سید مصطفی بهشتی
دبیر شهرآرا محله
حدود یک سال قبل برای اولین بار از برگزاری لیگ بسکتبال برای رده سنیهای مختلف از سوی شهرداری مشهد در منطقه 11 مطلع شدم. خبرهایی که نشان میداد کاری در ابعاد گسترده و با کیفیت و سطحی بالا در حال برگزاری است. این خبرها کم و بیش در جریان بود و به انتشار آن در همین هفتهنامه شهرآرا محله میپرداختیم تا اینکه این رقابتها وارد مرحله جدیدی شد. اواسط دیماه بود که خبر آغاز اولین دوره لیگ مینی بسکتبال شهرداری مشهد را به اطلاع مخاطبانمان رساندیم و در همان زمان هم برای دیدن یکی از این رقابتها راهی سالن امید و زندگی که محل برگزاری رقابتها بود، شدم تا از کیفیت رقابتها مطلع شوم.
آنچه در اواسط دیماه از هنرنمایی بچههای حدود 10 تا 12 ساله با توپ و سبد دیدم سبب شد تا منتظر بمانم و هر هفته این رقابتها و نتایج آن را دنبال کنم تا ببینم چه بازیکنانی در هفته پایانی خندان خواهند بود، چه بازیکنانی امید به آینده دارند و چه بازیکنانی نگاه اهالی بسکتبال را به خود جلب کردهاند.
لیگ مینی بسکتبال مشهد بعد از حدود 5ماه رقابت به ایستگاه پایانی رسید. مثل چند هفته قبلی به سالن برگزاری مسابقه رفتم تا بیشتر در جریان مسابقات و کیفیت آن قرار بگیرم. اولین بار بود یک مسابقه بسکتبال در سطح فینال را با چنین هیجانی از نزدیک میدیدم. تاکنون هیچ وقت بسکتبال به این اندازه برای من جذاب نبوده است و جالب اینکه این حس را از بازی بچههای کمتر از 12 سال میگرفتم. بچههایی که در این سن بسکتبال را با تمام وجود بازی میکردند و با چنان انگیزهای توپ را در اختیار میگرفتند که انگار در فینال یک جام بزرگ بینالمللی بازی میکردند.هیجان این بازیها و همت بلند بازیکنان این لیگ سبب شد تا پس از پایان جذاب آن به سراغ بازیکنان برتر این جام بروم تا با آنها و یکی از مربیان و مسئول برگزاری مسابقات به گفتوگو بنشینیم.
انگیزهای برای ردههای سنی
در ابتدا با عادل مشیریان که کارشناس تربیتبدنی شهرداری منطقه 11 است، همصحبت شدم. مشیریان درباره برگزاری لیگ مینیبسکتبال شهرداری مشهد گفت: «3 سال پیش به صورت جشنواره لیگ میکروبسکتبال را برگزار کردیم. 2 سال بعد هم این روند را ادامه دادیم. سپس در رده نونهالان مسابقاتی را در زمستان برگزار کردیم. خلأ یک لیگ برای رده مینیبسکتبال مشهود بود که تصمیم گرفتیم لیگ مینی بسکتبال را برگزار کنیم و این لیگ در 2گروه به نام گروههای امید و زندگی برگزار شد.»
مشیریان در ادامه درباره استقبال و دیده شدن استعدادهای بسکتبال مشهد در این مسابقات گفت: «شهرداری و سالن امید و زندگی که مجموعه اختصاصی بسکتبال شهرداری مشهد است، میزبان این مسابقات بود. اینکه این بچهها 6ماه در شرایط مسابقه و لیگ باشند به کیفیت آنها در آینده کمک میکند. حضور پرشور خانوادهها در سالن و پخش مستقیم بازی فینال هم اتفاقی بود که تاکنون در این رده سنی در کشور نیفتاده بود و اتفاق انگیزشی خوبی برای این نسل بود. دستگاهها و آدمهای مختلفی بودند که برای پرداختن و دیده شدن این استعدادهای بسکتبال تلاش کردند تا این نتیجه حاصل شود. البته باید گلهای هم بکنم از هیئت بسکتبال که کمترین همکاری برای دیده شدن این استعدادها و جذب آنها نداشت. البته این قول را میدهم که خود مجموعه شهرداری ارتباطها و بازیهایی که به دیده شدن و موفقیت این بازیکنان و تیمها منجر شود، برقرار میکند.»
