گوجه گران‌تر از دلار

ایمان فروزان‌نیا - از همان سال ۸۶ که محمود احمدی‌نژاد آن راه‌حل بی‌نظیر را برای مقابله با گرانی گوجه به مردم یاد داد و گفت بروند از میوه‌فروشی سر کوچه او گوجه بخرند، تا امروز، گوجه هر سال با سرد شدن هوا قیمتش افزایش می‌یابد و مردم را از سر کوچه این مسئول به آن مسئول می‌کشاند. این روز‌ها گوجه در مغازه‌ها از ۱۰ تا ۱۴ هزار تومان قیمت دارد و تنه به تنه دلار و پوند و یورو می‌زند و از آن‌ها هم جلوتر رفته است. گوجه‌های گلخانه‌ای هم تا کیلویی ۱۸ هزار تومان و بیشتر فروخته می‌شوند و جزو گران‌ترین کالا‌های میوه‌فروشی‌ها شده‌اند.
در همین راستا رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد درباره آخرین وضعیت قیمت گوجه‌فرنگی به خبرنگار شهرآرا گفت: گوجه‌فرنگی فعلی کشور تنها از استان بوشهر تأمین می‌شود و بخشی از آن هم به کشور پاکستان صادرات می‌شود، اما امیدوارم درنهایت تا ۱۵ روز آینده این قیمت کاهش یابد.
حیدر ساکن‌برجی با اشاره به اینکه گوجه‌فرنگی سایر شهر‌های جنوبی کشور طی روز‌های آینده وارد بازار می‌شود، افزود: برداشت گوجه‌فرنگی در کشور پاکستان هم طی روز‌های آینده آغاز می‌شود و این کشور عملا نیازی به گوجه‌فرنگی کشور ما نخواه داشت و این ۲ موضوع سبب کاهش قیمت این محصول طی ۱۰ تا ۱۵ روز آینده می‌شود.
حسین مصدق‌حصار، رئیس اتحادیه خرده‌فروشان میوه و تره‌بار، هم در گفت‌وگویی با خبرنگار ما بیان کرد: بارش‌های اخیر در جنوب کشور سبب شد تا کشاورزان نتوانند محصولات خود را برداشت کنند، اما در روز‌های آینده با گرم شدن هوا و همچنین افزایش تولید گوجه‌فرنگی در جنوب، شاهد کاهش قیمت خواهیم بود.
این گرانی واکنش‌های زیادی به دنبال داشته است، در سامانه ۱۲۴ که مربوط به اطلاع‌رسانی قیمت کالا و خدمات و ثبت شکایت‌های مردمی است، گوجه‌فرنگی بیشترین شکایت را به خود اختصاص داده است. در چند روز گذشته ۱۲۰ مورد شکایت از گران‌فروشی گوجه‌فرنگی در این سامانه ثبت شده است. واکنش‌ها در فضای مجازی هم زیاد است و کاربران سؤالات زیادی مطرح کرده‌اند؛ اینکه آیا گرانی گوجه به گرانی بنزین ربط دارد و مقصر اصلی این گرانی‌ها چه کسانی هستند؟


 گوجه شده سقف آرزومون
«یک کیلو گوجه گرفتم، میوه‌فروشه خودش ریخت برام توی نایلون مشکی، گفت کوچه‌ها خلوته، زود برو جایی توقف نکن»! این توئیت و مشابه آن، این روز‌ها زیاد در فضای مجازی پخش می‌شود. هشتگ گوجه در توئیتر داغ است و پست‌های زیادی درباره آن نوشته می‌شود. گروهی از کاربران، گرانی گوجه را به گرانی بنزین ربط می‌دهند. گروهی، از مصائب کشاورزان می‌نویسند و گروهی هم با گرانی گوجه شوخی می‌کنند: «تا چند سال پیش خریدن ماشین لوکس واسه خیلی از ما آرزو بود، الان آرزوهامون کوچک‌تر شدند. این روز‌ها آرزوم شده خوردن گوجه‌فرنگی کیلویی ۱۵ هزار تومن.» کاربر دیگری نوشته بود: «گوجه جان! مگه دولت به شما نگفته بود که نباید گرون بشی؟ دستور همین‌قدر شفاف و منطقی بود. زبون‌نفهمی چیزی هستی خدایی نکرده؟»


