از دسترس خارج شده‌اند، با اقبال کاربران جدیدی روبه‌رو شدیم و ترافیک مصرفی کاربران، بیش از بیست‌برابر شده است، اما به‌دلیل اینکه هنوز زیرساخت‌های اینترانت ملی مشکل دارند و مسیریابی‌هایی را که به‌سمت سرور‌های داخلی ما صورت می‌گیرد، اپراتور‌های ایرانی از مسیر‌های بین‌المللی هدایت می‌کردند، در بعضی اوقات کاربران شاهد قطعی ارتباط با پیام‌رسان می‌شوند که درحال رفع مشکل هستیم. درواقع مشکلی فنی از سمت ما وجود ندارد و این زیرساخت‌های شـبـکـه مـلـی هسـتـنـد کـه هنــوز خــود را بـا شرایط جـدیـد وفـق نداده‌اند.

چه ارزیابی از قـطـع شدن ایـنتـرنـت بین‌الملـلی و تست اینترنت ملی دارید؟
در تمام جهان کــشورهــای مختلف ازجمله آمریکا و روسیه هرازگاهی به‌صورت دوره‌ای برای تست و ارزیابی اینترانت داخلی خود، تاب‌آوری زیرساخت‌هایشان و حالت پدافندی، ارتباط خود را با اینترنت بین‌المللی قطع می‌کنند. در ایران، اما تاکنون این اتفاق نیفتاده بود و حالا که تحت این شرایط ارتباط ما با دروازه‌های بین‌المللی اینترنت قطع شده است، شاهد اشکالاتی در مسیریابی‌های اینترنتی هستیم که به‌مرور درحال رفع شدن هستند. البته قطع اینترنت، خیلی‌ها را متضرر و کسب‌وکار‌های زیادی را با مشکل روبه‌رو کرده است، اما مانند کشور‌های دیگر باید این آمادگی را داشته باشیم که اگر روزی لینک و ارتباط با اینترنت بین‌المللی ما براساس حوادث مختلفی همچون بلایای طبیعی سیل و زلزله یا جنگ یا قرار گرفتن در فهرست تحریم‌های آمریکا برای دسترسی نداشتن به اینترنت قطع شد، بتوانیم روی پای خود بایستیم و سرویس‌های داخلی کشور مختل نشوند و همه‌چیز از بین نرود.

کسب و کار‌های داخلی باید چه کار می‌کردند که حالا اینطور متضرر نشوند؟
کسب‌وکار‌های ما باید وابسته به زیرساخت‌های داخـلی کـشـــور باشند. اگـر روزی مـثـلا سیل بیاید و لینک ارتباطی ما را با اینترنت بین‌المللی از بین ببرد، آن زمان شاید چند ماه طول بکشد که ارتباط مجدد برقرار شود. آیا آن موقع هم صاحبان مشاغل باید چندین ماه شاهد ازبین رفتن کسب‌وکار آنلاینشان باشند؟ در خیلی از کشور‌های دنیا کسب‌وکار‌های آنلاینی که می‌خواهند خدمات داخلی بدهند و مشتریانشان در داخل کشور هستند، برای دریافت مجوز حتما باید از زیرساخت‌های ارتباطی (دیتاسنتر‌های داخلی) کشور خودشان استفاده کنند، مگر اینکه مشتریان آن‌ها داخل آن کشور نباشند. در ایران هم کسب‌وکار‌هایی که مشتریان داخلی دارند، باید این اقدام را انجام دهند تا این‌گونه با چند روز قطع شدن اینترنت بین‌المللی به مشکل برنخورند و بتوانند به کسب درآمد خود ادامه دهند.

چرا کسب‌وکار‌های آنلاین تاکنون به این فکر نیفتاده و اطلاعات خود را به دیتاسنتر‌های داخلی انتقال نداده‌اند؟
چون از ابتدا ما در ایران دیتاسنتر‌های داخلی نداشتیم و همه عادت کرده بودند از دیتاسنتر‌های خارجی استفاده کنند و خیلی از کسب‌وکار‌های آنلاین روی همان سرور‌های خارجی باقی ماندند. نکته دیگر، نبود آموزش و فرهنگ‌سازی ازسوی رسانه‌هاست که موجب شده است اگر یک کسب‌وکار آفلاین و سنتی که فقط مشتری داخلی دارد، بخواهد وارد فضای آنلاین شود، بدون توجه به خطر‌ها و مسائلی که بیان کردیم، سراغ زیرساخت‌های خارجی برود.