از اسکیت به بسکتبال
آیدین کوشکی، 13 ساله اولین بازیکن مینیبسکتبال بود که با او گفتوگو کردیم. آیدین ابتدا درباره اینکه چه عاملی امروز او را بسکتبالیست کرده است و شروعش از کجا بود؟ گفت: «تغییر مدرسه عامل اصلی بود که مرا به سمت بسکتبال برد. من بعد از اینکه کلاس اول را گذراندم راهی مدرسه جدیدی شدم. در مدرسه جدیدم بچههای علاقهمند به بسکتبال زیاد بودند و این ورزش را انجام میدادند. با وجود اینکه ورزش و رشته مورد علاقه من اسکیت بود و این ورزش را همیشه انجام میدادم اما در گذر زمان که با بچهها بازی کردم کمکم به بسکتبال علاقهمند شدم و این رشته را به عنوان رشته مورد علاقه خودم برای بازی انتخاب کردم تا اینکه راهی باشگاه شدم و با مربی خودم آقای صالحیان آشنا شدم و از آن زمان به بعد پیگیر این رشته هستم. تمرینات منظمی را سپری میکنم و در چند دوره مسابقه هم حاضر شدهام.»آیدین کوشکی در ادامه بسکتبال را همان ورزشی دانست که میتواند از آن لذت ببرد و دلش میخواهد برای آن وقت بگذارد و انرژی خود را به صورت سالم و درست صرف آن کند. این بازیکن نونهال در ادامه درباره آرزوهایی که در آینده برای خودش در رشته بسکتبال دارد نیز گفت: «امیدوارم بتوانیم در کنار همین بازیکنان و همتیمیهای امروزم به ردههای بالاتر و رتبههای بهتر و موفقیتهای بیشتری برسیم و فرصت حضور در تیم ملی نصیبمان شود.»آیدین ادامه داد: «هرآنچه تا به حال اتفاق افتاده از زحمات مربی من آقای صاحبیان و حمایت پدر و مادرم بوده است که از آنها تشکر میکنم.» این بازیکن رده مینیبسکتبال که به دلیل مشغله تحصیلی جهت تهیه عکس گزارش در سالن حاضرنشد درباره امکانات و فضای ورزشی مناسب بسکتبال در مدارس گفت: «در مدارس حال حاضر از جمله مدرسهای که من در آن درس میخوانم علاقهمندیها بیشتر به فوتبال است و از طرفی برای امثال من که طرفدار و بازیکن بسکتبال هستیم امکانات یا شرایط بازی بسکتبال وجود ندارد، البته در دوره دبیرستان به بعد شرایط کمی بهتر است و امکاناتی وجود دارد.»
در آرزوی NBA
ارشیا صاحبیان، بازیکن 11 سالهای است که از سه سالگی بسکتبال رشته اول ورزشی و بخشی از مسیر زندگیاش شده است. درباره ارشیا باید گفت او با توپ بسکتبال بزرگ شده است. نونهالی که از سه سالگی به خاطر حضور در یک خانواده ورزشی بسکتبال را انتخاب کرده است و در این مسیر راه درازی در پیش دارد. ارشیا درباره چگونگی آغاز بسکتبال در زندگیاش گفت: «من 3 سال داشتم که همراه با پدرم که مربی بسکتبال بود در جلسات تمرینی و سالنهای بسکتبال حاضر میشدم و از آنجا علاقه من به بسکتبال شکل گرفت و تا الان حدود 8 سال است که در این رشته با علاقه بسیار کار میکنم.»این بازیکن نونهال بسکتبال بعد از موفقیت در لیگ مینیبسکتبال مشهد به همراه تیمش حالا به روزهای بزرگتری هم فکر میکند و دوست دارد در آینده نامش را در میدانهای بزرگ بسکتبال بشنوند. ارشیا درباره این آرزوهایش گفت: «معمولا فضای لیگ بسکتبال در آمریکا را دنبال میکنم و دوست دارم در آینده اگر شرایط فراهم شد و توانایی آن را داشتم در لیگ NBA که معتبرترین و باکیفیتترین لیگ بسکتبال دنیاست، بازی کنیم.»