پای بنزین درمیان است؟
برای خیلی‌ها سوال است که آیا گرانی بنزین، مسبب قیمت ۱۳، ۱۴ هزار تومانی گوجه است؟ محصولات کشاورزی با خودرو‌های سنگین گازوئیل‌سوز بین شهر‌ها جابه‌جا می‌شوند و قیمت گازوئیل هم زیاد نشده است. در مسیر‌های کوتاه مثل میدان بار تا مغازه هم آن‌قدر بنزین مصرف نمی‌شود که بخواهند گوجه را این‌همه گران کنند. حقیقت ماجرا این است که گرانی گوجه دو دلیل مهم دارد و بنزین در بین آن‌ها جایی ندارد.
دلیل اول، کاهش تولید گوجه‌فرنگی در فصل سرماست؛ موضوعی که هر سال باعث افزایش قیمت گوجه‌فرنگی در این فصل می‌شود و با رسیدن گوجه از جنوب کشور، دوباره قیمت‌ها کاهش می‌یابد. روی همین حساب رئیس اتحادیه بارفروشان چند روز قبل قول داد تا ۱۰ روز آینده قیمت گوجه به کیلویی ۴ تا ۵ هزار تومان برگردد.
اما اینکه چرا گوجه شده است کیلویی ۱۴ هزار تومان و نه کمتر یا بیشتر، به دلیل دوم برمی‌گردد؛ صادرات گوجه به پاکستان. سال قبل در همین فصل، گوجه گران شد، ولی نه این‌همه و نهایتا به کیلویی ۸، ۹ هزارتومان رسید که براساس عرضه و تقاضا به‌وجود آمده بود، اما قیمت امسال، داستانش فرق دارد. به‌تازگی اجازه صادرات ۴ هزارو ۵۰۰ تن گوجه به پاکستان داده شده است. گوجه‌ها در مرز به قیمت ۱۸۰ روپیه خریداری می‌شود که اگر این عدد را در قیمت روپیه ضرب کنید، حدود ۱۴ هزار تومان می‌شود؛ یعنی قیمت گوجه در بازار براساس قیمت آن لب مرز محاسبه می‌شود؛ اتفاق مشابهی که برای پسته یا گوشت هم در مقطعی رخ داد. دلال‌ها راضی نمی‌شوند گوجه را با قیمت کمتر از لب مرز در بازار‌های داخلی عرضه کنند و از خیر سود سرشار آن بگذرند و نتیجه این اتفاق، گرانی در بازار داخل است.


 نبود برنامه‌ریزی؛ پاشنه آشیل کشاورزی
گرانی گوجه در فصل‌های خاص، مشکل امسال و پارسال نیست؛ این پدیده سال‌هاست که یقه مردم را گرفته است و غم بزرگ این است که هیچ برنامه‌ریزی برای رفع آن نمی‌شود. برنامه‌ریزی کشت، پاشنه آشیل کشاورزی ماست. یک سال آن‌قدر گوجه کاشته می‌شود که دولت از خرید و انبار آن، جامی‌ماند و یک سال آن‌قدر کم کاشته می‌شود که مجبور به واردات آن می‌شویم. همین ماجرا برای گندم، علوفه، میوه و سایر کالا‌ها هم مصداق دارد.
این روز‌ها و هم‌زمان با گرانی گوجه یک فیلم در فضای مجازی بیشتر از هر پستی دست‌به‌دست می‌شود؛ ویدئویی که نشان می‌دهد در شهرستان شبستر، کشاورزان گوجه‌هایشان را جلوی گاو و گوسفند‌ها ریخته‌اند؛ چون از فروش آن به قیمت مناسب عاجز بودند. کاربری زیر این ویدئو نوشته بود: «بحث خوردن یا نخوردن گوجه یا سالاد نیست. مگه مدت‌هاست مردم گوشت نخوردن، مُردن یا اینکه ارزان شد؟ مشکل و ناراحتی از بی‌تدبیری‌هاست که تا کی قراره ادامه داشته باشه. پریروز پوشک، دیروز گوشت، امروز گوجه و فردا... این فیلم برای چندوقت پیش است، گوجه‌ها خوراک گاو و گوسفند‌ها می‌شود».