خداوند متعال در آیه ۳۴ سوره نساء میفرماید: «الرجال قوامون على النساء» برای واژه «قوّام» سه معادل و ترجمه میتوان قرار داد: مردان برپادارنده زنان اند؛ مردان تکیه گاه زنان اند؛ مردان کارگزاران زناناند.
این جمله اسمیه است و در واقع رونمایی و پرده برداری از یک مدل خانوادگی و اجتماعی است، زیرا خداوند نفرمود: یا ایها الرجال! کونوا قوامین علی النساء.
«قوام» از ریشه «قوَمَ» و مصدر آن «قیام» است و نیز صیغه مبالغه «قائم» است. «قائم» یا ایستاده کسی است که تعادلش را به ۳۶۰ درجه از فضای پیرامونش حفظ کند و اگر به سویی میل کند، «نائم» (خوابیده) خواهد شد و دیگر «قائم» نخواهد بود؛ چه رسد به اینکه «قوام» باشد؛ بنابراین «قوام» کسی است که برای انجام کاری مهم، محکم ایستادگی کند.
این واژه در قرآن دو بار دیگر تکرار شده است: «یا أیها الذین آمنوا کونوا قوامین لله» و «یا أیها الذین آمنوا کونوا قوامین بالقسط». باتوجه به این دو آیه میتوان گفت مردان به خاطر خدا بر انجام کارهای زنان عادلانه ایستادگی میکنند.
قرآن مرد را «ﻗوام» میخواهد. «قوام» ستون خیمه خانواده است؛ اگر عمود خیمه استوار نباشد، خیمه سفره میشود و اگر ستون خیمه تعادل نداشته باشد، خانواده ساقط میشود، پس مرد متعادل «قوام» است.
مرد تکیه گاه و زن نیلوفر و پیچکی است که دور آن میپیچد و با برگ هایش او را سبز و زیبا نشان میدهد (هن لباس لکم). مرد عدد مبنا و پایه است و زن عدد توان؛ توان بدون پایه نمیشود و عدد پایه به تعداد عدد توان در خودش ضرب میشود و افزایش مییابد.
مردی که شخصیتی بی ثبات و نااستوار دارد، «ﻗوام» نیست. مرد دهن بین «ﻗوام» نیست. مرد دمدمی مزاج «ﻗﻮﺍم» نیست. مرد لحظهای و آنی «ﻗﻮﺍم» نیست. مردی که بین صفر و صد در نوسان است، «ﻗﻮﺍم» نیست. مرد عصبانی که پیوسته و زودبه زود از کوره در میرود، «ﻗﻮﺍم» نیست. مرد کم حوصله که سینهای تنگ دارد، «ﻗﻮﺍم» نیست. مرد زودرنجی که کودکانه قهر میکند، «ﻗﻮﺍم» نیست.
مردی که تکیه گاه همسرش نیست، «ﻗوام» نیست. مردی که مایل است به همسرش تکیه کند، «ﻗوام» نیست. مردی که حمایتگر همسرش نیست، «ﻗوام» نیست. مردی که مسئولیتپذیر نیست و مسئولیتگریز است، «ﻗوام» نیست.
مردی که مسئولیتپذیری را اسارت میپندارد، «ﻗوام» نیست. مردی که با شنیدن هر سخنی رگهای گردنش متورم میشود، «ﻗوام» نیست.
مردی که ظرافت زنانه را هیچ گاه درک نمیکند، «ﻗوام» نیست. مردی که لطافت زنانه را با زمختی کلامش میآزارد، «ﻗوام» نیست. مرد خشنی که شیشه دل زن را با سنگ گفتار و کردارش میشکند، «ﻗوام» نیست.
«هیچ عاشقی سخن سخت به معشوق نگفت!»