او که متوجه اختلاف زیاد لیگ داخلی بسکتبال ما با لیگ NBA است، امید دارد بتواند با تلاش زیاد این اختلاف را جبران کند تا به آرزوهایش نزدیکتر شود.
ارشیا در حالی که در پایان بر آرزوهایش دوباره تأکید کرد و گمان دارد اگر تمرین زیاد داشته باشد آرزوهایش دور از دسترس نیست، گفت: «میخواهم 2کار را همزمان پیش ببرم تا موفقیت به دست آورم و رضایت والدین و مربیانم را جلب کنم. اول موفقیت در امور تحصیلی است و بعد از آن موفقیت در ورزشی که علاقه من است.» ارشیا در پایان به جانشین بازیهای کامپیوتری شدن بسکتبال در زندگیاش اشاره کرد و گفت: «الان بین بچهها بازیهای کامپیوتری و تفریحاتی از این دست زیاد شده است ولی من در حال حاضر همان وقتی که میتوانم برای بازیهای کامپیوتری بگذارم را در سالن برای تمرین پیاپی و شوت زدن به سمت سبد سپری میکنم.»
در اوج
پارسا وفائی، بازیکن برتر دیگری از لیگ مینیبسکتبال شهرداری مشهد است. او در 12 سالگی یک بازیکن توانمند بسکتبال ردههای سنی است. پارسا همراه تیم فرش مشهد در لیگ مینیبسکتبال شهرداری مشهد حاضر شد و همراه این تیم مقام سوم را کسب کرد. او درباره دلایل انتخاب بسکتبال به عنوان رشته ورزشی مورد علاقهاش گفت: «من از چهارسالگی به ورزشهای مختلف مشغول بودم و 4سال است که بسکتبال بازی میکنم و شروع کارم اینگونه بود که ورزشهای رزمی و قدرتی، قایقرانی، بوکس و بسکتبال را گذراندم، در دورهای هم در ایام فراغت کلاسهای ورزشی مختلف مجموعه ورزشی آستان قدس را گذراندم و در مرحلهای قرار گرفتم که باید یک رشته را انتخاب میکردم که بسکتبال رشته مورد علاقه من بود. البته در کنار علاقه خودم و استعدادی که به نظر در این رشته داشتم مربیان هم در این انتخاب نقش داشتند.»این نونهال بسکتبالیست که در یک خانواده ورزشی رشد کرده و همواره برای حضور در فضاهای ورزشی مورد حمایت خانواده بوده است، از کسب رتبه سوم لیگ مینیبسکتبال رضایت داشت و سطح مسابقات را خوب ارزیابی میکند و امیدوار است این مسابقات زمینه و تمرین خوبی برای حضور در میدانهای بزرگتر باشد. پارسا که استایلی مناسب بسکتبال دارد برای پیشرفت خود و رقم زدن روزهای بهتر برنامههایی دارد، برنامههایی که امیدوار است ختم به 2 موفقیت شود، ابتدا اینکه بتواند پیراهن تیم ملی را بر تن کند و سپس بتواند حضور در «یورو لیگ» بسکتبال را تجربه کند.پارسا وفائی در اوج بودن را دوست دارد و در کنار ورزش که بسیار برای موفقیت در آن میکوشد به رشته هوافضا هم علاقه بسیاری دارد و امیدوار است بتواند در کنار ورزش تحصیلات را هم با موفقیت دنبال کند.
ریز باکیفیت
ایلیا دهستانی، بازیکن ریزنقش و پر جنب و جوش تیم بارثاوا، است که توانست در این مسابقات رتبه دوم را همراه تیمش کسب کند. ایلیا در نگاه اول هیچ شباهتی به یک بسکتبالیست ندارد، چرا که جثه کوچکش با آنچه ما از یک بسکتبالیست سراغ داریم همخوانی ندارد. ایلیا دهستانی 11 سال سن دارد و بدون شک یکی از ستارگان ردههای سنی بسکتبال مشهد در سالهای اخیر بوده است.این بازیکن نونهال از هفت سالگی بسکتبال را برگزیده است و در این رشته فعالیت دارد. برادر بزرگتر ایلیا اولین عامل حضور او در بسکتبال است. او روزی ایلیا را بسکتبالی کرده است و حالا خودش دیگر در میادین بسکتبال حضور ندارد.
