رضاریاحی
حسین برادرانفر
فرهنگسراها یکی از مجموعههای فرهنگی و هنری هستند که از سوی شهرداریها یا به همت بخش خصوصی در حوزه فرهنگ، هنر، تندرستی، طبیعت، فناوری اطلاعات و... ایجاد شده و فعالیت کرده و امروز همپای دیگر دستگاههای دولتی فرهنگی در امر آموزش و فرهنگسازی شهروندان نقش مؤثری ایفا میکنند.
اما یکی از مشکلاتی که امروزه بهوضوح در محلات نمود پیدا کرده، کمبود فضاهای فرهنگی است. کلانشهری مانند مشهد با جمعیتی بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر تنها دارای ۱۷ فرهنگسراست. این بدان معناست که برای هر ۱۸۵ هزار نفر جمعیت شهر مشهد، فقط یک فرهنگسرا وجود دارد. این ارقام کم و بیش در منطقه ۱۲ نیز جاری و ساری است. نوین شهر الهیه با بیش از ۱۵۰ هزار نفر جمعیت مقیم تنها دارای یک فرهنگسرای فعال بهنام فرهنگسرای الهیه است که به طور قطع و یقین پاسخگوی نیازهای فرهنگی و آموزشی شهروندان این منطقه نوین شهری نخواهد بود. برای کنکاش این معضل شهری با تعدادی از اعضای شورای اجتماعی محلات و معاون فرهنگی شهرداری منطقه ۱۲ گفتوگویی انجام دادهایم که در سطور بعدی خواهید خواند.
فرهنگسراها و کمک به اقتصاد خانواده
نماینده شورای اجتماعی محله جاهدشهر با اشاره به ضرورت آموزشهای شهروندی در محلات، گفت: در گذشته آموزشهای شهروندی، آموزش مشاغل خانگی و آموزش درآمدزایی در قالب کارگاههایی توسط شهرداریهای مناطق در محلات برگزار میشد، اما مدتی است که اینآموزشها محدود و منحصر به فرهنگسراها شده است. محبوبه صفری افزود: فرهنگسرای الهیه تنها فرهنگسرای موجود در منطقه ۱۲ است که بیشتر فعالیتها و آموزشهای فرهنگی، سرگرمی، تفریحی و شهروندی در آن انجام میشود. با توجه به دور بودن این فرهنگسرا از بسیاری محلات منطقه همچون محله جاهدشهر، بیشتر خانمها بهویژه دختران جوان، دانشآموزان، کودکان و حتی سالمندان موقعیت حضور و شرکت در این کلاسها را ندارند. وی در ادامه با اشاره به اینکه تعداد فراوانی از بانوان محلات مختلف باوجود داشتن استعداد از آموزش و یادگیری مشاغل خانگی و اشتغالزایی محروم هستند، بیان کرد: هر ناحیه شهری با توجه به جمعیت و گستردگی نواحی منطقه ۱۲، باید دارای یک فرهنگسرای مجزا باشد که در آن کلاسها و کارگاههای آموزشی متنوعی همچون خیاطی، بافت فرش و گلیم، سفالگری، معرق، صنایع چوب و ... برگزار شود تادر اقتصاد خانوار سهمی داشتهباشند.
فرهنگسراها و فعالیتهای فرهنگی و مذهبی
نماینده شورای اجتماعی محله کلاتهبرفی هم به حسن همجواری اهالی شهر توس با آرامگاه حکیم فرزانه، شیخالرئیس ابوالقاسم فردوسی اشاره کرده و گفت: شهر تاریخی توس باوجود مجاورت با آرامگاه فردوسی و باتوجه به سکونت ۱۶ هسته جمعیتی و بیش از ۳۵۰۰ هکتار وسعت، از داشتن یک فرهنگسرای کوچک و جمعوجور هم محروم است. محمدرضا هدایت با اشاره به جاذبههای گردشگری توس افزود: در سال صدها هزار گردشگر داخلی و خارجی از آرامگاه فردوسی، بقعه هارونیه، دیوار باره، کهندژ، خانه اربابی چهاربرج، میل اخنگان، یخچال طبیعی چهاربرج، کوزه و زورخانه شهلافتی و چندین چند جاذبه دیگر توریستی شهر توس بازدید میکنند، بدیهی است، منطقهای با چنین پتانسیل گردشگری بالایی باید دارای یک فرهنگسرا باشد.
وی تصریح کرد: تشکلهای مردمنهاد بولوار شاهنامه همچون شورای اجتماعی محلات و بنیاد فرهنگی شهدای بولوار شاهنامه هرساله جشنهای ملی، مذهبی و فرهنگی متعددی را به مناسبتهای گوناگون در شهر تاریخی توس برگزار میکنند که در برخی مواقع جمعیتی تا ۳ هزار نفر در این برنامهها حاضر میشوند، بیشتر این مراسم به واسطه فضای اندک مساجد در پیشخوان آرامگاه فردوسی برگزار میشود، تجهیز و آمادهسازی جلوخان آرامگاه برای فعالان حوزه فرهنگ بسیار هزینهبردار است. همه این موارد لزوم داشتن یک فرهنگسرای مجهز، وسیع، با امکانات بهروز و تخصصی را بیش از پیش نمایان میکند.
فرهنگسراها و مقابله با اعتیاد جوانان
نماینده شورای اجتماعی محله وکیلآباد نیز به نقش پررنگ فرهنگسراها در تربیت اجتماعی و ارائه آموزشهای شهروندی و اشتغالزایی به جوانان و نوجوانان اشاره کرده و گفت: متأسفانه محله وکیلآباد مملو از جوانانی است که در چهارده، پانزدهسالگی با شتاب به سمت بزهکاری و اعتیاد در حال حرکت هستند. وی تصریح کرد: فرهنگسراها با برگزاری کلاسهای ورزشی، کلاسهای تربیتی و آموزشی، برگزاری اردوهای تفریحی، مذهبی و سرگرمی و... از جمله نهادهایی هستند که قادرند جوانان را از مسیر اعتیاد و تباهی منحرف کرده و اوقات فراغت آنها را به بهترین شکل ممکن پر کنند، از اینرو وجود فرهنگسرا در محلاتی مانند وکیلآباد که جمعیت جوان بالایی داشته و امکانات تفریحی محدودی دارد، از نان شب واجبتر است.
راهاندازی «سرای امید» در ناحیه ۳
در همین حال رئیس اداره فرهنگیاجتماعی شهرداری منطقه گفت: در گام اول اقدام به توسعه و تجهیز فرهنگسرای الهیه کردیم و ظرفیت این مجموعه از ۳ کلاس آموزشی به ۹ کلاس آموزشی و یک سالن آمفیتئاتر گسترش یافته است. همچنین ساختمان پیشین اداره ناحیه ۳ واقع در محله چهاربرج تغییر کاربری یافته و خدمات فرهنگی، هنری، تفریحی، آموزشی، مذهبی و ورزشی را در قالب یک مجتمع فرهنگی بهنام «سرایامید» به اهالی شهر تاریخی توس ارائه خواهد داد.
قلندرآبادی در ادامه به پیشبینی فضایی با کاربری مجتمع فرهنگی در پروژه بزرگ پردیس اشاره کرد و گفت: بعد از اتمام فاز ۳ پروژه جلوخان، پروژه پردیس که شامل بازپیرایی و احداث فضای سبز حدفاصل پارک جلوخان تا کشفروداست، اجرایی خواهد شد که در این پروژه نیز یک مجتمع فرهنگی مجهز پیشبینی شده است.