در ادامه گفتوگو ایلیا به همخوانی نداشتن جثهاش با این رشته ورزشی اشاره میکند و میگوید: «ظاهرا اینگونه به نظر میآید که بدن و قد من مناسب ورزشی مثل بسکتبال نباشد، آدمهای زیادی هم این را تا به حال به من گفتهاند اما سعی میکنم به این حرفها توجه نکنم و کار خودم را انجام دهم، چرا که اندام و جثه بخشی از این فعالیت است و البته تلاش نقش تعیینکنندهای در این موضوع دارد.»ایلیا هم مثل بقیه دوستانش تلاش دارد در آینده گام اول را با پیراهن تیم ملی در میادین بینالمللی بردارد و پس از آن تجربه حضور در لیگ NBA را به کارنامه خودش اضافه کند. آرزوهایی که به نظر به راحتی به دست نمیآید و تلاش بسیاری میطلبد. این همان نکتهای هست که ایلیا خودش باور دارد و به آن اشاره میکند که باید بسیار تلاش کند.نکتهای که درباره ایلیا وجود دارد استرس زیاد او هنگام مسابقات است که اگر بتواند از پس آن برآید حتما میتواند آینده درخشانی به خود ببیند.
بازیکن تا مربی
در ادامه برای بررسی وضعیت بازیکنان و لیگی که برگزار شد به سراغ مهدی صاحبیان، مربی بسکتبال رفتیم. او در طول مسابقات لیگ مینیبسکتبال شهرداری مشهد در کنار تیم بارثاوا مشغول به کار بود. صاحبیان از آن دست مربیانی است که به کار تنها ورزشی اکتفا نکرده و در کنار آن به تحصیلات دانشگاهی مشغول بوده است و در رشته بیومکانیک ورزشی مدرک ارشد خود را کسب کرده است. 28 سال از عمر خود را در ورزش و رشته بسکتبال گذرانده است که 18 سال آن در کسوت مربیگری بوده و این کار را در رده حرفهای انجام میدهد و 10 سال هم بازیکن بسکتبال بوده است. در تیمهای مختلف بسکتبال خراسان و مشهد کار کرده است و به عنوان بازیکن با «طرح ثامن» در سوپر لیگ بسکتبال مشهد حاضر شده است و لیگهای معتبر بسکتبال را تا لیگ دسته اول بسکتبال کشور به عنوان سرمربی تیم طرح ثامن تجربه کرده است.این مربی بسکتبال درباره چگونگی انتخاب بسکتبال گفت:« من به ورزش علاقهمند بودم و ورزشهای مختلفی را دنبال میکردم، از بین همدورههای من بیشتر بچهها به خاطر کمبود امکاناتی که بود فوتبال را دنبال میکردند ولی زمانی که من وارد دوره راهنمایی شدم شرایطی پیش آمد که بتوانیم رشتههای ورزشی متنوع را تمرین کنیم و من بین آن ورزشها تنیس روی میز و بسکتبال را انتخاب کردم. نهایت علاقه من به بسکتبال بیشتر از بقیه بود و به سمت این ورزش رفتم. زمانی که میخواستم وارد دانشگاه شوم به خاطر علاقهام به بسکتبال رشته تربیتبدنی را انتخاب کردم و از آنجا به بعد به صورت آکادمیک و تخصصی بسکتبال را دنبال کردم.»
مربی مینیبسکتبال شهرداری مشهد در ادامه درباره آغاز راه مربیگری خود نیز گفت: «از زمانی که وارد دانشگاه شدم در کنار تحصیل و بازی کردن به فکر مربیگری هم بودم. سال 1381 دوره درجه سه مربیگری بسکتبال را در مشهد و دانشگاه فردوسی گذراندم. این دورهها به ترتیب با گرفتن مدرک درجه دو و درجه یک ادامه داشت تا اینکه در سال 94 در کمیته ملی المپیک آخرین مدرک مربیگری بسکتبال که میتوان در ایران گرفت، دریافت کردم، گذراندن این دورهها این امتیاز را برای مربیان دارد که به روز شوند.» مهدی صاحبیان درباره شروع کارش و ادامه این روند در ردههای سنی بسکتبال نیز گفت: «من از سال 84 به عنوان مربی کارم را در تیمهای رده سنی استان شروع کردم. در همان سال تیم نوجوانان استان را به مسابقات کشوری بردیم که به نوعی آغاز راه بود. بعدتر با توجه به اینکه پسر من به بسکتبال علاقهمند بود، شروع به تمرین کرد ولی جایی که به صورت تخصصی برای کار با بچههای زیر10 سال باشد در مشهد وجود نداشت، بنابراین تصمیم گرفتیم با همکاری شهرداری این کار را انجام دهیم و خوشبختانه سه دوره موفق رده میکروبسکتبال را که به بسکتبالیستهای زیر 10 سال اختصاص داشت در شهر مشهد برگزار کردیم. در ادامه هم در حوزه کار با بچههای سنین پایین اولین دوره لیگ مینیبسکتبال شهر مشهد را در سالن امید و زندگی برگزار کردیم که هفته قبل به پایان رسید و همانطور که در رسانهها مطرح شد ضمن استقبال خوبی که از این مسابقات شد، استعدادهای خوبی نیز دیده شدند.»
ندیدن استعدادها
این مربی بسکتبال در ادامه درباره دیده شدن استعدادهای لیگ مینی بسکتبال گفت: «متأسفانه در ورزش ایران، سلسله مراتب رشد استعدادها خیلی جدی گرفته نمیشود و تیمها و باشگاههای ورزشی هم به دنبال کشف استعدادها و پرورش آنها برای استفاده در آینده نیستند، یعنی فرایند نخبهیابی، استعدادیابی، پرورش و استفاده از بازیکنان و ورزشکاران در ایران درست انجام نمیشود. تیمهای بزرگ بیشتر دنبال جذب بازیکنانی هستند که آماده باشند بدون اینکه بخواهند به دنبال استعدادی بروند و زمانی که بازیکنان تیمهای پایه باشگاه از تیم پایه جدا میشوند دغدغهای برای جذب و بردن آنها به تیم بزرگسالان وجود ندارد. این مشکل جدی ورزش مشهد و کشور است و من امیدوارم بتوانیم در مشهد این ضعف را برطرف کنیم و در بسکتبال این کار را انجام دهیم و برای بچههای مینیبسکتبال و میکرو بسکتبال فرایند استعداد تا استفاده را به اجرا برسانیم.»صاحبیان در ادامه درباره برنامهریزی این روزهای باشگاه و خودش برای بازیکنان مینیبسکتبال نیز گفت: «به دنبال این هستیم تا همین تیم بارثاوا را که از 3سال پیش با آنها کار میکنیم حفظ کنیم و تا مرحله بزرگسالان این بازیکنان را حمایت کنیم. از روزی که در مدرسه بسکتبال شروع کردیم تمام اعضای ما زیر10 سال بودند و الان 14 ساله هستند و در تابستان گذشته با همین استعدادهایی که در لیگ میکروبسکتبال و مینیبسکتبال حاضر بودند در المپیاد نخبگان ورزشی کشور توانستیم در رده سنی زیر 14 سال مقام چهارم کشوری را از آن خود کنیم.»
او درباره میزان دیده شدن کار استعدادهای بسکتبال در لیگ مینی بسکتبال مشهد هم بیان کرد:« بخشی از کار در حوزه دیده شدن استعدادها انجام شد. بچهها دیده شدند، آنچه که بلد بودند را نمایش دادند و حمایت شدند. این حرکت ویترین خوبی برای نشان دادن هنر این بسکتبالیستها به جامعه ورزش و جامعه بسکتبال بود. نکته پنهانی هم این موضوع دارد که خودم روی آن کار میکنم و آن این است که با برگزاری چنین تورنمنتهایی میتوانیم این انگیزه را در بچهها ایجاد کنیم که زیاد تمرین کنند. این مسابقات سبب میشود زمانی که درگیر مسابقات هستند هدفدار تمرین کنند و ما توانستیم در طول مسابقات که 6ماه طول کشید بچهها را در اوج آمادگی نگه داریم. نکته دیگر این است که ما تلاش داشتیم تا در حاشیه برگزاری این مسابقات به طرفداران ورزش بسکتبال اضافه شود و هواداران بیشتری به سمت بسکتبال بیایند.»
هزینه ورزش
مربی بسکتبال تیم بارثاوا در ادامه درباره استعدادهای رشته بسکتبال گفت: «جای کار برای استعدادیابی و توجه به استعدادهای بسکتبال زیاد است. بحث ورزشهای پایه و استعدادیابی هزینهبر است و جذابیتی برای اسپانسری مانند لیگ فوتبال ندارد. حامیان مالی کمی به این بحث ورود میکنند، با توجه به شرایط اقتصادی بدی که وجود دارد و توجه نکردن مدیران به این قضیه، حمایت مالی از این حوزه انجام نمیشود بهویژه که این کار در مشهد وضعیت بدتری هم دارد. خواهشی که از مسئولان ورزش و مسئولان بسکتبال استان دارم این است که اگر به دنبال پیشرفت ورزش بسکتبال هستند باید به ردههای سنی توجه کنند تا بتوانیم در آینده یک نسل قوی و پشتوانهدار برای بسکتبالمان داشته باشیم.»
مهدی صاحبیان در ادامه ضمن تأکید بر حفظ اخلاق در کلاسهای آموزشیاش بیان کرد: «برای من اول اخلاق ورزشی اولویت دارد و در ادامه سطح ورزشی حائز اهمیت است. ما برخوردهایی هم در حوزه بیاخلاقیهای ورزشی انجام دادهایم. اگر مباحث اخلاق ورزشی در همه فضاها و باشگاههای ورزشی لحاظ شود و مربیان به این موضوع دقت کنند در آینده شاهد ورزشکارانی هستیم که هم از لحاظ اخلاق ورزشی در سطح بالایی هستند و هم به لحاظ اخلاقی میتوانند الگوی بسیاری از ورزشکارانی باشند که تازه ورزش را شروع میکنند. الگوسازی ورزشی یکی از اهدافی است که روز اول کار خودمان با بچههای بسکتبال روی کاغذ آوردیم. در این مسابقات اخیر هم خوشبختانه مباحث مسائل اخلاقی رعایت شد و اتفاق خاصی نیفتاد و درگیری پیش نیامد. البته ما در این سن کلا چنین اتفاقات حاشیهای را کمتر میبینیم ولی باید آموزش از این سن باشد. اکنون اخلاق ورزشی جزءجدانشدنی ورزش قهرمانی و حرفهای است و همانطور که ما در آموزههای دینیمان داریم و در دانشگاه یاد گرفتهایم اخلاق ورزشی و سجایای اخلاقی حائز اهمیت است و حتی بر ورزش اولویت هم دارد.»
مربی ردههای سنی بسکتبال که در کنار مربیگری تحصیلات تکمیلی هم دارد درباره پیشبرد همزمان ورزش و تحصیلات گفت: «شاید خیلی از مربیانی که دنبال تحصیلات نرفتهاند این مسئله را مطرح کنند که تجربه خیلی در این کار مهم است، از نظر من تجربه اصل است اما تجربه بدون تحصیلات آکادمیک نمیتواند پیشرفت کامل یک رشته ورزشی را به همراه داشته باشد. ما در دانشگاه خیلی چیزها یاد گرفتیم، سالها یاد گرفتیم که در کنار تحقیق چگونه برای همیشه محقق باشیم، همه چیز را باید از منابع مختلف بررسی کرد. امیدوارم به این مطلب برسیم که تمام مربیان و بازیکنان ما به صورت نیاز اولیه باید به تحصیل نگاه کنند. در راستای تحقق این امر هم بدون اطلاع بچهها فرمهایی را به والدین میدهیم که با آنها در ارتباط باشیم و اگر نتوانند در امور تحصیلی موفق باشند از طریق مربی پیگیری تحصیلی انجام شود.»